De hoeveelheid gevallen regenwater wordt gemeten in een pluviometer of regenmeter. De eenheden worden uitgedrukt in millimeter of liter/m². In de meeste streken van ons land valt er maandelijks gemiddeld 70 mm (of l/m²) neerslag.
Dat varieert grofweg tussen de 120 en 155. Het is dus sowieso rond de 240 dagen per jaar helemaal droog. Bedenk daarbij dat het natuurlijk nooit de hele dag regent. In de figuur hierboven (even open klikken) zien we dat het gemiddelde aantal uren regen in een maand kan varieren tussen de 40 en de 80 uur per maand.
De droogste maand van het jaar is april met landelijk gemiddeld 44 mm.
Dat wil zeggen dat het gedurende 92,5 procent van de tijd droog is in Nederland! Omgerekend komt dat neer op ongeveer 660 uur neerslag per jaar. Het grootste aantal regenuren (863 uur of 9,8 procent) mat het KNMI in 1994.
Een natte dag is een dag met binnen een etmaal een hoeveelheid van 10 millimeter of meer. Een jaar telt landelijk gemiddeld 22 natte dagen. Om van een dag met zware regen te spreken moet er op minstens één van de officiële weerstations 50 millimeter of meer zijn gevallen.
In een heel jaar valt er gemiddeld 853 millimeter regen. Dat is ruim 2 millimeter per dag. In de herfst valt de meeste regen (246 mm), daarna volgen de zomer (235 mm), de winter (219 mm) en de lente (154 mm).
Zoetermeer is als eerste aan de beurt in een drieluik over klimaatverandering. Volgens de eerder dit jaar bijgestelde langjarige neerslagstatistieken van het KNMI valt er gemiddeld genomen nergens in Nederland meer regen dan in Zoetermeer, 972 millimeter per jaar.
In de weersvoorspelling voor de zomer van 2022 staat dat met name de maanden juni en augustus droog en warm zullen zijn. In de maand juli lijkt het iets meer te gaan regenen, maar zelfs dat is niet zeker. Als de wind niet uit het Westen, maar uit het Zuiden komt, zal het ook deze maand extreem warm worden.
Gemiddeld kent Nederland zes zonuren per dag, maar het kan ook zo zijn dat je de zon de hele dag niet ziet. Vaak is juni de natste maand van het jaar en neemt de regen na deze maand wat af.
In totaal viel er gemiddeld over het land met 39 mm ongeveer de normale hoeveelheid voor april (40 mm). In het midden en oosten van het land was het over het algemeen te nat met 60-80 mm, in het zuidwesten was het juist te droog met plaatselijk niet meer dan 20 mm.
Uitzonderlijk droog
Net zo bijzonder is de hoeveelheid neerslag die de afgelopen maand gevallen is: in Ukkel nauwelijks 2,2 millimeter. In een normale maand maart valt daar bijna 60 millimeter neerslag (59,3). Maart 2022 is daarmee de droogste maand maart sinds het begin van de waarnemingen in 1833.
Deze eenheid gebruiken ze ook in weerberichten. In Nederland valt in totaal elk jaar ongeveer 800 millimeter regen. Dat is dus 800 liter per vierkante meter per jaar.
Een liter water, uitgespreid over een opperv1ak van 1 vierkante meter geeft een laagje van 1 mm dikte. Een gewone bui geeft ongeveer 1 tot 3 mm, flinke buien 3 tot 10 mm en zware buien nog meer dan 10 mm. Bij een stortbui van 40 mm, valt er dus op elke vierkante meter 40 liter.
20 mm regen in 24 uur is minder erg dan 10 mm in 10 minuten. Jammer genoeg is het erg moeilijk om de regenintensiteit te voorspellen. Grote regenintensiteiten worden bereikt in kleine, lokale maar zeer hevige buien die vooral 's zomers optreden.
Vaak wordt extreme neerslag gedefinieerd door het optreden van een neerslagsom of intensiteit boven een bepaalde drempelwaarde. In Nederland noemen we neerslag boven de 25 millimeter in één uur een hoosbui, en meer dan 50 millimeter in één dag 'een dag met zware neerslag'.
Juli is in het binnenland gemiddeld de warmste maand van het jaar. De normale maandelijkse waarden van de maximumtemperatuur variëren tussen gemiddeld 20 °C en die van de minimumtemperatuur gemiddeld 11°C. Soms kan het zeer warm worden met maxima boven 35°C.
April telt gemiddeld vier officiële vorstdagen. Dat zijn dagen waarop de temperatuur 's nachts in De Bilt tot onder het vriespunt daalt. Op de Veluwe en in Twente komen gemiddeld zes vorstdagen voor en elders in het midden, zuiden en oosten 4 à 5. De kustprovincies kunnen rekenen op 0 tot 3 vorstdagen.
In 2019 werd die temperatuur voor het eerst in Nederland gemeten: op 25 juli werd het in Gilze-Rijen 40,7 graden, een absoluut record. "Als we nu weer 40 graden zouden meten, zo kort na de vorige keer, zou dat echt een freak event zijn", zegt Kuipers Munneke.
De Veluwe is met ruim 950 mm per jaar het gebied waar op jaarbasis de meeste regen valt, in Midden-Limburg (minder dan 750 mm per jaar) valt de minste neerslag. Dat blijkt uit gegevens van Weeronline. De gemiddelde hoeveelheid jaarlijkse neerslag varieert behoorlijk.
Volgens de gegevens op de neerslagkaart van het KNMI zijn de vijf provincies waar het meeste regen valt: Noord-Holland, Zuid-Holland, Drenthe, Utrecht en Gelderland. Hoewel in Zuidoost-Limburg gemiddeld jaarlijks ook de meeste regen valt, hoort Limburg niet bij de natste provincies.
En de winnaar is, …. misschien niet onverwacht, Athene! Daar regent het slechts 365 millimeters per jaar, dat nat valt op amper 43 dagen. Even snel rekenen: 365 – 43 = dat zijn 322 droge dagen per jaar!
De afgelopen weken heeft het wat vaker geregend, en door lagere temperaturen en meer bewolking is de verdamping sterk afgenomen. Het neerslagtekort ligt nu iets boven de 100 millimeter. Daarmee valt 2022 op dit moment net buiten de top-5 van droogste jaren.
Mooi-weerdagen in cijfers
Juli en augustus bieden doorgaans de meeste dagen met mooi weer. Gemiddeld over 100 jaar tellen die zomermaanden er in De Bilt elk 7, tegen 5 in april en juni. September levert gewoonlijk 4 mooi-weerdagen op, maart 3, oktober 2 en de wintermaanden gemiddeld 1 à 2.
Als we kijken naar de hoeveelheid regen, vind je de natste plek op aarde, in India. Het is het dorpje Mawsynram in de staat Meghalaya. Het regent daar echt veel. Per jaar valt daar gemiddeld 11.872 millimeter regen.