Gist is een essentieel ingrediënt in veel broodrecepten waaronder pizzadeeg, kaneelbroodjes en nou ja eigenlijk de meeste type broden. Een beetje scheikunde hierachter is dat gist suiker omzet in koolzuurgas belletjes die “vast komen te zitten” in het deeg.
De structuur van brood zonder gist is een beetje steviger dan gewoon brood en het is lekker om er iets door heen te doen omdat de smaak van het deeg zich minder ontwikkelt zonder rijzen.
Gist wordt regelmatig gebruikt in recepten en zorgt ervoor dat deeg of beslag luchtig wordt en in volume toeneemt. Het wordt veel gebruikt voor brooddeeg, maar ook voor wafels en andere zoete gebaksoorten zoals donuts. Als je niet vaak gist gebruikt kan het ingewikkeld lijken, maar dat valt echt wel mee!
Het antwoord is simpel. Je kunt verse gist vervangen door droge gist. De verhouding is 3:1, dat betekent dat je 3 gram verse gist vervangt door 1 gram droge gist.
Kun je gist vervangen door bakpoeder? Heel kort: nee, je kunt gist niet vervangen door bakpoeder. Het is geen goed plan om bakpoeder zomaar te vervangen door gist en andersom. Zodra je gist en bakpoeder omwisselt, heeft dat ook effect op de andere ingrediënten in het recept.
Gist is voor brood, bakpoeder (en baking soda) is voor cake, koekjes en ander zoet gebak. Dit gaat in 9 van de 10 gevallen op, maar helaas zijn er soms uitzonderingen. Zo heb ik bijvoorbeeld eens een soda bread gemaakt. Je raadt het al, hiervoor had ik baking soda nodig in plaats van gist.
Zelfrijzend bakmeel is niet meer dan bloem met bakpoeder. Als je zelfrijzend bakmeel op is, kun je dus prima bloem gebruiken. Het enige dat je nog hoeft te doen is wat bakpoeder toevoegen. Roer de ingrediënten goed door elkaar en zo heb je zelfrijzend bakmeel gemaakt.
Gist is een micro-organisme dat suiker omzet in alcohol en koolzuurgas. Dat gas zorgt ervoor dat een brooddeeg gaat rijzen, luchtiger wordt en in volume toeneemt. Tijdens het bakken van het brood vervliegt de alcohol, maar het resultaat is een luchtig brood. Daarnaast werkt gist ook als smaakversterker.
Taart, cake en gebak rijzen niet zomaar de lucht in, daar heb je bakpoeder of baksoda voor nodig. Gist en bakpoeder worden beiden gebruikt om deeg te laten rijzen. Bakpoeder is een chemisch rijsmiddel en gist een natuurlijk rijsmiddel.
Van verse gist heb je bijna 3x zoveel nodig namelijk. Gangbaar gebruik van instant gist in brood is 1,4% van het meel/bloem gewicht. Dat is 7 gram instant gist op 500 gram bloem of meel. Is je gist vers dan gebruik je 4% van het bloemgewicht.
De oorzaak van een GIST is meestal een fout (een mutatie) in het DNA van de cellen van Cajal. Dit zijn cellen die in de wand van je maag en darmen zitten en belangrijk zijn voor de peristaltiek. Met peristaltiek worden de samentrekkende bewegingen van de maag en darmen bedoeld.
Hoeveel gist heb je nodig? Om 1 kilogram bloem (dat is voldoende voor 2 grote broden) te laten rijzen heb je nodig: 42 g verse gist. 14 g droge gist.
Een simpel antwoord op je vraag: door meer gist toe te voegen zal het deeg sneller rijzen.Het wordt er niet luchtiger door. Als je een luchtiger brood/kruim wilt dan moet je meer vocht toevoegen. Meer vocht betekent ook een plakkeriger deeg.
Zelfrijzende bloem gebruiken ipv gewone bloem is in principe geen probleem, hoewel het een middel bevat waardoor je bereiding gaat rijzen bij het opwarmen. Daarom gebruikt men zelfrijzende bloem voor gebak of patisserie tegenover gewone bloem voor vloeiende bereidingen.
Als we uitsluitend de voedingswaarde van de desembroden met soortgelijke broden mét gist vergelijken, zijn er nauwelijks verschillen. Beide broden leveren min of meer dezelfde calorieën, eiwitten, vezels, vitaminen en mineralen. Wat wel bepalend blijft, is de keuze voor wit, bruin of volkoren.
Baksoda – of baking soda – heeft een sterkere werking dan bakpoeder en wordt gebruikt om gebak beter te doen rijzen. Als baksoda in aanraking komt met bepaalde zuren zoals azijn, cacao, citroensap of yoghurt, ontstaan er belletjes die het gebak luchtiger maken.
De bakker gebruikt gist om de suikers in het deeg om te zetten in koolzuurgas. Dit gas, ook bekend als CO2, zorgt voor de belletjes in het deeg. Deze gasbelletjes drukken het deeg omhoog. Dit is het rijzen van het deeg.
Bakpoeder en baking soda hebben een houdbaarheidsdatum van zes maanden tot een jaar. Hierbij is het belangrijk dat je ze bewaard op een koele en droge plek. Om de houdbaarheid van bakpoeder te testen kan je een halve theelepel in een kom doen en kokend water erin gieten.
Het verschil tussen bloem en zelfrijzend bakmeel is dus heel klein: zelfrijzend bakmeel is bloem met bakpoeder. Heb je geen zelfrijzend bakmeel in huis maar heb je dit nodig voor een recept? Dan kun je dat dus goed vervangen door bloem met bakpoeder te mengen.
Bij hoge aantallen gist in de darm, ontstaan er klachten zoals winderigheid, een opgezette buik, misselijkheid en vermoeidheid.
4. Je hebt teveel gist gebruikt. Als je te veel gist aan je deeg hebt toegevoegd, zal het deeg rijzen voordat de glutenstructuur goed en wel ontstaan is. Als dit gebeurt, zie je waarschijnlijk grote gaten in het kruim en een kruim die in veel gevallen afbrokkelt.
Rijzen. Een deeg dat niet wil rijzen kan twee oorzaken hebben: het deeg is niet goed of lang genoeg gekneed, of het staat in een te koude omgeving. Als het deeg goed gekneed is dek je de kom af met folie of een schone theedoek en zet je deze op een tochtvrije plek. Minimaal op kamertemperatuur, maar liefst iets warmer.
Zoals je ziet is het niet ingewikkeld. Gist is voor brood en bakpoeder en baking soda is voor de rest. Maar er zijn dus uitzonderingen. Zo heeft een soda bread geen gist, maar baking soda nodig.
Patentbloem: Dit is een zeer fijne bloemsoort met een hoog glutengehalte, wat ideaal is voor luchtige baksels zoals brood, cakes en taarten. Vervanger: Tarwebloem kan een directe vervanger zijn van patentbloem, maar kan resulteren in een iets minder luchtig eindproduct.
Gist gebruik je voor brood, gistdeeg voor bepaalde taarten, en soms ook voor wafel- of pannenkoekenbeslag (zo krijg je bijvoorbeeld dikkere, smeuïge pannenkoeken). Zelfrijzende bloem of bakpoeder kun je gebruiken deeg of beslag dat je meteen gaat verwerken.