Wat is 'kurk' in de wijn? Kurk betekent dat de wijn besmet is met een schimmel, de zogenaamde 2,4,6-Trichloroanisole schimmel (TCA). In de meeste gevallen bevond deze schimmel zich in de kurk zelf. Maar de schimmel kan ook in een wijnvat gezeten hebben, of in de fles, voordat deze werd gevuld.
Ilja Gort: “Een kurk heeft gaatjes. En in die gaatjes zitten bacteriën. Die bacterie heet TCA. En die bacteriën willen dus niets liever doen dan wijn besmetten.
Kurksmaak ontstaat door een chemische verbinding. Deze verbinding kan worden gemaakt tussen schimmels en bacteriën uit de kurkbast. Een andere mogelijkheid zijn schimmels en bacteriën op de plek waar de wijn geproduceerd wordt. Bijvoorbeeld de wijn vaten of het verpakkingsmateriaal.
Echte kurksmaak is echter onmiskenbaar: de wijn ruikt muf en chemisch, naar nat karton, en in de mond geeft hij een onaangenaam bittere nasmaak.
Wat betekent 'de wijn heeft kurk'? 'Kurk' (in het Frans goût de bouchon) is een onaangename geur én smaak, die het eigenlijke karakter van de wijn overheersen en hem daardoor minder aangenaam of zelfs onaangenaam maken. Met name het schimmelige, muffe aroma valt op.
HOE RUIK JE KURK IN WIJN? Als je wijn chemisch en muf ruikt. Kurk in de wijn is een besmetting van schimmels en bacteriën die voor een nare geur en smaak zorgen. Schimmelwijn is overigens geen aanrader.
Kurk kun je heel makkelijk herkennen. Ruikt de wijn sterk naar nat karton, natte hond of een muffe kelder, dan zit er kurk in. Kurk ontstaat door een besmetting van schimmel of bacterie die TCA veroorzaakt (trichlooransol). Die stof ontstaat door het bleken en desinfecteren van kurken of flessen met behulp van chloor.
Een fles rode wijn met een schroefdop kan net zo lang worden bewaard als een fles wijn met een kurk. Dit is afhankelijk van het soort wijn zo'n twee tot tien jaar. Toch zijn de meeste rode wijnen bedoeld om meteen van te genieten en zijn daarom het lekkerst als je ze binnen drie jaar opdrinkt.
Een kurk-wijn is een wijn die besmet is met een kurk-schimmel. De besmetting geeft een zeer speciale geur en smaak. Beschimmelde kurk ontstaat bij een kleine percentage natuurlijke kurken die verkrijgbaar zijn. Uit recente studies is gebleken dat 5 procent van de wijnen met natuurlijke kurken besmet is met de schimmel.
Kurk wordt vaak al opgelopen in de houten vaten waar rode wijn in wordt gerijpt, dus ook wijn met een schroefdop kan kurk hebben, maar dat komt veel minder vaak voor.
Duurzaam kurk
Kurk is 100% natuurlijk, volledig biologisch afbreekbaar, milieuvriendelijk, en recycleerbaar zonder giftige afvalstoffen te produceren. Kurk kent als vernieuwende en duurzame bron geen afval.
De Griekse filosoof Theophrastus vermeldde kurk reeds in de vierde eeuw voor onze jaartelling. Hij roemde de kurkeik om zijn vermogen om steeds opnieuw een nieuwe bast aan te maken. De oudste gevonden kruik met kurk dateert van de eerste eeuw voor onze jaartelling en werd gevonden in Efeze in het huidige Turkije.
Kurkeiken groeien voornamelijk in landen langs de kust van de Middellandse Zee lopen, waar veel zon, weinig regen en een hoge luchtvochtigheid aanwezig is. De landen die de meeste kurk produceren zijn Portugal, Algerije, Spanje, Marokko, Frankrijk, Italië en Tunesië.
De isolatiewaarde van kurk is zeer goed. Het heeft een Lambda waarde van 0.038 – 0.040 W/mK.
Gebruik je kurkentrekker
Zorg ervoor dat de schroef helemaal in de kurk zit en probeer zo de kurk er voorzichtig uit te trekken. Mocht dit echt niet lukken, gebruik dan een pollepel en theedoek. Houd de fles recht en leg de theedoek over de hals van de fles. Druk de kurk met de achterkant van de pollepel naar beneden.
Wijnen die gemaakt worden om te bewaren en die baat hebben bij een beetje lucht, tijdens de rijping op de fles, worden gebotteld met een kurk. Wijnen die vooral gemaakt zijn om snel van te genieten en die fris en fruitig horen te zijn, worden steeds vaker met een schroefdop afgesloten.
Een geopende fles wijn ontwikkelt zich snel: na 3-4 dagen zijn de meeste wijnen geoxideerd. Bij rode wijn is de smaak na 1 dag al niet meer lekker. Wijn verliest namelijk aroma en de smaak wordt steeds zuurder. U wordt echter niet ziek van het drinken van wijn dat eigenlijk niet meer goed is.
Bij de gemiddelde, goedkopere fles witte wijn kunt u ervan uitgaan dat de houdbaarheid zo'n 2 jaar is. Het gaat hier echter om een uiterste houdbaarheid. Het kan per type wijn verschillen of de wijn ook na 2 jaar nog lekker is.
Ongeopende fles wijn 0-100 jaar bewaren (geen zorgen, we leggen het je zo uit!) Frisse, fruitige witte wijn 1 jaar bewaren, tot de nieuwe oogst. Lichte rode wijn maximaal 1 jaar bewaren. Volle, houtgerijpte witte wijn 2-4 jaar bewaren.
Wijn verliest namelijk aroma en de smaak wordt steeds zuurder. U wordt echter niet ziek van het drinken van wijn dat eigenlijk niet meer goed is. Echter is de smaak ervan niet lekker.
Een oude wijn zal echter nooit slecht voor de gezondheid worden! Gebruik te oude wijn liever niet voor sauzen en stoofschotels als het recept wijn vermeldt. Het is dan een ingredient van mindere kwaliteit, en daarmee maak je geen goede gerechten. Wel is het mogelijk om de wijn te gebruiken als azijn.
Als een wijn in aanraking komt met zuurstof, vindt er oxidatie plaats. Hierdoor krijgt de wijn uiteindelijk een soort bruinige kleur. Absoluut een teken dat de wijn niet meer geschikt is om te drinken. Nog een teken dat de wijn niet meer goed is, is als er bubbeltjes zichtbaar zijn.
De Champagnekurk
De kurk is 50% groter dan de hals van de fles en wordt behoorlijk samengeperst om hem er in te krijgen. Alsof dat nog niet genoeg is, gaat er nog een metalen plaatje (capsule) en een ijzeren kooi (muselet) om de kurk ook op de fles te houden.
De reden van het voorproeven is om te keuren of de wijn technisch in orde is. Met andere woorden: je controleert of de wijn 'op dronk' is en geen kurk bevat. Indien de wijn bedorven is of mankementen heeft, wordt de fles vervangen.
Tannines zijn chemische verbindingen in de wijn, namelijk looizuren. Deze zijn afkomstig van de schillen, pitten en steeltjes van de wijn - of van het vat waarin de wijn heeft gerijpt. Tijdens het gisten verhuizen ze naar het druivensap, waar later wijn van gemaakt wordt.