Soms is nader onderzoek van de hersenen nodig met een bepaalde 'hersenfoto' (meestal een CT-scan of MRI-scan). Geen van deze onderzoeken is erg belastend of riskant. Overigens geldt voor de ziekte van Alzheimer, een van de ziekten die dementie veroorzaken, dat deze nooit met 100% zekerheid is vast te stellen.
Als je iets anders hebt dan dementie, zoals een tumor, een hersenbloeding of een herseninfarct, kan de arts dat zien op de scan. Hier kun je dan een behandeling voor krijgen. De arts kan zien of je kenmerken hebt van dementie. Een MRI-scan duurt langer, maar laat meer van de hersenen zien dan een CT-scan.
De goudstandaard was de klinische diagnose vasculaire dementie of vasculaire afwijkingen bij pathologisch onderzoek. De sensitiviteit en specificiteit van CT voor het opsporen van vasculaire witte stof afwijkingen was 71% resp.55%. Voor MRI was de sensitiviteit hoger (95%), maar de specificiteit lager (26%).
De MMSE (Mini-mental state examination) is een vragenlijst die wordt gebruikt als er een vermoeden is dat iemand geheugenproblemen of dementie heeft. Uit de vragen komt een MMSE score die duidelijk maakt hoe het gaat met iemands geheugen, taalvermogen en concentratie (cognitieve vaardigheden).
De specialist doet neurologisch en neuropsychologisch onderzoek om de diagnose dementie te bevestigen. Eventueel wordt aanvullend onderzoek gedaan, bijvoorbeeld met een MRI-scan. Ook zal de specialist de ziekte vaststellen die de dementie veroorzaakt, zoals de ziekte van Alzheimer.
De bloedtest toont een eiwit aan dat exclusief voorkomt bij de ziekte van Alzheimer. De test kan dus niet uitsluiten dat iemand aan een andere vorm van dementie lijdt. Daarom zijn er verschillende testen nodig om te kijken of iemand dementie heeft, en zo ja, welke vorm van dementie hij heeft.
Dementie herkennen
Bij de volgende verschijnselen kan er sprake zijn van dementie op jonge leeftijd: Moeite met het opnemen en verwerken van nieuwe informatie. Wisselingen in stemming of juist onverschilligheid. Overzicht verliezen in drukke situaties zoals op het werk (bij complexe situaties) of in het huishouden.
Soms is nader onderzoek van de hersenen nodig met een bepaalde 'hersenfoto' (meestal een CT-scan of MRI-scan). Geen van deze onderzoeken is erg belastend of riskant. Overigens geldt voor de ziekte van Alzheimer, een van de ziekten die dementie veroorzaken, dat deze nooit met 100% zekerheid is vast te stellen.
In het voorstadium van dementie krijg je zorgen over je eigen geheugen. Je vergeet dagelijkse dingen zoals je tanden poetsen of de planten water geven. Ook kan het zijn dat je even niet meer weet hoe iets werkt. Denk bijvoorbeeld aan een kop koffie zetten of de vaatwasser aanzetten.
Dementie kan niet genezen. Er zijn wel behandelingen, maar het is niet bewezen dat ze de dementie minder maken. Maar misschien voelt u zich er wel beter door. Het is vooral belangrijk dat een behandeling goed bij u past.
Vasculaire dementie ontstaat als de patiënt meerdere herseninfarcten heeft gehad. Bij een herseninfarct raakt een bloedvat verstopt, waardoor bepaalde hersendelen geen zuurstof meer krijgen en afsterven. Vasculaire dementie kan ook sluipend ontstaan. Dan zijn er in de loop der tijd vele kleine bloedvaatjes aangetast.
De ziekte van Alzheimer is een vorm van dementie. 70% van de mensen met dementie heeft alzheimer. Daarmee is de ziekte van Alzheimer de meest voorkomende vorm van dementie.
Psychotisch gedrag (wanen en hallucinaties)Depressief gedrag (lusteloos)Angstig gedrag.
Beginnende dementie herkennen
Het valt op dat iemand terugkerende geheugenklachten, gedragsproblemen en veranderingen in karakter heeft. Iemand heeft bijvoorbeeld moeite om te onthouden welke dag het is, of wordt sneller boos.
FTD uit zich vaak in gedragsveranderingen die niet altijd specifiek op dementie wijzen. Naast neuropsychologisch onderzoek (testen van onder andere geheugen, concentratie en taal) is het dan nodig om een MRI-scan te maken. Maar ook MRI-beelden laten soms nog te weinig zien om direct de diagnose FTD te kunnen stellen.
De ziekte van Alzheimer
Bijna 70% van de mensen die dementerend zijn, heeft deze vorm. Bij de ziekte van Alzheimer raken steeds meer hersencellen beschadigd.
Het syndroom van Korsakov is eigenlijk geen vorm van dementie, maar de klachten lijken wel erg op dementie. De ziekte ontstaat als iemand jarenlang veel te weinig vitamine B1 binnenkrijgt. Vaak door lange tijd te veel alcohol drinken en ongezond eten.
Doorgaans is een dementie chronisch en progressief van karakter. Dat wil zeggen dat de ziekte een lange tijd aansleept en steeds ernstiger wordt. Dit proces kan langzaam of snel gaan.
Een andere veel gebruikte indeling is de omschrijving van de vier fases van ik-beleving bij dementie; de bedreigde ik of cognitieve fase; de verdwaalde ik of emotionele fase; de verborgen ik of psychomotore fase; de verzonken ik of zintuiglijke ervaring.
CT-scans worden onder andere gebruikt om grote hersenletsels, zoals bij een beroerte of bij hersentumoren, af te beelden. CT speelt een belangrijke rol bij het vaststellen van hersenletsel na een ongeval omdat bloed, zwellingen en schedelbreuken goed te zien zijn.
Door middel van bloedafname kan een DNA-onderzoek worden verricht. Op die manier wordt de aanwezigheid van het oorzakelijk gendefect opgespoord. Het onderzoek kan mogelijk een aantal maanden in beslag nemen, afhankelijk van het aantal genen dat moet nagekeken worden.
Eiwitbepalingen in hersenvocht kunnen de voorspelling op dementie verbeteren. Door middel van een lumbaalpunctie wordt hersenvocht uit het ruggenmerg gehaald. Vervolgens wordt hierin gekeken naar afwijkingen in de hoeveelheid Alzheimer-eiwitten.
De ziekte begint vaak plotseling. Iemand met vasculaire dementie kan geleidelijk achteruitgaan, maar het kan ook plotseling slechter gaan. In deze stapsgewijze ontwikkeling kunnen er stabiele periodes zijn met weinig achteruitgang of zelfs een beetje vooruitgang.
Mensen met dementie leven gemiddeld 8 jaar met de ziekte. De diagnose wordt gemiddeld na zo'n 14 maanden gesteld. Gedurende het ziekteproces neemt zowel het aantal klachten als de ernst van de klachten toe.
Wat vaak vooral opvalt is dat men langzamer gaat denken, spreken en handelen. Men kan zich moeilijker concentreren en moeilijker meerdere dingen tegelijk doen. Naast de geestelijke achteruitgang kan iemand ook lichamelijke verschijnselen hebben, zoals wankeler of langzamer lopen.