Deze kleinere uisoort is eigenlijk geen echte ui maar wel familie van de lookplant. Net zoals lookteentjes groeien sjalotten in trosjes aan elkaar. Ook heeft de smaak iets lookachtig maar toch gebruiken we sjalot zoals een ajuin.
Want het één met het ander vervangen kan prima als het om warme of gegaarde bereidingen gaat. Onthou dan het volgende: 1 kleine ui = 3 kleine sjalotten. Als je eigenlijk een ui zou fruiten kan je dus drie sjalotten gebruiken, en als je een sjalotje zou bakken neem je een derde van een ui.
Een sjalotje heeft een fijnere smaak dan de ui. Wanneer je een sjalot verwarmt karamelliseren de suikers, waardoor een zoetige smaak ontstaat. Sjalotjes worden vaak gebruikt in sauzen en salades. De ui wordt vaak gebruikt als basis van gerechten.
Wanneer er in een recept staat dat je een sjalotje moet bakken, gebruik je een derde van een gele of witte ui. Wel moet je de ui een stuk fijner snijden dan je gewend bent, want een sjalot heeft dunnere roken dan een ui.
Uien gebruik ik in soep en vleesstoofpotten. Sjalotten zijn fijner van smaak, en vormen de basis voor sausen, zoals witte wijnsaus, voor visgerechten, en natuurlijk voor mijn fameuze sjalottensaus bij de onglet! Je kunt ook een sjalotje in de vinaigrette snipperen (geen ui!).
Sjalotten barsten van de gezonde eigenschappen. Ze bevatten veel voedingsstoffen en mineralen, zijn rijk aan vitaminen A, B, C en E en bevatten weinig calorieën (50-60 kcal. per 100 g). Sjalotten verteren ook makkelijk en geven na het eten geen reuk aan de adem.
Sjalotten bevatten minder vocht dan andere uien en moeten zachter gekookt worden. Rauw geven ze een aromatische smaak aan salade en rauwkostbereidingen. Gekookt zijn ze ideaal als smaakmaker voor sauzen, bouillons of vleesgerechten.
Het liefst rauw, dan bevat de ui namelijk de meeste vitaminen en 'antibiotische' eigenschappen. Dat wil zeggen dat hij het in zich heeft om bacteriën de deur te wijzen. En om het helemaal mooi te maken: in ui zitten ook polyfenolen, die in het bezit zijn van ontstekingsremmende eigenschappen.
Een beetje geduld levert veel extra gezonde stoffen op. Rode uien zijn gezonder dan witte uien en de standaard uien met een goudbruin schilletje. Er zitten meer fytonutriënten in rode uien, vooral meer polyfenolen. De rode uien hebben meer voedingswaarde en geneeskracht dan hun witte en goudgele broeders.
Als je ui en knoflook fruit, komt er veel smaak vrij. Daar knapt elk gerecht van op. Het grote voordeel: je gerecht heeft dan minder zout nodig omdat ui en knoflook al voor extra smaak zorgen. Ook kruiden en specerijen en groenten als prei kun je fruiten.
Ook heeft de smaak iets lookachtig maar toch gebruiken we sjalot zoals een ajuin. De verfijnde smaak maakt sjalotten trouwens erg populair bij veel (hobby)chefs. Het milde en delicate aroma leent zich perfect voor visgerechten, warme sauzen zoals wittewijnsaus maar ook koude dressings.
De witte ui is een erg scherpe ui met een iets zoetere smaak dan de gele ui. Je kunt witte uien gebruiken in allerlei culinaire toepassingen zoals koken, stoven of bakken. Ze worden vaak te scherp gevonden om rauw te eten. Ui is ook heerlijk in hachee.
De gele ui is wellicht de meest bekende, met een typische, lichtscherpe smaak. Dat maakt het een geschikte keuze voor de meeste warme gerechten waarin je uien in de ingrediëntenlijst ziet staan: stoofpotjes, soep, rijstgerechten enzovoort.
De witte ui is niet heel bekend in de Nederlandse keuken. Hij is wat groter, wit van binnen én wit van buiten. Ze zijn scherper en minder zoet van smaak dan de gele ui en geschikt voor gerechten waar ui de boventoon mag voeren. De witte ui is extra crispy, dit komt doordat er meer vocht in zit.
Deze uien verschillen niet alleen van smaken, kleur en vorm, ze groeien ook anders. De gele en rode ui groeien uit in één bol, terwijl sjalotjes samengroeien in bolletjes, net als knoflook. Conclusie: De drie uien hebben dus ieder zijn kwaliteiten, maar komen ook overeen met elkaar. Het blijft tenslotte familie!
Lenteui. Lenteui is een lookgewas en behoort, net als de rest van de uien, tot de allium-familie. Er bestaan wel meer dan 600 verschillende soorten. Zo zijn er dan ook veel benamingen voor deze uisoort die een zachte smaak heeft en rauw goed kan worden gegeten.
Een bekend grootmoedersmiddel tegen een verstopte neus bij verkoudheden is het gebruik van rauwe uien. Een halve ui op het nachtkastje tijdens het slapen zou de neus ontstoppen en toelaten om vrijer te ademen (1). De ui zou ook de duur van verkoudheden inkorten.
Gezonde keuze
De ui is niet alleen de smaakmaker in een gerecht, het is ook een hele gezonde groente. Zo bevat een ui weinig calorieën, maar veel vitamines en antioxidanten. Vanuit het Voedingscentrum wordt geadviseerd om minimaal 250 gram groente per dag te eten.
Goed voor het hart
Uien hebben volgens wetenschappelijk onderzoek zich bewezen als zijnde goed voor hart en bloedvaten. Een ui eten verlaagt het risico op bloedklontering waardoor de kans op het krijgen van een hartaanval wordt verlaagd.
Uiensap bevat een grote hoeveelheid zwavel en helpt daardoor om de bloedcirculatie naar de follikels te verbeteren, deze opnieuw op te bouwen en elke vorm van ontsteking te verminderen. Uiensap bevat ook antibacteriële eigenschappen die tegen bepaalde hoofdhuidinfecties die haarverlies veroorzaken vechten.
Knoflook staat erom bekend dat het de functie van het immuunsysteem een oppepper geeft. Daarnaast kan knoflook een gunstig effect hebben op de bloeddruk en kan het helpen bij een gezond cholesterolgehalte. Knoflook bevat antioxidanten die kunnen helpen bij het voorkomen van Alzheimer en dementie.
Bewaar sjalotten op een koele, donkere en droge plaats buiten de koelkast. Zo zijn ze enkele weken te bewaren. In een goed gesloten plastic zakje of bakje kun je stukjes sjalot tot 3 maanden in de diepvries bewaren, bij minimaal -18°C.
De sjalot Allium ascalonicum is een plant uit de lookfamilie (Alliaceae) die geteeld wordt als kruiderij en als groente. Sjalot is waarschijnlijk afkomstig uit Palestina. Hij is familie van de gewone ui.
Bewaar de sjalot op een koele (12-15°C), donkere en droge plaats buiten de koelkast. Zo zijn sjalotjes een paar weken te bewaren. Bewaar de sjalot niet naast aardappels. De sjalotjes nemen vocht op uit de aardappelen waardoor ze eerder gaan rotten.