In de drie zuidelijke provincies van Nederland spreekt men van friet en in Vlaanderen wordt meestal van frieten, frietjes of fritten gesproken, terwijl in de rest van Nederland men het meestal over patat heeft. In Noord-Holland en Utrecht raakt de benaming Vlaamse friet echter steeds meer in zwang.
Zowel patat als friet wordt omschreven als een verkorting van het Franse 'patates frites'. Patat betekent dus 'aardappel' en 'frites' betekent dat het gefrituurd is. Aangezien je naast aardappelen nog veel meer kunt frituren, is het eigenlijk niet logisch om de bereidingswijze tot afkorting te maken.
Friet komt uit Frankrijk
Hun keukenpersoneel stond dus op straat, en die koks begonnen van ellende de eerste restaurants. Daar kwamen gerechten die eerst aan de elite werden geserveerd, ook op het bord van Jan met de pet terecht. Pommes de terre frites bijvoorbeeld, aardappelen die in hete olie worden gebakken.
aardappel in Vlaams
Vertalingen van aardappel in onder andere Vlaams zijn: petat (we hebben 1-vertalingen gevonden).
Wie de eerste friet maakte is niet goed te achterhalen. Zowel de Fransen als de Belgen claimen de uitvinding van friet. De belgische historicus Jo Gérard zegt dat hij in een oud manuscript heeft gelezen dat er al friet werd gemaakt in 1680.
Frietjes worden traditioneel gebakken in dierlijk vet (ossenwit en/of paardenvet). Dat zorgt voor die typische smaak en geur, maar is helaas minder gezond doordat het meer verzadigd vet bevat. Daarom worden frietjes tegenwoordig ook in plantaardige olie gebakken, of in een mengsel van de twee.
Vastkokend is stevig De smaak van vastkokende en kruimige aardappelen is nagenoeg identiek. Het is niet zo dat de ene aardappelsoort een wereld van verschil betekent in vergelijking met de andere. Vastkokende aardappelen zijn vaster van structuur en vallen dus minder snel uit elkaar.
De allerlekkerste frietjes maak je van bloemige aardappelen. Bintjes, bijvoorbeeld. Dat zijn vrij grote, lange aardappelen die voldoende zetmeel bevatten om je frietjes lekker goudbruin en krokant te maken. Andere rassen die geschikt zijn, zijn Agria, Désirée, Première en Santé.
Typische Nederlandse friet
Friet wordt erg veel geconsumeerd onder de Nederlanders. Uiteraard wordt friet over de hele wereld verkocht, maar bepaalde soorten friet zijn toch wel echt Nederlands.
Maar wat maakt Belgische friet nou zo lekker? De Belgische friet is gemaakt van een aardappel die speciaal voor het frituren is geteeld. De verse aardappels (bijvoorbeeld een Bindje) worden eigenhandig geschild en gesneden.
Hoewel we aardappelen al eeuwen eten zijn we in ons land pas iets meer dan 150 jaar geleden voor het eerst friet gaan eten. Het eerste portie friet van Nederland werd destijds op de kermis in Breda gegeten. Daarna zijn de gefrituurde aardappelsprieten op steeds meer plekken in het hele land opgedoken.
Britse en Amerikaanse soldaten zouden tijdens de Eerste Wereldoorlog frieten hebben leren kennen aan het Belgische front. Omdat ze overal om zich heen Frans hoorden praten, lanceerden ze de benaming French fries.
'Friet' is een verkorting van het oorspronkelijke 'patates-frites'. In het Zuid-Nederlandse taalgebied lag een verkorting tot 'patat' niet voor de hand, omdat die term er al sinds de 17e eeuw gebruikt werd voor aardappelen.
Een patatje oorlog bestaat in de meeste gevallen uit een portie friet met daarover een klodder mayonaise, pindasaus en (vers) gesnipperde uitjes. In het zuiden van het land krijg je er vaak extra curry bij.
De Berber, Bildtstar, Eersteling en de Redstar zijn vrij vastkokende aardappelen. Je kunt ze goed gebruiken om te koken, te bakken, friet van te maken en om er ovenschotels en salades van te maken. Kruimige of bloemige aardappelen, ook wel afkokers, genoemd, zijn in de regel zetmeelrijk.
Roodschillig/vrij vastkokend: geschikt voor koken, bakken, poffen, oven en airfryer. Dit is een aardappel die stevig blijft na het koken. En is door de mooie rode schil een kleurrijk en smakelijk ingrediënt in elke ovenschotel. Kruimig: geschikt voor koken, bakken, pureren en poffen.
De bekendste variëteiten zijn Charlotte en Nicola. Bloemige aardappelen: bloemige aardappelen zijn losser van structuur en vallen tijdens het koken gemakkelijker uit elkaar. Ze zijn geschikt voor de bereiding van puree, frietjes, soep en soufflés. Hoe meer zetmeel de aardappel bevat, hoe bloemiger deze is.
De naam van friet of patat is afgeleid van de woordcombinatie patates frites; Belgisch-Frans voor 'gefrituurde aardappelen'.
Je ziet het waarschijnlijk al aan de naam, maar de oorsprong van het woord 'patates frites' ligt in de Franse en Vlaamse taal. “Patates betekent aardappel en frites betekent gefrituurd. Het betekent dus letterlijk vertaald aardappel gefrituurd.” Boven de rivieren is de keuze dus op de afkorting patat gevallen.
Langste friet: Stephan Tyvaert uit Gent bakte in 4 uur tijd een friet, gemaakt van aardappelpuree, van 9 m, 79 cm en 4 mm lengte en een dikte van 2 x 2 cm.
Frietkotcultuur in cijfers Navefri-Unafri. België telt 4643 frituren. Volgens recent onderzoek van VLAM (*) gaat liefst 95% van de Vlamingen minstens één keer per jaar naar de frituur. 85% van de Vlamingen eet minstens één keer maand frieten en meer dan 60% doet dat minstens wekelijks.
De prijs van eetbare oliën als palmolie en zonnebloemolie stijgt hard door de oorlog in Oekraïne, droogte en exportbeperkingen. De prijs van palmolie, de basis voor veel producten, is verdubbeld, terwijl zonnebloemolie en sojaolie 50 procent duurder zijn geworden.