Na de aarde is Mars de meest leefbare planeet van ons zonnestelsel – maar stel je daar niet al te veel bij voor. De gemiddelde temperatuur aan het oppervlak is zo'n 60 graden onder nul. De atmosfeer bevat nauwelijks zuurstof.
Om Mars echt leefbaar te maken, moeten we een atmosfeer creëren zoals die op aarde ('terravorming'), en moeten we er op grote schaal gewassen kunnen telen. Dat is enkel mogelijk als er bepaalde microbiële ingrediënten in de grond zitten. Of dat allemaal realistisch is, is vooralsnog onduidelijk.
De intense ultraviolette straling maakte de planeet uiterst ongeschikt voor leven, in ieder geval voor leven zoals we dat op Aarde kennen.
Volgens Vermeulen en Ten Kate zou je kunnen overleven op Mars, maar er zijn veel obstakels. De grootste obstakels zijn de temperatuur en de lucht. Zo is het op Mars een stuk kouder. “Op de evenaar rond het middaguur kan het ongeveer nul graden zijn,” vertelt Ten Kate.
Vanaf 4,2 miljard jaar geleden was het oppervlak van Mars volgens de onderzoekers dusdanig afgekoeld en gestabiliseerd dat de planeet 'leefbare' omstandigheden kende. Dat is 500 tot 700 miljoen jaar eerder dan de vroegste sporen van leven die we kennen op aarde.
De laag lucht om Mars bevat geen zuurstof, maar bestaat voor het grootste deel uit een andere stof: koolstofdioxide. Een mens zou er dus niet kunnen ademen. Het Marswagentje wist die koolstofdioxide om te zetten in zuurstof. Genoeg zuurstof zou betekenen dat er ook mensen voor langere tijd op Mars kunnen rondlopen.
In het zonnestelsel vallen alleen de Aarde en Mars in de bewoonbare zone; Venus en Mercurius staan te dicht bij de Zon, de andere planeten te ver ervandaan.
Op Mars, net als op Aarde, zijn onze basisbehoeften adembare lucht, voedsel, water, brandstof en onderdak. Zonder een regelmatige levering van zuurstof en water vanaf Aarde, zullen kolonisten op Mars naar de lokale omgeving moeten kijken om te halen wat nodig is. Dit wordt vaak 'in-situ resource utilisation' genoemd.
Op Mars is er minder lucht dan op aarde. De atmosfeer bestaat vooral uit koolstofdioxide en een klein beetje stikstof. Er is bijna geen zuurstof, dus ademen is moeilijk! Het kan hard waaien op Mars, maar niet zo erg als op aarde.
Astronomen en (asto-)biologen gaan er dan ook vanuit dat de aarde niet de enige 'levende planeet' in het heelal is. Hoe zeldzaam buitenaards leven precies is, is echter onbekend. Op andere planeten (of manen) in ons eigen zonnestelsel zijn tot op heden nog nooit sporen van buitenaardse organismen aangetroffen.
Op 9 oktober 2006 werd bevestigd dat de tweede serie van Life on Mars de laatste zou zijn. Matthew Graham verklaarde: " We besloten dat Sams reis een eindige levensduur en een duidelijk einde zou hebben en we hebben het gevoel dat we dat punt nu bereikt hebben na twee series".
Ter vergelijking: op aarde zit er 0,04 procent koolstofdioxide in de lucht die we inademen. Permanente bewoning op Mars is alleen mogelijk als de atmosfeer en het klimaat zo worden aangepast dat de mens er kan overleven ('terravorming'), zo stellen de Chinese onderzoekers.
Mars is misschien niet ergens waar we kunnen leven . We weten niet zeker hoe effectief de atmosfeer van Mars zou zijn als stralingsschild (hoe zullen astronauten zich op Mars verbergen voor straling?) En we moeten niet vergeten dat de ontdekkingsreizigers een lange tijd op de planeet zullen moeten doorbrengen. Er kan geen snelle heen-en-terug-sprint zijn, zoals bij de Maan.
Veel moleculen in het universum zijn geurloos
Op Mars vind je bovendien veel methaan, het gas dat ook vrijkomt bij scheten. Maar anders dan je misschien zou denken, heeft methaan op zichzelf geen uitgesproken geur.
Overtuigend bewijs van leven op Mars is nooit gevonden
Maar hoewel de Marsrovers van NASA meermaals aanwijzingen op de rode planeet hebben gevonden die dicht in de buurt komen van sporen van leven, mist nog steeds definitief bewijs waar de wetenschap het unaniem over eens is. Vooralsnog geen groene marsmannetjes dus.
De hoge druk (ruim 90 bar, dus ruim 90 keer de luchtdruk op Aarde), de hoge temperatuur en de koolstofdioxideconcentratie maken iedere ons bekende vorm van leven op Venus onmogelijk. Er is overigens wel gespeculeerd over de mogelijkheid van leven op Venus.
Mars heeft wel een atmosfeer, maar die is ongeveer 100 keer dunner dan de atmosfeer van de aarde en bevat heel weinig zuurstof. De atmosfeer op Mars bestaat voornamelijk uit koolstofdioxide. Een astronaut op Mars zou de lucht van Mars niet kunnen inademen en zou een ruimtepak met zuurstof nodig hebben om buiten te kunnen werken.
Deze twee moleculen schijnen in de vier massieve planeten de rol over te nemen van waterdamp op de aarde. Van zuurstof heeft men geen spoor gevonden, tenzij in Uranus en dan nog in een uiterst geringe hoeveelheid.
Eerst en vooral s het licht op Mars iets minder fel dan op Aarde. Het is vergelijkbaar met het licht op Aarde op een bewolkte dag, aangezien de zon verder verwijderd is van Mars wat de intensiteit van het licht beïnvloedt. Die grotere afstand maakt trouwens dat de zon er op Mars een derde kleiner uitziet dan bij ons.
Tot op heden is er geen doorslaggevend bewijs gevonden van leven in het verleden of heden op Mars . Cumulatief bewijs suggereert dat tijdens de oude Noachiaanse periode het oppervlak van Mars vloeibaar water had en mogelijk bewoonbaar was voor micro-organismen, maar bewoonbare omstandigheden duiden niet noodzakelijkerwijs op leven.
Dat betekent dat de omstandigheden op Mars zeer vijandig zijn voor vrijwel elke denkbare levensvorm: (vloeibaar) water is er niet of nauwelijks, en schadelijke straling uit het heelal komt ongehinderd op het oppervlak terecht.
Verschillende landen hebben machines op Mars gezet, maar een mens is er nog nooit geweest. Dat zal waarschijnlijk ook nog een tijdje duren, maar de Amerikanen hebben de beste kaarten. SpaceX-oprichter Elon Musk zei vorig jaar nog dat hij in 2024 mensen naar Mars wil sturen met zijn nieuwe Starship-raket.
De geschiedenis leert dat elke veronderstelling waarin de mens, de aarde, de zon of het Melkwegstelsel een unieke plaats wordt toebedacht, onwaar is. Er is tot nu toe echter geen 'tweede aarde' ontdekt.
In juni 2021 waren er in totaal 59 potentieel bewoonbare exoplaneten gevonden .
Momenteel is het ook heel moeilijk te voorspellen. De gemiddelde oppervlaktetemperatuur bedraagt er een frisse -63°C en de planeet heeft een ijle ongastvrije atmosfeer die vooral uit koolstofdioxide bestaat. Alsof dat nog niet genoeg is werd de hele planeet vorig jaar maandenlang getroffen door een lentestorm.