Wat mensen vaak vergeten is dat je met je neus ruim tachtig procent van de smaken waarneemt. Dat zit zo: wanneer je eet, adem je geurmoleculen uit. Je hersenen merken het verschil niet op tussen smaak en geur.”
Je neus is veel gevoeliger dan je tong en is heel belangrijk bij het proeven. Houd je neus en ogen maar eens dicht als je iets eet, je proeft dan veel minder goed.
We vinden ons voedsel of hartstikke lekker of heel vies. De invloed van de neus op onze smaakbeleving wordt pas duidelijk als je verkouden bent. Bij een ernstige verkoudheid kunnen de geurstoffen uit het voedsel de zintuigcellen in de neus niet bereiken.De smaakbeleving is dan alleen afkomstig vanuit de tong.
Wanneer je de neus dichtknijpt tijdens het eten van sterk gekruid voedsel, zul je zien dat er van de smaak maar weinig overblijft. Dat komt, omdat ook de neus een belangrijke rol speelt in het proeven van smaken. Bepaalde bekende smaken, zoals kaneel en menthol, zijn eigenlijk geuren.
Het smaakzintuig
De meeste smaakorgaantjes bevinden zich op de tong, gegroepeerd in de verschillende smaakpapillen. Daarnaast bevinden zich losliggende smaakorgaantjes in het slijmvlies van het gehemelte en de keelholte.
De 6 smaken zijn: zoet, zuur, zout, bitter, wrang en scherp. De smaken zijn weer verbonden met de 5 elementen en ook met de dosha's.
Om het uit te proberen kun je een test doen met een rijp tomaatje (onrijpe tomaten bevatten weinig tot geen umami). Tijdens het kauwen ga je na ongeveer twintig tot dertig seconden een andere smaak ervaren dan de eerder vernomen zoet en zuur; ietwat hartig. Dat is umami.
Nee, voor geen meter. Zonder neus kan je dus wel proeven of iets zoet, zuur of zout is, maar je weet alleen niet wat het is. Als je nou op je eten kauwt, dan komen er allemaal geurmoleculen vrij. Dat zijn een soort ja, onzichtbare deeltjes damp.
De neus ophalen
Misschien minder smakelijk, zeker voor de mensen om u heen, maar het ophalen van uw neus is beter. Door uw neus op te halen, wordt het slijm uit de holtes gezogen en verdwijnt via de keel in de maag. Het maagzuur doet verder het werk en doodt de bacteriën en virussen.
Op die manier gaat slijm ofwel snot het snelst via je keel naar de maag, waar maagzuur afrekent met de ziekteverwekkers. Bij snuiten bouw je kortdurend druk op in de neus, waardoor het slijm inclusief virus en bacteriën in de neusbijholtes terecht kan komen.Dit zorgt voor ontstekingen.
En we kregen er handige verkoudheidstips bij. KNO-arts Liane Tan: 'Het is absoluut beter om je neus … op te halen! Dat zit zo: in het slijmvlies van je neus zitten trilhaartjes die ervoor zorgen dat het slijm uit je neus- en bijholten goed wordt afgevoerd.
Negatieve effecten van neuspeuteren
De binnenkant van de neus is fragiel. Wanneer je vaak je neus peutert kunnen er wonden en korsten ontstaan. Deze wonden zijn vervolgens weer gevoelig voor infecties. Daarnaast kun je zelfs zo erg je neus beschadigen dat je door je eigen tussenschot heen krabt.
De vier primaire smaken proeven we elk door een ander deel van de tong. Zoet wordt door de punt geproefd, zout door de voorste zijkanten, zuur door de achterste zijkanten en bitter door het achterste gedeelte van de tong. In deze gebieden liggen vele papillen met daarin smaakcellen.
Binnenkant neus
Het voorste deel van het neustussenschot is gemaakt van dun kraakbeen en het achterste deel van bot. Indien het neustussenschot scheef staat kan dit makkelijk tot ademhalingsproblemen leiden. Andere belangrijke structuren aan de binnenkant van de neus zijn de neusschelpen.
Minder proeven
Minder goed proeven komt vaak doordat u minder goed ruikt. Mensen proeven namelijk vooral door te ruiken. Geuren van wat we eten en drinken gaan door onze neus. Daar ruiken we ze en zo kunnen we veel verschillende smaken proeven.
Overal op je tong proef je zoet, zuur, zout, bitter en umami, sinds enkele jaren de vijfde smaak. Het is dus niet zo dat je zoet op het puntje van je tong proeft en bitter aan de zijkant. Overal op je tong liggen smaakpapillen en die kunnen alle smaken waarnemen, want één papil bevat alle smaakreceptoren.
Het is beter om snot door te slikken
Zo kan snot in een bijholte belanden; de neus en de holtes staan namelijk in een open verbinding. Hierdoor is de kans op een bijholte-ontsteking groter.
Halve liter snot
Vervolgens voeren trilhaartjes het geheel van slijm, bacteriën en potentieel schadelijke stoffen af via de neus- en keelholte. En dat slikken we dan gewoon in. ' Hoeveel? 'Minstens een halve liter per dag.
Snot wordt pulk doordat je inademt
Het stof en de andere viezigheid dat zo je neus binnenkomt, blijft plakken aan het snot. Het inademen zorgt vervolgens dat je snot uitdroogt. Zo ontstaat het pulk dat sommige mensen graag opeten.
Proeven doe je vooral met je tong. Daar zitten kleine bobbeltjes op, de smaakpapillen, die zorgen dat je zoet, zuur, zout, bitter en umami kunt proeven. Als je iets eet of drinkt, proef je bijna altijd verschillende basissmaken tegelijk.
Je tong kan vijf smaken onderscheiden: zoet, zuur, zout, bitter en umami.
Smaak- en reukverandering is een probleem dat veel voorkomt. De smaak die u proeft of geur die u ruikt komt niet meer overeen met hoe u dacht dat het eten smaakte of rook. Dingen die u vroeger heerlijk vond, kunnen nu plotseling niet meer smaken. Ook kan het smaak- en reukvermogen wisselen per dag.
Zout, pittig, zuur, vet, umami, bitter en zoet zijn de zeven smaken die je wilt gebruiken in de keuken.
Umami is ongezond: Umami zelf is niet inherent ongezond, omdat het een smaaksensatie is die wordt geassocieerd met een verscheidenheid aan natuurlijke, nutriëntrijke voedingsmiddelen. Maar als voedingsmiddelen met veel umami ook veel natrium of verzadigd vet bevatten, zijn ze misschien minder gezond.
Het Nederlandse woord 'hartig' komt het meeste in de buurt om het woord umami te vertalen, maar dan gaat het niet om een gewone, alledaagse hartige smaak: het gaat om een rijke, intense smaak zonder overheersend of zout te zijn.