Bij bouwwerkzaamheden komt nu eenmaal stof vrij. Het inademen van stof is nooit prettig, maar het inademen van kwartstof is ronduit slecht voor je gezondheid. Vooral kleinere MKB-bedrijven negeren de gevaren van kwartsstof nog teveel, blijkt uit onderzoek van de Arbeidsinspectie.
Kwartsstof komt vrij bij bewerkingen als zagen, boren, frezen en slijpen. Kwarts is een heel fijne kankerverwekkende stof die bij inademen diep in de longen terechtkomt. Het kan stoflongen (silicose of longfibrose) veroorzaken. In de longen ontstaat dan bindweefsel waardoor ze minder elastisch worden.
Het inademen van stof kan leiden tot gezondheidsklachten. Wat begint met onschuldig lijkende klachten als prikkeling van de luchtwegen, niezen en hoesten, kan overgaan in ernstiger en chronische klachten als bronchitis, benauwdheid, astma of een verminderde longcapaciteit. Zorg dat je zo min mogelijk stof inademt.
Voorbeelden hiervan zijn gipsstof, kalkstof en krijtstof. Stof dat schadelijk is en waar schadelijke of giftige bestanddelen in zitten. Voorbeelden hiervan zijn houtstof, kwartsstof, glas- en steenwol. Hierdoor kunnen irritaties en ontstekingen van de huid en ogen ontstaan en eczeem.
De ingeademde deeltjes nestelen zich in het longweefsel, waar ze worden aangevallen door witte bloedcellen. Daarbij komen eiwitten vrij die littekenweefsel veroorzaken (longfibrose). Na verloop van (tientallen) jaren is er zo veel littekenweefsel dat het bloed niet genoeg zuurstof meer uit de longen kan opnemen.
Stof en vezels
Bij het werken met isolatiemateriaal komen vezels in de lucht. Hierdoor kun je last krijgen van irritatie van je ogen en luchtwegen. Als er heel veel vezels en stof in de lucht zijn, kunnen chronische longklachten, zoals bronchitis en astma, verergeren.
Deze minuscule fijnstofdeeltjes zijn allesbehalve onschadelijk voor de gezondheid. Het gaat om onder andere pollen, mijtuitwerpselen, bacteriën en schimmelsporen. Deze deeltjes kunnen doordringen tot diep in onze longen en de luchtwegen irriteren.
Stof veroorzaakt doorgaans schade aan de longen en het ademhalingsstelsel, maar sommige soorten stof kunnen ook kanker veroorzaken. De voornaamste aandoeningen wegens inademing van gevaarlijk stof zijn: Goedaardige pneumoconiose.
Hoe herken je gevaarlijke stoffen? Schadelijke producten in een verpakking kun je herkennen aan het etiket. Op het etiket staan rood-witte ruitvormige pictogrammen die het gevaar aanduiden. Er kan een signaalwoord bij staan.
Bouwfysische Toxiciteit
Een grondstof met een gevaareigenschap die gedurende de levensduur van een bouwproduct of materiaal (deels) vrij komt en/of tijdens het proces van hergebruik of recycling vrij komt.
Hoewel de longen een zelfreinigende cyclus hebben, kan het goed zijn om je longen te ontgiften, zodat ze zichzelf optimaal kunnen herstellen. Het is gebleken dat zelfs bij rokers die al jaren gestopt zijn nog steeds sporen van beschadigingen aan de longen te vinden zijn.
Onze longen zijn erop gebouwd om al dat stof te verwerken. De grootste stofdeeltjes worden in de neus of luchtpijp al tegengehouden door piepkleine haartjes. Dan komen de deeltjes terecht in snot of speeksel. Dat verliest u door het door te slikken of het uit te spugen.
De voornaamste symptomen zijn een irriterende hoest en kortademigheid. Eerst treedt deze op bij zware, en nadien ook bij lichte inspanning en zelfs in rust. Soms is de ademhaling piepend of reutelend.
Een van de schadelijkste stoffen bij verwerking van betonstof is kwartsstof. Voor de gezondheid van de medewerker is de MAC-waarde (Maximale Aanvaarde Concentratie) van kwartsstof is 0,075 milligram per kubieke meter lucht.
Een goede bouwstofzuiger is geschikt om fijn bouwstof mee op te zuigen. Ook kan er gekozen worden om gebruik te maken van een oude stofzuiger. Gebruik liever geen kostbare huishoudstofzuiger, deze kan het zware werk niet aan. Sproei de vloer eerst licht met een plantenspuit.
Hoeveel kwartsstof er vrijkomt is afhankelijk van het materiaal dat bewerkt wordt en de soort bewerking die wordt toegepast. De hoogste percentages kwarts, tot wel 90%, zijn aanwezig in granietsoorten, zandsteen en kalkzandsteen, gevolgd door beton en cellenbeton met percentages rond de 30%.
Het eerste basisprincipe van de toxicologie is dat vrijwel iedere stof, die in overmaat aanwezig is, schadelijk (en dus niet giftig!) kan zijn. Dosis sola facit venenum (alleen de hoeveelheid maakt het vergif) zei Paracelsus al in de 16e eeuw.
Waterstofsulfide
Waterstofsulfide, ook wel zwavelwaterstof genoemd, is een giftig gas dat ontstaat als organische, zwavelhoudende stoffen gaan rotten. Deze stoffen komen voor in de aardbodem en (dus) ook in aardgas. Ook het rottingsproces van dode dieren of ongedierte kan waterstofsulfide (H2S) in huis veroorzaken.
Botox of eigenlijk botulinetoxine is de giftigste stof die bestaat. Twee nanogram (twee miljoenste gram) per kilo lichaamsgewicht is genoeg om je je laatste adem uit te laten blazen. Bij een cosmetische botoxbehandeling krijg je een extreem lage concentratie van het goedje.
De keuken is zelfs in opgeruimde, schoongemaakte huizen vaak de smerigste plek. Bovendien bevinden zich hier naar verhouding veel bacteriën die mensen ziek kunnen maken, zoals de e. coli-bacterie die u wellicht ook kent als de poepbacterie. Daarvan kunnen mensen onder andere diarree krijgen.
Fijnstof vergroot het risico op longontsteking, longkanker, ernstige longziekten, hersenbloedingen en hart- en vaatziekten.
Ultrafijnstof en roet zijn het meest schadelijk voor de gezondheid. Deze dringen het makkelijkst door tot diep in de longen, blijven daar zitten en richten schade aan. Dit is een gevaar voor gezonde en ongezonde longen. Ze dringen door tot in de bloedbaan waardoor je gevaar loopt op hart- en vaatziekten en dementie.
Het lijkt wel alsof er nergens in huis zoveel stof tevoorschijn komt als in de slaapkamer. Of lijkt dat niet alleen zo? Dat dus, want in de slaapkamer ontstaat doorgaans meer stof dan elders in het huis. Dat komt omdat stof deels van je (gedragen) kleding afkomt en het bed vaak ook een grote bron van stof is.
Hoe ontstaat stof in huis? Stof bestaat uit allerlei kleine deeltjes dat voornamelijk in huis ontstaat vanuit dode huidcellen, (dieren)haren, pollen, kruimels, textielvezels van je kleding, tapijt, meubels en andere stoffen materialen, zand en deeltjes die bij het koken of bij roken vrijkomen.
Fijnstof komt via inademing in de longen terecht. Daardoor kan het gezondheidseffecten veroorzaken. Hierbij gaat het dan in eerste instantie om effecten op de luchtwegen. Uit onderzoek blijkt dat er ook effecten op andere lichaamsdelen zijn, zoals het hart- en vaatstelsel.