"We weten dat narcisme erfelijk is, maar het kan ook ontstaan of gestimuleerd worden door opvoeding", vertelt ontwikkelingspsycholoog Eddie Brummelman.
Oorzaak narcisme
Trauma wordt tegenwoordig gezien als de rechtstreekse oorzaak van het ontwikkelen van narcisme. Om om te kunnen gaan met een trauma, misbruik, of verwaarlozing of zich ervoor af te sluiten richt het kind zich onbewust op zichzelf. Dit zet de ontwikkeling van narcisme in gang.
Kenmerken van narcisme bij kinderen
De belangrijkste kenmerken van narcisme zijn een gebrek aan inlevingsvermogen, grootheidswaanzin en behoefte aan bewondering van anderen. Een kind met narcistisch gedrag zal in contact met anderen proberen indruk te maken en bewondering en respect van de ander af te dwingen.
Uit onderzoek is gebleken dat het behandelen van de narcistische-persoonlijkheidsstoornis mogelijk is. Tijdens psychotherapie wordt meestal gewerkt aan het leren stellen van realistische doelen, het leren verdragen en accepteren van kritiek en het zich leren verplaatsen in de behoeften en gevoelens van anderen.
Een verborgen narcist is overgevoelig (met name voor kritiek), voelt zich met regelmaat onbegrepen, is passief-agressief en voelt zich veilig als hij of zij macht heeft over anderen. Vaak heeft een verborgen narcist onpersoonlijke en/of stroeve relaties met zijn of haar omgeving.
Ook in bed. De meeste narcisten leven in de volle overtuiging dat ze onweerstaanbaar zijn in bed en dat hun bedpartner maar al te graag bereid is om aan hun fantasien te voldoen. Dit is overigens een reden waarom narcisten zo slecht om kunnen gaan met kritiek, krenking en met afwijzing. Ook in bed.
Mensen met narcisme zijn vaak veel energie kwijt aan hun gevoel van minderwaardigheid en hebben weinig oog voor anderen en hun eigen gevoelens. Toch voelen ze zich ook speciaal en uniek, waarbij ze vanuit hun minderwaardigheid kunnen denken dat ze bepaalde dingen niet hoeven doen, gewoon omdat ze er recht op hebben.
Narcisten zijn ongevoelig voor het knuffelhormoon oxytocine, waardoor ze niet goed in staat zijn tot emotionele binding en intimiteit. Dit heeft tot gevolg dat vaak de relatie geen diepgang kan bereiken op verschillende niveaus – zowel seksueel als emotioneel.
Verborgen narcisten nemen heel subtiel, zelfs bijna onmerkbaar, hun machtspositie in. In het begin heb je het niet in de gaten, maar verborgen narcisten zullen te pas en te onpas andere mensen op slinkse wijze manipuleren om hun eigen positie veilig te stellen.
Ondanks dat de geleerden en de wetenschappers het nog niet helemaal met elkaar eens zijn, ontstaat het narcisme bij het kind rond de leeftijd van ongeveer 5 jaar. Grote vermoedens bestaan dat de eerste levensjaren van de narcist een hel waren, op welke manier dan ook, voor het kleine kind.
Narcisten hebben geen normale relatie met geld. Ze kunnen je om geld vragen, zelfs wanneer ze de belangrijkste kostwinnaar zijn of een goed betaalde baan hebben. Ze zullen niet snel hun partner mee uit eten nemen. Zuinig zijn is prima, maar pathologisch zijn over geld niet.
Het gaat onder anderen gepaard met emotionele labiliteit, een gebrek aan empathie, een overgevoeligheid voor kritiek en met diverse gedragsproblemen. De eerste empirische bevindingen suggereren dat de ontwikkeling van narcisme aangewakkerd kan worden in de opvoeding.
Je moet je voordoen alsof je dood bent voor hem. Vanaf vandaag kan hij niets meer over jou te weten komen, hij kan niet meer achterhalen hoe je je voelt, wat je aan het doen bent, of je er wel of niet mee zit etc etc. Negeren, wordt verteld, is het ergste wat je een narcist kan aandoen.
Tip 1 – Allereerst: onderschat niet hoe gevaarlijk, manipulatief en samenzwerend een narcist kan zijn. Te vaak verwarren mensen narcisten met een gewoon iemand die een wat opgeblazen ego heeft. Een echte narcist is wreed, onbegrijpelijk en kan ernstige emotionele en fysieke schade veroorzaken.
De beste manier om een narcist pijn te doen is door het soort persoon te zijn dat ze gewoon niet kunnen zijn. Ga dus nooit het gevecht aan. Dan voed je de narcist. De ander van jouw gelijk te overtuigen roept veelal een discussie op, ook al zit de ander echt fout en heb jij echt gelijk.
Narcisten vallen op gevoelige en empathische vrouwen en mannen. Mensen met prachtige eigenschappen en waarden als zorgzaamheid, respect, eerlijkheid, openheid. Zorgzaamheid, bijvoorbeeld, zorgt ervoor dat je oog hebt voor de behoefte van anderen.
Narcisten gebruiken deze zinnen om je uit balans te halen, in verwarring te brengen waardoor je twijfelt zodat je alle aandacht op de narcist richt in plaats van op jezelf en op je eigen leven. Wat alle narcisten zeggen: “Ik heb dat nooit gezegd!” en: “Jij verdraaid ook echt alles wat ik zeg.!”
De narcist mist jou niet als persoon maar mist wel de aandacht en emotionele voeding die jij hebt geleverd. Jij bent slechts een object, een voorwerp in de ogen van de narcist. Misschien heb je financiële steun gegeven, problemen voor hen opgelost of fungeerde je als praatpaal.
Narcisme brengt vaak onzichtbaar verdriet, stil en verborgen verlies met zich mee en gaat vaak gepaard met emotionele mishandelingen. Bij niemand gaan deze emotionele mishandelingen zomaar voorbij, zonder dat je er last of een weerslag van hebt.
Wanneer de narcist iets niet bevalt, als hij zijn zin niet krijgt, of zijn ego wordt gekrenkt, dan kan hij je straffen door je soms uren of soms zelfs dagen te negeren en geen woord te zeggen. Deze vorm van de passief-agressieve soort woede noemen we de zogenaamde "stilte behandeling".
Narcisten zijn zich er wel terdege van bewust dat ze narcistisch zijn, maar ook van hun reputatie. Diep vanbinnen, (blijkt uit onderzoek) weten ze dat anderen hen anders waarnemen dan hoe zij zichzelf proberen te profileren.
Je kunt een narcist boos maken door het ontvangen van een compliment. Ongeacht of het nou een compliment is voor een prestatie die je hebt geleverd, of een beloning op je werk. Wanneer iemand anders dan de narcist een compliment ontvangt worden ze boos. Ze geven hieraan uiting door je te devalueren.
Wanneer een narcist klaar met je is zal hij of zij meestal niet moedig genoeg zijn om je te confronteren. In plaats van dat hij of zij je in de ogen kijkt en afsluiting biedt wanneer de relatie aan het einde is, zal hij of zij je toegang tot hem of haar blokkeren en gewoon aannemen dat je het snapt.