Bij mensen spreken we van dementie of seniliteit, bij honden en katten wordt de term CDS (Cognitief Disfunctie Syndroom) gebruikt. Deze aandoening vertoont veel overeenkomsten met de ziekte van Alzheimer bij de mens.
Dement of gewoon ziek? Of het ook daadwerkelijk Alzheimer is, dat weet niemand. Maar huisdieren kunnen wel degelijk problemen met hun geheugen en gedrag vertonen naarmate zij ouder worden. Angst, stress, lusteloosheid en vergeetachtigheid: het zijn allemaal tekenen van beschadigde hersencellen.
Net als mensen, kunnen katten dement worden naarmate ze ouder worden. Een demente kat gedraagt zich anders dan anders, slaapt meer of is 's nachts juist heel actief inclusief veelvuldig gemiauw. Twijfel je of je kat last heeft van dementie? Raadpleeg dan altijd je dierenarts.
Leeftijd en dementie
Vanaf 4,5 jaar leeftijd zien we honden met verschijnselen van dementie, maar meestal begint het vanaf 7 jaar. De helft van de honden ouder dan 11 jaar vertoont gedragsveranderingen. Dit loopt op tot zeventig procent bij honden vanaf 15 jaar.
Je hond loopt in cirkelgang, hapt soms naar insecten die er helemaal niet zijn. Soms kan je hond blaffen naar schaduwen of andere voorwerpen. Sommige honden likken of bijten zichzelf tot bloedens toe. Vaak zien we een omkering van het dag- en nachtritme. 's Nachts loopt je hond te ijsberen en overdag slaapt hij meer.
Indeling fases van dementie
Een andere veel gebruikte indeling is de omschrijving van de vier fases van ik-beleving bij dementie; de bedreigde ik of cognitieve fase; de verdwaalde ik of emotionele fase; de verborgen ik of psychomotore fase; de verzonken ik of zintuiglijke ervaring.
Dementie is helaas (nog) niet te genezen bij honden. Wat je wel kunt doen is zorgen voor een duidelijke structuur en een ritme. Honden met dementie zijn hier erg bij gebaat en dit geeft ze de nodige rust. Daarnaast is het belangrijk om je hond van goede voeding te voorzien.
Een hond die aan het ijsberen is, oftewel steeds heen en weer loopt, heeft moeite met het inschatten van de situatie. Hij is op zijn hoede omdat hij weet dat er iets mis is, maar hij kan niet thuisbrengen wat. Hij kan daardoor niet relaxen. Net als mensen is onzekerheid een vaak voorkomende emotie bij honden.
Waarom is het belangrijk dat een hond achteruit kan lopen? Achteruit leren lopen is een belangrijke vaardigheid voor elke hond. De beweging helpt erbij om het lichaam van een hond veilig en efficiënt te leren gebruiken. Ook is het nuttig voor de kracht en conditie van een hond.
Wanneer een kat leeftijd gerelateerde gedragsproblemen krijgt die niet door een medische oorzaak te verklaren zijn, spreken we over het cognitief dysfunctie syndroom, ook wel vaak 'dementie' genoemd. De meest geziene gedragsveranderingen zijn: meer en harder miauwen zonder duidelijke oorzaak en onrust.
Wanneer is een kat senior of bejaard? Een kat wordt als oudere kat gezien vanaf 11 jaar, waarbij er vervolgens nog een onderscheid wordt gemaakt tussen de senior kat van 11 tot 14 jaar en bejaarde katten van 15 jaar en ouder.
Katten hebben een interne klok die zeer nauwkeurig is, en ze “weten” gewoon wanneer het tijd is om te beginnen. Ze zijn ook goed in het oppikken van andere regelmatige indicatoren van de tijd, zoals vogelzang en daglicht.
Een jong(er) dier kan ziek worden of een ongeval krijgen waardoor inslapen onvermijdelijk wordt. Wanneer er geen perspectief op genezing of herstel meer is en geen dierwaardig bestaan, dan kan de dierenarts adviseren om je huisdier in te laten slapen.
Een hond, en zeker een vreemde hond, ervaart het als onaangenaam wanneer we op hem afkomen en zonder te knipperen recht in de ogen kijken. Dit komt over als dominant gedrag en aan hun reactie is dat meteen te zien.
Bij dieren geldt eigenlijk hetzelfde als bij mensen. Verliefdheid komt door het stofje oxytocine. Oxytocine is een hormoon dat ervoor zorgt dat een band versterkt wordt. In het dierenrijk is dit stofje ook aanwezig, ook bij je hond of kat.
Het huilen is een heftig en opvallend geluid, waardoor het vrij moeilijk is om je hond te negeren. Honden of pups doen dit daarom express om aandacht te krijgen. Ze willen laten weten dat zij er ook nog zijn en dus graag aandacht willen. Gehuil of gejank kan er natuurlijk ook op wijzen dat je hond pijn heeft.
Waar de hond of kat voorheen overdag actief was en 's nachts sliep, is dit bij dementie vaak omgedraaid. Zo kunnen honden en katten ineens 's nachts door het huis gaan spoken en hierbij gaan janken of klaaglijk miauwen. Dieren met dementie kunnen zich anders gaan gedragen naar hun eigenaar of andere dieren toe.
Een oudere hond kan langer slapen en kan wat schrikkerig en verward wakker worden. Hij kan aanhankelijker worden of niet meer alleen willen blijven. Dit kan komen door een lichamelijk probleem zoals doofheid, slechter zien of het slechter functioneren van organen zoals de lever en nieren.
Stress en dementie
Stress verhoogt de productie van stresshormonen, beschadigt de hippocampus, beïnvloedt leer- en geheugenprocessen en verlaagt de afweer. Al deze factoren zijn al eens in verband gebracht met dementie. Stresshormonen kunnen nog jaren na traumatische ervaringen in het bloed worden gevonden.
Nachtrust mensen met dementie verbeteren
Ze functioneren minder goed en het kan zorgen voor eiwitopstapeling en daardoor verdere achteruitgang. Mensen met dementie worden overdag vaak minder actief en vallen dan soms zelfs in slaap. Door die 'middagdutjes' zijn ze 's avonds niet moe genoeg om goed te kunnen slapen.
De meest voorkomende soorten dementie zijn:
Ziekte van Alzheimer. Vasculaire dementie. Frontotemporale dementie. Lewy body dementie.