ADHD en dyslexie lijken meer op elkaar dan gedacht.Uit Amsterdams onderzoek blijkt dat ze enkele cognitieve problemen delen. ADHD en dyslexie zijn aangeboren stoornissen die bij ongeveer 5% van de schoolgaande kinderen voorkomen. Samen komen ze veel vaker voor dan op basis van toeval verwacht mag worden.
ADHD en dyslexie komen geregeld samen voor. Dat weten we zowel uit onderzoek als uit de praktijk. Bij kinderen met ADHD blijkt 40 procent ook dyslexie te hebben.
Zowel ADHD als dyslexie hebben een aantal symptomen gemeen, zoals problemen met de snelheid van informatieverwerking, tekorten in het werkgeheugen, de snelheid van benoemen en motorische tekorten. Het is dus gemakkelijk voor een ouder of professional om dyslectische symptomen te verwarren met ADHD .
In veel gevallen gaat ADHD samen met andere (psychiatrische) stoornissen. Enkele voorbeelden zijn: stoornissen in het autistisch spectrum (zoals PDD-NOS), agressieve gedragsstoornissen, motorische stoornissen, angst- en stemmingsstoornissen, tics, en leerproblemen.
ADHD en dyslexie zijn twee afzonderlijke aandoeningen. Als iemand echter beide heeft, heeft hij of zij te maken met algemene beperkingen in de uitvoerende functies (problemen met concentreren, het gebruik van het werkgeheugen, etc.). Ook is er sprake van een beperking in specifieke vaardigheden die nodig zijn om te lezen, bijvoorbeeld het snel verwerken van symbolen.
Dyslexie en Attention-deficit/hyperactivity disorder (ADHD) zijn neurologische ontwikkelingsstoornissen die veel voorkomen (schattingen van 25-40% bidirectionele comorbiditeit). Eerder werk heeft een sterke genetische en cognitieve overlap tussen de stoornissen geïdentificeerd, maar neurale overlap is relatief onontgonnen.
Dyslexie gaat relatief vaak samen met andere ontwikkelingsstoornissen, zoals ADHD, ASS, OCD, DCD en TOS. Onderzoek laat zien dat bij 40% tot 60% van de kinderen met dyslexie sprake is van ten minste één andere ontwikkelingsstoornis.
Als partner van iemand met ADHD kun je je soms eenzaam voelen. Je partner leek in het begin heel veel aandacht voor je te hebben, maar dit lijkt plots te zijn gestopt. Daarnaast kun je merken dat je partner veel bezig is met andere dingen, maar niet met jou.
Veel kinderen met ADHD hebben naast ADHD ook nog andere stoornissen , zoals gedragsproblemen, leerstoornissen, angst en depressie.
Onderzoekers gaan ervan uit dat erfelijkheid de grootste rol speelt bij ADHD. Er is nog geen specifiek gen voor ADHD ontdekt. Het lijkt erop dat meerdere genen er samen voor zorgen dat je aanleg hebt voor ADHD. Dit houdt in dat ADHD kan ontstaan wanneer verschillende genen en omgevingsfactoren op elkaar reageren.
Zoals eerder benoemd is dyslexie vooral gerelateerd aan leestaken en heeft het geen bewezen invloed op intelligentie.
Behandel beide aandoeningen
Een onderzoek uit 2017 toonde aan dat ADHD-behandelingen en leesstoornisbehandelingen beide noodzakelijk zijn als u verbetering wilt zien in beide aandoeningen. Er is enig bewijs dat ADHD-medicijnen een positief effect kunnen hebben op lezen door de focus en het geheugen te verbeteren .
Dyspraxie of ADHD? Het is niet altijd makkelijk om dyspraxie en ADHD in de klas van elkaar te onderscheiden. Kinderen kunnen veel van dezelfde symptomen vertonen . Dyspraxie-studenten hebben moeite met het maken van schriftelijke opdrachten en leveren vaak rommelig werk in vol met gummarkeringen en letters en woorden die slecht gespatieerd zijn.
Als een kind dyslexie heeft en daarnaast ook hoogbegaafd is, dan noemen we dat een dubbeldiagnose of in in het Engels: Twice-Exceptional. Een kind heeft dan 2 kenmerken die op elkaar inwerken, maar elkaar ook maskeren. Door de hoge intelligentie zijn ze bijvoorbeeld in staat om hun dyslexie goed te compenseren.
Kinderen met ADHD zijn vaak creatief, verzinnen de meest geweldige verhalen en kunnen helemaal opgaan in een spel. Het empathisch vermogen van kinderen met ADHD is vaak goed ontwikkeld, het zijn vaak lieve en betrokken kinderen. Ze hebben vaak aandacht voor details. Drukke kinderen met ADHD zijn vaak enorm vindingrijk.
Neurodivergent is geen synoniem voor autisme. Er zijn immers talloze manieren om neurodivergent te zijn. Autisme is er slechts een voorbeeld van zoals ook ADHD, dyslexie, dyscalculie, obsessief compulsieve stoornis, epilepsie of het syndroom van Down.
Soms zijn de gedragsproblemen zo aanwezig dat er sprake is van een oppositioneel-opstandige stoornis of normoverschrijdend-gedragsstoornis. Ook angst- en stemmingsproblemen, slaapproblemen (bijvoorbeeld verlate slaapfase), leer- en motorische problemen, autisme en tics komen bij mensen met ADHD regelmatig voor.
Zo weten we dat het hebben van ADHD voor 70-80% verklaard wordt uit erfelijkheid. Dit is aangetoond bij studies met eeneiige en twee-eiige tweelingen. Daaruit blijkt echter ook dat de erfelijkheid in de volwassenheid nog maar 30% is.
ADHD en overprikkeling. Als je ADHD hebt, kan je moeite hebben om prikkels die op je afkomen te verwerken. Dit kunnen externe prikkels zijn maar ook interne prikkels. Externe prikkels zijn indrukken die via de zintuigen binnenkomen zoals geluiden, beelden, geuren, smaken, en lichamelijke sensaties.
Uit recent Nederlands onderzoek1 blijkt dat ongeveer 40% van de mensen met AD(H)D, zowel mannen als vrouwen, minstens één probleem heeft op het gebied van seksualiteit. De ontevredenheid over het seksleven ligt aanzien- lijk hoger dan bij mensen zonder AD(H)D.
Omgaan met onoplettendheid en afleiding
Een partner met ADHD kan moeite hebben met onoplettendheid en snel afgeleid raken. Dit aspect kan bijzonder uitdagend zijn, omdat het de communicatie kan verstoren en kan resulteren in onopgeloste problemen binnen de relatie .
Zorg voor een rustig plekje waar iemand even heen kan als het hoofd te vol voelt. Of ga lekker samen naar buiten en raak energie kwijt met spelen of sporten. Maak duidelijke afspraken, bijvoorbeeld als je samen gaat werken.
Dyslectici maken meer spelfouten dan leeftijdsgenoten: 'luisterfouten', (bijv.verspeken in plaats van verspreken), 'onthoudfouten' (bijv.ou-au of ei-ij) of regelgebaseerde fouten (bijv.dt-fouten).
Vermoeidheid . Dyslectische mensen moeten harder werken dan anderen, en vaak extra uren werken, om dagelijkse uitdagingen het hoofd te bieden. Als ze moe zijn, kunnen hun dyslectische 'symptomen' uitgesprokener zijn, omdat ze niet de energie hebben om hun gebruikelijke copingstrategieën te gebruiken.
Er is niet één enkel "dyslexie-gen"; momenteel zijn er meer dan 40 genen gekoppeld aan dyslexie, elk waarschijnlijk met een klein effect op zichzelf. Er is in geval van dyslexie geen enkel "dominant" of "recessief" gen.