Een verstoord slaapritme kan onder andere ontstaan door het slaap inhalen overdag. Bijvoorbeeld door uit te slapen, dutjes te doen of extra vroeg naar bed te gaan. Een bekend voorbeeld van een biologische klok die verkeerd staat afgesteld is een zogenoemde vervroegde slaapfase.
In Nederland heeft ten minste 7% van de mensen last van slapeloosheid. Bij chronische slapeloosheid doen de klachten zich drie of meer nachten per week voor en houden langer dan drie maanden aan.
De gevolgen van een nacht niet slapen op het lichamelijke niveau zijn erg afhankelijk van je bezigheden gedurende de nacht. Als je veel gestaan of gedanst hebt dan zul je vermoeidheid voelen in je benen en rug. Zitten kan spanningen veroorzaken in de rug, schouders en nek.
Volgens de hoogleraar zijn de uren tussen acht en tien in de avond het beste moment. 'Wanneer je twee uur slaapt zit je op het juiste moment van het circadiane ritme. In de eerste periode van dat ritme kom je in een diepe slaap terecht, en daarin breek je adenosine het snelst af.
De extra uren die je creëert door 's nachts hooguit 3 à 4 uur te slapen zijn extra waardevol. Het is namelijk geen lastige opgave om deze tijd nuttig te besteden. Omdat je veel vroeger dan normaal bent opgestaan en haast als enige wakker bent, kun je volledig ongestoord je gang gaan.
Acute slaapstoornissen verhogen het risico op hartziekten en hartfalen, een hoge bloeddruk, hersenbloedingen en diabetes. Voldoende slaap is dus echt belangrijk om je gezondheid op peil te houden.
Als u langere tijd problemen heeft met slapen, kan er sprake zijn van een slaapstoornis. Het lukt u bijvoorbeeld niet om aan één stuk door te slapen, of om 's avonds in slaap te vallen. De meest voorkomende slaapklachten zijn: Te weinig slapen, te vaak wakker worden of te lang wakker zijn.
Melatonine is een lichaamseigen hormoon wat je slaap- en waakritme regelt. Door voor het slapengaan extra melatonine in te nemen, kun je beter in- en doorslapen. Van alle slaapmiddelen is melatonine het meest onschuldig.
Volgens die theorie hebben de organen in ons lichaam een 24-uurs cyclus waarbij elke twee uur een ander orgaan een piek in de activiteit heeft. Als je telkens rond hetzelfde tijdstip wakker wordt kan dit duiden op een mogelijk robleem met het orgaan dat op dat moment piekt.
Naast de hallucinaties, die op zich al erg genoeg zijn, kun je na 72 uur zonder slaap ook nog andere effecten verwachten. Je concentratie zal verdwijnen, net zoals je motivatie om ook maar de kleinste taken uit te voeren.
Drink dan geen cafeïne houdende drankjes zoals koffie of thee, hierdoor zult u zich juist minder slaperig gaan voelen. U kunt het beter bij water of eventueel een glas melk houden. Ook nachtelijk trek kan u uit uw slaap houden. Kies dan bij voorkeur voor een voedingsmiddel met de stof tryptofaan, zoals een banaan.
“Mensen die niet diep genoeg slapen, voelen zich overdag niet goed uitgerust. Niet diep genoeg slapen kan te maken hebben met het gebruik van bepaalde middelen, zoals alcohol of slaaptabletten. Je slaapt dan wel, maar de kwaliteit is niet optimaal. Diep kunnen slapen hangt ook samen met de opgebouwde slaapdruk.
Slaapgebrek blijkt het functioneren van onze hersenen heel sterk te beïnvloeden. Het levert problemen op met het geheugen, het concentratievermogen, de spraak, de reactiesnelheid en de besluitvaardigheid. Het tast ook het gevoel voor tijd en ruimte aan.
Chronische slapeloosheid is lastiger om op te lossen; het verdwijnt niet zomaar. Er is een goede behandeling - cognitieve gedragstherapie voor insomnia (CGT-I) - die bewezen effectief is bij 70-80% van de langdurige slapelozen.
Kortwerkende benzodiazepinen, ook wel kortwerkende slaapmiddelen genoemd, werken spierontspannend, rustgevend en maken suf. Ze werken kort en worden daarom vooral gebruikt als u problemen heeft om in te slapen. Voorbeelden zijn brotizolam, flunitrazepam, loprazolam, midazolam, temazepam, zolpidem en zopiclon.
Volwassenen hebben voldoende aan 6 tot 8 uur slaap per nacht. Bij ouderen verdwijnt meestal de behoefte aan lange slaap: hun slaappatroon verandert. 's Nachts slapen ze korter, terwijl ze overdag indutten.
Algehele slapte is het gevolg. Ook het afweerapparaat werkt er minder goed door, zodat ziekteverwekkers harder kunnen toeslaan. Los daarvan krijgen slapeloze hersenen geen gelegenheid om zich te herstellen, waardoor ze met de dag slechter functioneren. Zo laat de oog-handcoördinatie het geleidelijk afweten.
Korte powernaps verlagen het stressniveau en verhogen de productiviteit. Een langer dutje van een uur herstelt je hersencapaciteit zodat je beter in staat bent om nieuwe informatie op te slaan. Slaap werkt beter en langer dan caffeïne, dus die kop koffie als alternatief kun je ook wegwuiven.