Het verlies van smaak komt dus veel minder vaak voor dan het verlies van reuk. Wel heeft het verlies van reuk vaak ook impact op je smaakbeleving: namelijk ongeveer 70% van je smaak komt via de neus binnen.
Hoe iets precies smaakt hangt af van allerlei factoren. Zo spelen structuur, de temperatuur en de kruidigheid een belangrijke rol. Veel gerechten en dranken krijgen een heel andere smaak wanneer ze worden verwarmd of juist gekoeld. Bovendien beïnvloeden ook reukprikkels de smaakbeleving.
Minder proeven
Geuren van wat we eten en drinken gaan door onze neus. Daar ruiken we ze en zo kunnen we veel verschillende smaken proeven. We proeven ook met onze tong. Maar in de mond proeven we alleen of iets zoet, zuur, zout, bitter of umami (hartig) is.
Een voorbeeld: als je verkouden bent en je neus verstopt zit zeggen we vaak dat we ons eten niet meer proeven. Dit heeft echter niets met echte smaakwaarneming (de 5 basissmaken op je tong) te maken, maar met het feit dat er geen luchtdoorstroming door je neus is.
Wanneer er voedsel terecht komt op een smaakknop, wordt er een prikkel gestuurd naar je hersenen. Je hersenen zetten deze prikkel om in een smaak en zo proef je of je iets lekker of niet lekker vindt. De smaakknoppen zijn normaal gesproken omgeven door speeksel.
Zout, pittig, zuur, vet, umami, bitter en zoet zijn de zeven smaken die je wilt gebruiken in de keuken.
Recent onderzoek aan de Universiteit van Miami wijst uit waarom: naast de vier primaire smaken zoet, zout, zuur en bitter bestaat er nog een vijfde smaak: umami. Wat je ruikt en proeft, bepaalt hoe iets smaakt.
De vijf smaken die je met je tong proeft, zijn zoet, zuur, zout, bitter en umami (hartig). Maar ook geuren of aroma's bepalen of eten je smaakt. Suiker is een echte tong-smaak: die proef je niet met je neus. Je kunt nooit het verschil ruiken tussen water en suikerwater.
We hebben zonet geleerd dat je neus in verband staat met je smaak. Als je dus minder goed kan ruiken met je neus, dan kan je ook minder goed proeven. Daardoor smaakt je eten anders of proef je zelfs helemaal niets als je verkouden bent!
De meeste smaakorgaantjes bevinden zich op de tong, gegroepeerd in de verschillende smaakpapillen. Daarnaast bevinden zich losliggende smaakorgaantjes in het slijmvlies van het gehemelte en de keelholte.
De hoogste geurconcentratie én dus het sterkste aroma vind je in parfum. Een paar druppels of spuitjes parfum is dan ook genoeg om je de hele dag lekker te laten ruiken.
Het snot is aanvankelijk waterachtig van kleur. Net als bij een vorderende verkoudheid, is het snot bij sinusitis vaak dikker, heeft het een geel-groene kleur en soms ook een slechte geur. Als het snot vanuit de neusholte naar de keel loopt (postnasale drip) ontstaat een irriterende hoest.
Vaak herstelt de reuk en daarmee de smaak vanzelf weer, nadat de verkoudheid is verdwenen. Helaas kan het reuk- en smaakvermogen ook langdurig of blijvend zijn aangetast.
Ongeveer eens in de twee weken vervallen je smaakpapillen en worden er nieuwe ontwikkeld, net zoals alle andere cellen in ons lichaam. Naarmate je ouder wordt gaat dit proces langzamer. Vanaf je veertigste zullen je smaakpapillen blijven verdwijnen, maar groeien er minder voor terug.
Of we iets lekker vinden of niet, wordt door heel wat factoren bepaald. Niet alleen de smaak, maar ook de geur, het mondgevoel, de temperatuur en het uitzicht hebben een invloed. Nieuw onderzoek stelt dat ook muziek een rol speelt in hoe iets proeft.
De ontwikkeling van smaak
Ongeveer eens in de twee weken komen onze smaakpapillen te vervallen en regenereren ze, net zoals alle andere cellen in ons lichaam. Zo rond de leeftijd van 40 jaar gaat dit proces langzamer. Smaakpapillen blijven verdwijnen, maar er groeien er minder voor terug.
Een metaalsmaak in je mond:
Je kunt van de metaalsmaak afkomen met pepermuntjes of kauwgom of door metalen bestek te vermijden, niet te roken of door te experimenteren met verschillende voedingsmiddelen die de metaalsmaak na het eten verminderen.
Hun zoutsmaak komt tot stand doordat speeksel het zout uit voedsel oplost en dit vervolgens aanbiedt aan de smaakpapillen in de tong. In deze smaakpapillen bevindt zich een zoutkanaal dat het aangeboden zout 'vertaalt' richting de hersenen als zoutsmaak.
Tijdens het kauwen ga je na ongeveer twintig tot dertig seconden een andere smaak ervaren dan de eerder vernomen zoet en zuur; ietwat hartig. Dat is umami.
Het schijnt lekker zout te smaken, net als chips. Te veel neuspeuteren kan trouwens wel kwaad. Als je neus beschadigt kun je nare infecties krijgen of een bloedneus. Maar wist je dat eigenlijk iedereen snot eet?
Sosha, steekje tong eens uit, dan kunnen we aanwijzen waar de smaakzones op jouw tong zitten. Hier vinden we zoet, dan aan de zijkant zout, hier achterin bitter en hier achterin aan de zijkant, zuur.
Breng afwisseling aan in de verschillende smaken. Wissel zoete, zoute, zure en bittere voedingsmiddelen met elkaar af. Om het smaakverlies te compenseren kunt u extra suiker, zout en kruiden gebruiken.
Amerikaanse onderzoekers hebben ontdekt dat de mens naast de basissmaken zoet, zuur, zout , bitter en umami, een zesde smaak kan onderscheiden. Het gaat om koolhydraten die we aantreffen in brood, aardappelen, pasta en rijst.
Umami verhoogt de speekselafscheiding en versterkt de zoute en zoete smaken. Umami komt van nature in veel etenswaren voor die vrij veel glutamaat bevatten, zoals tomaten, champignons, vlees, erwten, belegen kaas en zeewier. In 2002 werd aangetoond dat op de tong een specifieke aminozuurgevoelige receptor aanwezig is.
De reden dat het zo heerlijk is, is dat umami zoete, zoute en hartige smaken sterker maakt. Door de aanwezigheid van umami gaan dingen die al goed smaken, nóg beter en voller smaken. Of, anders gezegd: als je iets lekker vindt, dan is de kans behoorlijk groot dat er een umami-smaak aan zit.