Wettelijke en testamentaire erfgenamen hebben volgens de wet recht op inzage in uw testament. Zij kunnen hiervoor bij de notaris of bij het Centraal Testamenten Register een schriftelijk aanvraag indienen. Dit kan echter alleen na uw overlijden.
Testament zoeken bij Centraal Testamentenregister
Als er een testament is, leest u welke notaris het testament heeft gemaakt. In het online register kunt u gelijk een notaris bij u in de buurt zoeken. Die kan het testament dan voor u opvragen. U kunt ook gratis schriftelijk vragen of een overledene een testament heeft.
Als particulier of instantie kunt u kosteloos zelf nagaan of de overledene een testament heeft. Dat kan in de meeste gevallen via een digitale aanvraag. U kunt alleen een aanvraag indienen ten aanzien van een overleden persoon. Alleen testamenten die in Nederland zijn opgemaakt, worden in het CTR geregistreerd.
Testament opzoeken bij Centraal Testamentenregister
Dit kan bij testamenten van mensen die na 1975 zijn overleden, in Nederland woonden en hier ook zijn overleden. Als er een testament is, zijn hier ook de gegevens te vinden van de notaris die het testament heeft opgemaakt. Die kan het testament dan opvragen.
Op grond van de Wet op het notarisambt is het mogelijk om het openen van een testament uit te stellen tot na de uitvaart. Dit kun je bijvoorbeeld opnemen in je testament als je iemand onterft en niet wilt dat iemand daar achter komt voor je begrafenis. In dat geval is je testament pas na een kleine week openbaar.
Met een 'verklaring van erfrecht' bewijst u wie de erfgenamen zijn. De notaris maakt dit officiële document. Hierin staat of de overleden persoon een testament had en of de erfgenamen de erfenis hebben geaccepteerd.
De notaris zal de erfgenamen volgens het testament informeren. Hij zal zijn best doen de erfgenamen op te sporen, maar hoeft niet de wereld af te zoeken naar een onvindbare erfgenaam.
U kunt het boedelregister kosteloos inzien. Dit doet u bij de rechtbank van de laatste woonplaats van de overledene. Uw verzoek om inzage moet betrekking hebben op een bepaalde erfenis.
Hoeveel tijd dat is, verschilt sterk per nalatenschap. In een vrij overzichtelijke situatie duurt de afwikkeling al snel ruim een jaar. In ingewikkelde omstandigheden kan dit ook oplopen tot meerdere jaren. Pas na afwikkeling van de nalatenschap kan de erfenis verdeeld worden onder de erfgenamen.
Afhandelen van erfenis door notaris
De notaris die het testament heeft gemaakt neemt geen contact op met de erfgenamen na het overlijden van de erflater. Dat doet de notaris alleen als hij of zij is aangewezen als executeur. Anders gaat de notaris niets doen en moeten de erfgenamen het zelf onderling regelen.
Over de nalatenschap moet je namelijk in de meeste gevallen belasting afdragen. Daarna moeten alle rekeningen betaald worden, bijvoorbeeld voor de notaris, de executeur en eventuele rechtbankkosten. Het geld dat overblijft, wordt vervolgens uitbetaald aan de erfgenamen.
Hoe weet ik of een ouder mij heeft onterfd? Als uw ouder u heeft onterfd, staat dit in het testament van uw ouder. U kunt bij het Centraal Testamentenregister (CTR) vragen welke notaris het testament bewaart. De notaris kan u een kopie geven van een deel van het testament.
De Wet op het Centraal Testamentregister bepaalt dat aan een ieder kosteloos inlichtingen worden gegeven uit het testamentenregister ten aanzien van overleden personen. Notarissen kunnen ook namens de aanvrager het CTR raadplegen. Toch is het niet zo dat iedereen zomaar inzage mag hebben in het CTR.
Als je bent onterfd, heb je alleen recht op inzage van het onderdeel van het testament waarbij je een belang hebt. Dat is dus meestal alleen het onderdeel waaruit blijkt dat je bent onterfd.
Dat twintig jaar bewaren in een brandveilige kluis is een van de kosten die een notaris heeft aan een testament. Deze kosten zijn vaak niet bekend bij de mensen. Het goedkoopste is als je zelf nog weet bij welke notaris het testament ligt.
De uiteindelijke rekening voor het afwikkelen van de erfenis kan een paar honderd euro zijn als er een duidelijk testament is of wanneer alle erfgenamen het snel eens worden. Maar het kan ook duizenden euro's of zelfs nog meer kosten. Doorgaans worden de notariskosten betaald uit de erfenis.
In de wet is een mogelijkheid geschapen voor de legitimaris om informatie op te vragen bij de overige erfgenamen of bij de executeur. De onterfde erfgenamen, de legitimaris, heeft recht op inzage in en afschrift van alle bescheiden die hij of zij voor de berekening van zijn legitieme portie nodig heeft.
De nalatenschap wordt in gelijke delen verdeeld tussen de partner en eventuele kinderen. Met een testament kan van de wettelijke verdeling worden afgeweken. Bijvoorbeeld door te bepalen dat de kinderen meteen bij het overlijden een geldsom in handen krijgen.
Een erfgenaam neemt de rechten en de plichten van de overledene over: hij erft zijn bezittingen en schulden. Als de schulden groter zijn dan de waarde van zijn bezittingen, kan de erfenis dus negatief uitpakken. Iedere erfgenaam heeft het recht om zelf te beslissen de nalatenschap te aanvaarden of te verwerpen.
Een erfgenaam heeft op grond van artikel 4:190 BW drie keuzemogelijkheden: hij kan de nalatenschap zuiver aanvaarden, beneficiair aanvaarden (onder voorrecht van boedelbeschrijving) of verwerpen. Deze keuze kan een erfgenaam op verschillende manieren maken.
Als je een erfenis beneficiair aanvaardt, dan mag je de erfenis onderzoeken. Je kunt dan achterhalen of er meer schulden zijn dan geld en bezittingen. Je mag de erfenis daarna weigeren of zuiver aanvaarden.
Als executeur kunt u tevens erfgenaam zijn, maar dit hoeft niet. Vanaf 1 januari 2003 kan een executeur uitsluitend in een testament worden benoemd, niet meer in een codicil. In het erfrecht staan de bevoegdheden en plichten van de executeur uitgebreid beschreven.
Contacteer een notaris om de verdeling van de nalatenschap minnelijk te proberen regelen. De notaris kan voor jou de andere erfgenamen opsporen en contacteren. Ook kan de notaris nagaan of de overledene een testament maakte. Meestal zal de notaris een inschatting kunnen geven over wat je kan verwachten van de erfenis.