Hoe krijg ik moedervlekken? Soms is een moedervlek al bij de geboorte aanwezig; dit heet een aangeboren moedervlek. De meeste moedervlekken ontstaan tussen uw 3e en 20ste jaar. Hoeveel u in uw leven met onbeschermde huid in de zon heeft gezeten heeft invloed op het aantal moedervlekken dat u heeft of krijgt.
Moedervlekken kunnen van bij je geboorte aanwezig zijn of pas later verschijnen. Ze ontstaan bijna nooit na de leeftijd van 40 jaar. De vlekjes ondergaan in de loop van de jaren veranderingen. Dat gebeurt zeer traag.
Moedervlekken geven bijna nooit problemen. Een moedervlek kán veranderen in huidkanker, maar dat gebeurt uiterst zelden. Houd nieuwe moedervlekken, vooral als u al wat ouder bent, in de gaten. Want soms ontstaat huidkanker niet in een gewone moedervlek, maar kan een nieuwe moedervlek ook huidkanker zijn.
Een melanoom kan ontstaan uit een bestaande moedervlek of plotseling uit pigmentcellen in een voorheen 'gave' huid. Een melanoom komt steeds vaker voor, vooral bij mensen met een blanke huid. In Nederland worden per jaar bijna 3000 nieuwe melanomen (ongeveer 10% van alle gevallen van huidkanker) ontdekt.
ABCDE-regel voor melanoom
Border/rand: de vlek of moedervlek heeft een onregelmatige grillige rand. Color/kleur: de vlek of moedervlek verandert van kleur of heeft verschillende kleuren. Diameter: de vlek of moedervlek is groter dan 5 millimeter. Evolving/evolutie: de vlek of moedervlek jeukt, bloedt of verandert.
Een melanoom op tijd herkennen is belangrijk. Meestal verschijnt er plotseling een lichtbruine, donkerbruine of rode vlek op je huid die snel groeit. Deze vlek lijkt in het begin vaak op een moedervlek, maar valt vaak op door een snelle groei, een grillige vorm of meerdere kleuren.
Een gezonde moedervlek heeft gelijkmatige grenzen. Dit betekent dat de randen schoon zijn en cirkelvormig of ovaal. Gezonde moedervlekken hebben allemaal dezelfde kleur, meestal bruin. Een ongezonde moedervlek kan zwart zijn of veel verschillende kleuren hebben.
Een melanoom kan ontstaan uit een onrustige moedervlek en een enkele keer zelfs uit een gewone moedervlek, al is de kans dat een moedervlek kwaadaardig wordt kleiner dan 1 op een miljoen. Ook kan een melanoom “spontaan” uit tevoren normale huid ontstaan.
Controleer op ruwe bultjes, wondjes en bruine plekken
nieuw ontstane rood-roze bultjes, soms met een ruwe korst erop. wondjes die niet goed genezen. bruine moedervlekken of bultjes die van vorm veranderen of meerdere kleuren krijgen (zoals bruin, zwart, rood, paars, blauw)
Bij de vroegdiagnostiek van melanomen inspecteert de huisarts de huidafwijking op kenmerken die op maligniteit kunnen wijzen. Hierbij komen veel kenmerken uit de klinische diagnostiek van AN aan bod, die men echter anders moet wegen: Asymmetrie: grilligheid van vorm pleit voor een melanoom.
Onrustige moedervlekken Een onrustige moedervlek is onregelmatiger van vorm en kleur, dat wil zeggen verschillende tinten bruin naast elkaar in dezelfde moedervlek. Vaak is er ook sprake van een roodachtige verkleuring, meestal in de rand.
Moedervlekken zijn goedaardige opeenhopingen van pigmentcellen in de huid. Het is een normaal verschijnsel. Vrijwel iedereen krijgt meerdere moedervlekken, gemiddeld zo'n 25. De officiële medische term voor deze goedaardige moedervlek is naevus (naevocellularis).
Moedervlekken veranderen in de loop van een leven: ze kunnen dikker worden of lichter van kleur, en zelfs ook weer verdwijnen. Het aantal moedervlekken neemt dus niet toe naarmate we ouder worden, maar we krijgen over het algemeen wel wat meer vlekken.
Hoe zien moedervlekken eruit ? We zien op de huid bruine of zwarte vlekjes, meestal vlak, maar ook wel eens verheven of duidelijk bol, hobbelig of deels gesteeld. Er bestaan ook lichte, bijna huidkleurige moedervlekken; deze zijn meestal wat boller van vorm.
Dit is de meest voorkomende vorm van het melanoom. In ongeveer 75% van alle gevallen van melanoom betreft het de superficieel spreidende vorm. Zoals de naam al zegt groeit deze vorm eerst in horizontale richting voordat het de diepte in gaat. Dit groeiproces kan maanden tot enkele jaren duren.
Een aparte vorm van moedervlekken is een atypische moedervlek. Deze is onregelmatiger van vorm en kleur. Vaak zitten er verschillende tinten bruin naast elkaar in dezelfde moedervlek. Soms is er ook sprake van een roodachtige verkleuring, meestal in de rand.
Border: de vlek heeft een onregelmatige, grillige rand. Color: de vlek verandert van kleur of heeft verschillende kleuren. Diameter: de vlek heeft een doorsnede van meer dan 6 mm en een van de veranderingen onder A, B, C of E. Evolving: de vlek jeukt, bloedt of verandert.
Een uitzaaiing van een melanoom gaat meestal via de lymfebanen in de huid. De lymfebanen komen uit in de lymfeklieren. Wanneer in een lymfeklier een uitzaaiing zit, is deze meestal te voelen als een stevig bolletje onder de huid dat ongeveer 2 tot 3 centimeter groot is.
Voor de puberteit komt het melanoom uiterst zelden voor. Daarna kan het op elke leeftijd ontstaan, maar meestal bij mensen die tussen de 30 en 60 jaar oud zijn. Het aantal patiënten met een melanoom is de laatste vijftien jaar sterk toegenomen, mogelijk vanwege een toegenomen blootstelling aan ultraviolette straling.
Wat is de overleving van melanoom? Gemiddeld zijn 10 jaar na de diagnose nog 90 van de 100 mensen in leven. Let op: dit zijn gemiddelde cijfers voor alle mensen met deze soort kanker. Jouw vooruitzichten kunnen anders zijn dan het gemiddelde.
U kunt niet zelf een moedervlek weghalen. Een moedervlek zit diep in de huid en moet met de juiste medische kennis en zorg worden weggehaald. Het zelf weghalen van een moedervlek kan niet alleen littekens geven, maar kan ook gevaarlijk zijn wanneer deze niet goed wordt verwijderd.
Er bestaan nog geen officiële richtlijnen hoe vaak medische controle plaats zou moeten vinden. De controlefrequentie hangt af van de genoemde risicofactoren. Veelgebruikte controleschema's zijn halfjaarlijks of jaarlijks. Er bestaat een methode om via zelfonderzoek verdachte moedervlekken op te sporen.
Vaak verdwijnen ze na een tot drie weken weer vanzelf, volgens het Huidfonds.
Melanomen kunnen overal op de huid voorkomen, maar zij ontstaan het vaakst op delen van de huid die aan zonlicht worden blootgesteld. Bij vrouwen komen melanomen vaker voor op de benen; bij mannen vooral op de rug.