Iemand met een doorgemaakt CVA is chronisch ziek. Na een aantal maanden bezoekt de patiënt niet meer de tweede lijn. Daarom is het een belangrijke taak van de huisarts of de praktijkondersteuner om in de chronische fase te signaleren of de problemen in de loop van de jaren verergeren.
Beroerte is de gewone naam voor Cerebro Vasculair Accident (CVA). Een Cerebro Vasculair Accident is, letterlijk vertaald, een probleem (accident) met de bloedvaten (vasculair) in de hersenen (cerebrum). Naast de namen CVA en beroerte komt u ook af en toe de oudere term 'attaque' nog tegen.
Bij een CVA krijgt een deel van de hersenen opeens te weinig of geen zuurstof. Een beroerte wordt ook wel 'stroke' genoemd. Globaal zijn er twee vormen van een CVA te onderscheiden: een herseninfarct en een hersenbloeding.
Een herseninfarct valt onder de verzamelnaam beroerte / CVA
'Beroerte' is een verzamelnaam voor zowel herseninfarcten en hersenbloedingen. Een beroerte noemt men ook wel CVA, dat staat voor Cerebro Vasculair Accident. Vrij vertaald is dit een 'ongeluk in de bloedvaten van de hersenen'.
De overlevingskans na een herseninfarct is hoger dan na een hersenbloeding. Herseninfarct: 80% kans op overleving na 1 maand. Hersenbloeding: 60% kans op overleving na 1 maand. Van de overlevenden met een hersenbloeding heeft ongeveer 50% nog last van een ernstige invaliditeit.
Na een beroerte volgt meestal revalidatie. Onder deskundige begeleiding werk je aan je herstel. Het doel is dat je weer zo veel mogelijk zelf kunt doen. Revalidatie duurt gemiddeld een half jaar.
De resultaten laten zien dat patiënten in de jaren na hun beroerte een hoger risico lopen te overlijden. Hoe hoog dit risico is, hangt onder meer af van de aard van de beroerte. Bij mensen met een herseninfarct is het risico op overlijden 5 keer hoger.
Onderzoek en diagnose
De meest voorkomende onderzoeken bij de diagnose en behandeling van een beroerte zijn: neurologisch onderzoek: Bij het neurologisch onderzoek gaan we de belangrijkste functies van het zenuwstelsel na. bloedonderzoek: Voor bloedonderzoek nemen we een of meerdere buisjes bloed af uit een ader.
Belangrijk is ook om mogelijke gevolgen en complicaties van het CVA in kaart te brengen. Voorbeelden zijn problemen met slikken, problemen met plassen, hoge bloeddruk en de kans op trombose. In het LUMC krijgen patiënten die een CVA hebben doorgemaakt zorg en behandeling volgens de principes van de “stroke-unit”.
“Mensen die veel zitten hebben veertig procent meer kans binnen drie jaar na hun beroerte te overlijden.” Jaarlijks krijgen zo'n 43.000 mensen een beroerte. Van de mensen die een beroerte overleven, krijgt één derde binnen vijf jaar een nieuwe beroerte of overlijdt.
Progressief CVA: het herstel is niet volledig, de verschijnselen zijn nog niet meteen volledig aanwezig en nemen gedurende korte tijd na het ontstaan van het infarct zelfs nog enigszins toe.
Dit is een tijdelijke doorbloedingsstoornis in de hersenen. Het is eigenlijk een kortdurend herseninfarct. De klachten van een TIA zijn dezelfde als die van een “gewone” beroerte maar duren meestal niet langer dan twintig minuten. In elk geval zijn de klachten binnen vierentwintig uur weer volledig verdwenen.
Volgens de wet mag u minimaal 6 maanden niet rijden. Dit geldt ook als u een behandeling krijgt om een nieuwe hersenbloeding te voorkomen: dan mag u tot minimaal 6 maanden na de behandeling niet rijden. Aan het einde van deze periode vult u een Gezondheidsverklaring in. Het CBR onderzoekt dan of u veilig kunt rijden.
CVA heeft twee veel voorkomende vormen: het herseninfarct en de hersenbloeding. Ongeveer 80% van de mensen met een beroerte heeft een herseninfarct, 20% heeft een hersenbloeding. Bij een herseninfarct is sprake van een verstopping in de bloedvaten door een propje, dichtslibbing of een combinatie daarvan.
Een beroerte en/of een TIA ontstaat plotseling. Hierbij krijgen de hersenen tijdelijk of voor langere tijd geen bloed en zuurstof. Ook kan druk onstaan op de hersenen doordat zich door een hersenbloeding bloed in of rond de hersenen ophoopt en op een deel van de hersenen drukt.
Deze meeste risicofactoren zijn te behandelen door aanpassing van de leefstijl en/of medicatie. Met leefstijl wordt bedoeld de dagelijkse gewoonten;eten en drinken, roken, alcohol en bewegen. Ook is er aandacht voor de invloed die deze ziekte heeft op uw dagelijks functioneren.
De essentie van functionele neurologie is het inzetten van de plasticiteit (aanpassingsvermogen) van het brein om herstel op te laten treden. Neuroplasticiteit is dus essentieel voor het herstel van hersenen en zenuwen. Door het brein op de juiste wijze te stimuleren, kan het brein zichzelf herstellen.
Bij een herseninfarct of TIA bestaat de behandeling onder andere uit trombolyse en medicijnen. Bij een hersenbloeding krijgt u bloeddrukverlagende medicijnen, of vragen we u te stoppen met het slikken van bloedverdunners. In sommige gevallen is een halsslagaderoperatie nodig.
Meestal wordt een CT-scan gebruikt bij de diagnose van de beroerte. Die is in de meeste ziekenhuizen beschikbaar. In enkele minuten geeft de CT-scan een beeld van de hersenen. Bloedingen en infarcten zijn kort na het ontstaan van de uitval te zien.
Sport, wandelen, fietsen, vrienden, uitjes en gezonde voeding geven u, als mantelzorger, energie. Bespreek met uw naaste en zijn/haar huisarts (of bijvoorbeeld de fysiotherapeut) hoe u thuis het beste samen dingen kunt aanpakken. Betuttel uw naaste niet. Laat hem/haar zelf dingen doen.
"Mensen met hersenletsel raken sneller vermoeid, geestelijk en lichamelijk. Cognitieve taken, zoals concentreren, onthouden en overzicht krijgen, kosten extra energie. Veel mensen zijn gevoeliger geworden voor prikkels, zoals geluid. Ook daar word je moe van", vertelt psycholoog Kim Huygelen.
Ongeveer 9 op de 10 mensen vertoont minstens één van de onderstaande symptomen bij een beroerte. Scheve mond: de mondhoek hangt plotseling naar beneden. Verwarde spraak: iemand praat ineens verward of kan de woorden moeilijk uitspreken. Lamme arm: plotseling ontstaat er krachtsverlies of verlamming van een arm.
Heeft u een TIA of kleine beroerte dan kunt u over het algemeen na enkele dagen vliegen. Na een grotere beroerte wordt door artsen van de luchtvaartmaatschappijen als regel aangehouden dat u na twee weken kunt vliegen.