Als de moeder niet vrijwillig meewerkt aan de afname van de DNA-test bij het kind, kan de DNA-test afgedwongen worden door middel van een procedure die gevoerd wordt voor de bevoegde familierechter. Indien hij dit opportuun acht, zal de rechter een geneesheer aanduiden die de DNA-test uitvoert.
In Nederland kan de rechter stapsgewijs iemand dwingen een DNA-test te laten afnemen. Allereerst beslist de rechtbank dat een DNA-test noodzakelijk is en bij welk wetenschappelijk instituut de DNA-test moet worden afgenomen. Als een partij de uitspraak negeert, legt de rechter eerst een geldboete (dwangsom) op.
Veroordeelden voor misdrijven waarvoor voorlopige hechtenis is toegestaan moeten verplicht DNA afstaan. Het DNA wordt opgeslagen in een DNA-databank. Dat maakt het makkelijker om veelplegers (recidivisten) op te sporen en te veroordelen.
Een moeder kan een vaderschapstest afdwingen tot het 5e levensjaar van het kind. Een kind kan altijd een verzoek tot een vaderschapstest indienen. Een vader kan slechts vervangende toestemming voor de erkenning van zijn kind aanvragen bij de rechtbank, als de moeder deze erkenning bij de geboorte heeft geweigerd.
Ontkenning vaderschap
De moeder kan door middel van de akte van ontkenning van het vaderschap zelfs voor de geboorte van een kind, bij de geboorteaangifte of na de geboorte de ontkenning van het vaderschap bewerkstelligen.
De vader kan door de moeder niet verplicht worden het kind te erkennen. Wel kan zij gerechtelijk laten vaststellen wie de verwekker is, aan de hand van DNA test. De rechter kan een DNA test bevelen, in het belang van het kind. In zoverre moet de vader dus een inbreuk dulden op zijn integriteit.
Wenst de vader het kind niet te erkennen, dan kan de moeder een procedure starten tot gerechtelijke vaststelling van het vaderschap. Dit komt vaak aan de orde in het kader van een eventuele alimentatieplicht.
Als de vader het DNA-onderzoek weigert, kan de rechter het DNA-onderzoek bij hem afdwingen. Met de vaderschapstest, of anders gezegd: de vaststelling van het vaderschap bij de rechtbank, kun je de wettelijke band laten bepalen tussen de biologische vader en het kind.
Erkennen kind
Wilt u juridisch ouder worden van een kind door erkenning? Als de moeder (en het kind van 12 jaar of ouder) geen toestemming geeft, kunt u de rechter vragen om vervangende toestemming te verlenen. U kunt de rechter ook vragen om een eerdere erkenning ongedaan te maken.
De erkenning van een kind door de biologische vader kunt u niet ongedaan maken. Is de erkenner niet de biologische vader van het kind? Dan kan de rechter de erkenning soms terugdraaien. De moeder, vader of het kind vraagt dan om vernietiging van de erkenning.
De wet is van toepassing op:
Waar? DNA-afname vindt plaats nadat de officier van justitie daarvoor een bevel heeft gegeven. Op het moment dat de veroordeelde het bevel tot het afstaan van DNA-celmateriaal krijgt van de officier van justitie, bevindt de veroordeelde zich of in een inrichting of op vrije voeten.
DNA wordt gehaald uit de kernen van lichaamscellen. Het DNA kan op verschillende plaatsen in ons lichaam gevonden worden. Het DNA blijft 100% betrouwbaar zolang deze lichaamscellen nog intact zijn. Dus zolang ze nog 'leven'.
Bij een vaderschapstest kan worden vastgesteld of iemand de echte (biologische) vader is van een kind. Bij deze test wordt het DNA-materiaal van de vermoedelijke vader en het DNA-materiaal van het kind geanalyseerd en met elkaar vergeleken. Met de uitslag van de test wordt het vaderschap aangetoond of uitgesloten.
Het DNA-onderzoek is een deskundigen-onderzoek. In het kort betekent dit dat beide partijen in principe de helft van de kosten betalen, tenzij de rechter anders beslist.
Meestal kost zo'n DNA-test tussen de €50 en de €200. Maar let op: soms komen hier ook nog abonnementskosten bij, die kunnen variëren van €80 tot wel €350 per jaar. Naast de DNA-tests die je zelf thuis kunt uitvoeren, bestaat er ook DNA-onderzoek naar erfelijke aandoeningen dat wordt uitgevoerd door klinische genetici.
Als een vader zijn kind (nog) niet heeft erkend, maar wel betrokken is bij de verzorging en opvoeding, kan hij aanspraak maken op bepaalde rechten, zoals het recht op contact met zijn kind. Er is in dat geval namelijk sprake van “family life”. Dit is vastgelegd in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.
In artikel 8 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens staat het begrip family life omschreven. Het houdt in dat iedereen die in een nauwe betrekking staat tot het kind, recht heeft op omgang. Dit geldt dus ook voor de biologische vader, zelfs als erkenning niet heeft plaatsgevonden.
Bent u getrouwd of heeft u een geregistreerd partnerschap? Dan krijgen beide ouders samen gezag over een kind. Is dit niet zo, dan krijgt alleen de moeder automatisch gezag. Om gezag te krijgen of hebben, mag u niet jonger zijn dan 18 jaar, onder curatele staan of een geestelijke stoornis hebben.
Verzoek ontkenning vaderschap
U stuurt een verzoek om het vaderschap te ontkennen naar de rechtbank. Hiervoor heeft u een advocaat nodig. Zowel de moeder, de vader als het kind kunnen een verzoek indienen.
Een vader, een moeder en een kind hebben de mogelijkheid om te ontkennen dat de man waarmee moeder getrouwd is (of een geregistreerd partnerschap heeft) het vader van het kind is. De enige grond voor ontkenning van het vaderschap is het feit dat de man niet de biologische vader is van het kind.
Volgens de wet is de 'verwekker' van een kind de man die samen met de moeder op natuurlijke wijze, dus door middel van geslachtsgemeenschap, het kind heeft laten ontstaan. Deze man is ook de biologische vader.
De niet-verzorgende ouder is verplicht om financieel voor de kinderen te blijven zorgen. Dit heet een onderhoudsplicht of alimentatieplicht. Het bedrag dat voor het onderhoud van de kinderen wordt betaald heet de kinderalimentatie. De hoogte hiervan is onder andere afhankelijk van de omgangsregeling.
Recht op omgang met je kind is dus een wettelijk recht voor vaders. De wet geeft aan dat alleen in uitzonderlijke gevallen dit recht van vader op een omgangsregeling kan komen te vervallen. Moeder kan niet zomaar een omgangsregeling van vader weigeren en het kind weghouden bij vader.
Omvang omgangsregeling in de praktijk
Anders dan eens wordt gedacht, bestaat er in de praktijk in principe geen 'minimale omgangsregeling'. Dit komt omdat de omvang van de omgang afhangt van alle omstandigheden van het geval.