Voor de keuze tussen au en ou zijn nauwelijks regels te geven. Je moet de woorden kennen, of anders opzoeken. Als je een dialect spreekt of Engels kent, zie je wel overeenkomsten: spreek je een woord in het dialect of in het Engels uit met 'ol', dan krijgt het in het Nederlands ou en niet au.
auw tussenwerpsel uitroep van pijn Voorbeeld: `Auw! Ik stoot net mijn kleine teen.
Nederlanders zeggen au (of misschien beter: auw) als ze pijn hebben.
Je kunt aan de klank van een woord niet horen of je het woord schrijft met au of met ou. Helaas bestaan er ook geen duidelijke regels over het gebruik van au en ou. Dit zul je dus per woord moeten leren. Woorden die beginnen met de au/ou klank, schrijven we meestal met au (augustus, auto, aula, auteur).
Au en ou klinken hetzelfde maar toch schrijven we het anders. Als zulke dubbelspellingen voorkomen, is dat omdat deze klanken van oorsprong wél verschillend werden uitgesproken. De oorspronkelijke klank in koud, goud en Wouter was ol. Voor een d of t werd de klank in het Nederlands vervormd tot ou.
Er wordt weleens gezegd: als je het echt niet weet en je moet gokken, schrijf dan ou; die komt namelijk het meest voor in het Nederlands. Maar helemaal aan het begin van een woord is het bijna altijd au: aubade, augurk, aureool, auto (uitzondering: oubollig).
De au: oude klanken met een a
Ook de au(w) heeft verschillende herkomsten. We beginnen met de inheemse herkomsten: In het Middelnederlands werd de au(w) uitgesproken als een lange aa plus een w, fonetisch /aːu̯/. De tweeklank werd dan ook niet alleen als au(w) geschreven maar ook als aeu(w).
Vuistregels. Sterke werkwoorden met een ij/ei-klank in het woord worden meestal geschreven met de lange ij. Zwakke werkwoorden met een ij/ei-klank in het woord worden meestal geschreven met de korte ei. Woorden die eindigen op -heid spel je altijd met een korte ei op het einde.
Het zou kunnen dat auw verwijst naar de korenaren. De korenbloem groeit immers in het koren, tussen de auwen. Het benoemingsmotief is dan de groeiplaats van de bloem. Streuvels gebruikte het woord nog in De Vlaschaard van 1907.
(lacht) - het was als, auw! (laughing) - it was like, owwwoooo!
Enne? Ja, dit is misschien wel het meest gebruikte woordje in Maastricht. Als iemand dit aan je vraagt, zeg je maar gewoon terug auch enne. Het betekent eigenlijk zoiets als: hoe gaat het met je en wordt vaak gebruikt om een gesprek met iemand aan te knopen.
Het Maastrichts (Limburgs: Mestreechs) is het stadsdialect dat gesproken wordt in Maastricht. In overeenstemming met de geografische ligging van de stad vertoont dit dialect eigenschappen van het Centraal Limburgs dat westelijk van de Maas in Belgisch Limburg wordt gesproken.
Het werkwoord leiden gebruiken we onder meer met de betekenis 'doorbrengen' en 'de leiding hebben'. Het werkwoord lijden betekent onder meer 'ondervinden'. Het wordt ook gebruikt in de combinatie dat lijdt geen twijfel. Lijden betekent in die context 'toestaan, dulden, verdragen'.
lijden (= ondergaan; 'het lijdt geen twijfel', 'een nederlaag lijden', 'schipbreuk lijden') lijden ('iemand graag mogen lijden') lijp (= niet goed snik, gek) lijperd, lijpo.
Is het 'de weinig' of 'het weinig'?
Het is 'het weinig', want weinig is onzijdig. Als je het aanwijst is het 'dat weinig'.
Avocado. Is gek genoeg door sommige mensen omgedoopt tot advocado. Maar je zegt het dus gewoon zoals je het schrijft. Aaa-voo-caa-doo.
Het woord hummus ('kikkererwtenpuree') kan op verschillende manieren worden uitgesproken. De meest gangbare varianten zijn [hoemoes], met twee keer de [oe] van moes, en [humus], met twee keer de [u] van mus. De [oe] van [hoemoes] komt van het Arabisch, de taal waaraan het woord is ontleend.
Guacamole kan zowel uitgesproken worden als gwaka-mole en waka-mole. Net hoe zacht je de g wilt hebben. Van kwakkemol krijgen wij kippenvel.
Groeten in het Limburgs. In Limburg wordt er eigenlijk op dezelfde manier gegroet als in de rest van Nederland, alleen uiteraard met gebruikmaking van die typisch Limburgse woorden. Goedendag wordt dan goojendaag. Hallo blijft hetzelfde.
Deze uitroep is niet uniek voor Limburgers: ook in andere gebieden beneden de rivieren gebruiken ze (och) germ. Het komt voort uit 'och arme', dat weer evolueerde tot 'och erme' en vervolgens in spreektaal werd vervormd tot 'och germ'. Je gebruikt het dus als je je medelijden wil uitspreken.
7. Haije! Waneer je weggaat zeg je: 'Haije! ' Beter bekend als: Doei en Hoije hé!
Als je in een woord een gt-klank hoort na een korte klinker, dan schrijf je bijna altijd cht. Als je in een woord een gt-klank hoort na een lange klinker, dan schrijf je bijna altijd gt. Als je in een woord een gt-klank hoort na een tweeklank, dan schrijf je bijna altijd gt.