Die energie gebruikt ons lichaam dan weer om te herstellen. Iedereen is gebaat bij een gezonde nachtrust, maar sporters in het bijzonder. Waar tussen de 7 en 8 uur slaap voor de meeste volwassenen volstaat, blijkt die 8 uur voor sporters eigenlijk een minimum te zijn.
Op dagen dat je flink hebt gesport kan je lichaam vragen om meer rust voor herstel. Op die dagen kun je soms wel meer dan 9 uur slaap per nacht halen. Andere dagen zullen 7 uur tot 7,5 uur voldoende zijn.
De meeste volwassenen hebben genoeg aan zeven tot negen uur per nacht. Bij jongvolwassenen ligt dit iets hoger. Sporters hebben waarschijnlijk meer slaap nodig dan gemiddeld vanwege de grote fysieke en mentale inspanningen die zij leveren.
De meeste experts houden vast aan de aanbeveling van ongeveer 8 uur slaap als basis voor een optimale spieropbouw en vetvermindering. De hormonen die relevant zijn voor de spieropbouw, komen pas vrij tijdens de diepe slaapfase. Diepe slaap is goed voor ongeveer 5-15% van je totale slaaptijd elke nacht.
Voor volwassenen wordt tussen de 6 en 8 uur slaap aanbevolen. 8 uur slaap per nacht is dus nog steeds een goede richtlijn, maar iedereen heeft zijn eigen slaapbehoefte. Sommige mensen redden het prima met slechts 5 uur slaap per dag. Anderen vinden 9 uur te weinig.
Naar de huisarts
De onderzoekers raden aan om elke nacht 6 tot 8 uur te slapen. Als je meer dan 9 uur per nacht slaapt, adviseren de onderzoekers om naar de huisarts te gaan voor een algemene gezondheidscheck. Voor deze studie is het slaapgedrag van 166.000 mensen uit 21 landen onderzocht.
Mensen die een hele nacht wakker blijven presteren nogal altijd beter dan personen die elke nacht minder dan zes uur slapen. Dit hebben wetenschappers van de universiteit van Pennsylvania ontdekt. De wetenschappers lieten proefpersonen twee weken lang vier, zes of acht uur per nacht slapen.
Eerder onderzoek liet al zien dat een slaaptekort op de korte termijn leidt tot meer vetmassa en een verminderde opbouw van spiermassa [2]. Daarnaast heeft een slaaptekort ook een duidelijk effect op je impulscontrole wat betreft voedingskeuzes, hongergevoel en trek in calorierijk voedsel [3].
Slaaptekort zal ervoor zorgen dat de hoeveelheid anabole hormonen minder wordt, en de hoeveelheid katabole hormonen toeneemt. Hierdoor krijg je spier-afname, minder spieropbouw bij hard trainen en een slechter herstelvermogen na trainen.
Uit de analyse van 54 studies bleek dat veel topsporters geregeld minder dan 7 uur per nacht slapen, en vaak minder dan 85 procent van hun tijd in bed daadwerkelijk slapend doorbrengen. De nacht volgend op een wedstrijddag slapen topsporters bovendien gemiddeld circa 60 minuten minder dan de 2 nachten ervoor.
Kerkhof: 'Meet je ongeveer 2 weken lang je slaapduur, dan weet je je exacte slaapbehoefte. Niet waar. De eerste uren van je slaap tellen extra zwaar omdat je in een diepere en vastere slaap valt. Vandaar dat gezegd wordt dat de eerste uren dubbel tellen, maar dit hoeft niet per se voor 12 uur te zijn.
Uit ander onderzoek blijkt dat topsporters wel langer in bed liggen dan leeftijdgenoten die geen topsport bedrijven, maar dat ze niet langer slapen. “De meeste atleten komen maar tot zo'n 6,5 tot 7 uur per nacht”, weet Knufinke.
Je verbruikt meer zuurstof waardoor er meer lactaat in het bloed is tijdens inspanning. Lactaat stapelt zich alleen op bij intensieve inspanning, omdat je aerobe (met zuurstof) energiesystemen de inspanning niet meer aankunnen. Te weinig slaap zorgt er dus voor dat je minder inspanning kunt leveren tijdens je training.
Lichamelijke gevolgen
De gevolgen van een nacht niet slapen op het lichamelijke niveau zijn erg afhankelijk van je bezigheden gedurende de nacht. Als je veel gestaan of gedanst hebt dan zul je vermoeidheid voelen in je benen en rug. Zitten kan spanningen veroorzaken in de rug, schouders en nek.
Volwassenen hebben voldoende aan 6 tot 8 uur slaap per nacht. Bij ouderen verdwijnt meestal de behoefte aan lange slaap: hun slaappatroon verandert. 's Nachts slapen ze korter, terwijl ze overdag indutten.
De extra uren die je creëert door 's nachts hooguit 3 à 4 uur te slapen zijn extra waardevol. Het is namelijk geen lastige opgave om deze tijd nuttig te besteden. Omdat je veel vroeger dan normaal bent opgestaan en haast als enige wakker bent, kun je volledig ongestoord je gang gaan.
Na een paar dagen zonder slaap kunnen de hersenen allerlei gekke hallucinaties gaan vormen. Dit is een gevaarlijk effect van te lang wakker blijven. Onderzoek toont aan dat de eerste hallucinaties beginnen na 72 uur wakker blijven. Hallucinaties worden ervaren in verschillende vormen, hieronder volgen een paar.
Een goede nachtrust
Je valt na een half uurtje of minder in slaap. (Maar liefst 1/3 heeft volgens het onderzoek langer nodig.) Je wordt niet vaker dan 1 keer per nacht wakker. Je ligt tijdens die ene keer niet langer dan 20 minuten wakker.
Hoeveel keer zo'n slaapcyclus zich herhaalt, bepaalt of je een kort- of langslaper bent. Mensen die weinig slaap nodig hebben, bereiken 's nachts zo'n vier keer het stadium van een diepe slaap. Zij hebben doorgaans genoeg aan 4 tot 6 uur slaap per nacht.
Korte powernaps verlagen het stressniveau en verhogen de productiviteit. Een langer dutje van een uur herstelt je hersencapaciteit zodat je beter in staat bent om nieuwe informatie op te slaan. Slaap werkt beter en langer dan caffeïne, dus die kop koffie als alternatief kun je ook wegwuiven.
In een universitaire studie ging hij na of het mogelijk is om slaaptekort in te halen (2). Hij kwam tot de conclusie dat je slaapschuld beter niet te lang laat aanslepen: een chronisch slaaptekort kun je immers niet meer volledig inhalen.
Deskundigen vertellen wat er fysiek en mentaal aan de hand is als je slaaptekort ervaart. De meeste mensen hebben ten minste één keer in hun leven een hele nacht doorgehaald. Soms omdat ze een toets of een deadline voor het werk moesten halen, en soms omdat ze tot in de vroege uurtjes aan het feesten waren.
De meeste deskundigen raden een slaaptijd tussen 7 en 9 uur per nacht aan. Sommige mensen voelen zich na 7 uur al uitgeslapen, andere hebben wat meer nodig. Langer dan 9 uur slapen per nacht wordt door de wetenschap en slaapexperts beschouwd als te veel voor een volwassene.