"30 procent van de ingevoerde olie in Europa komt uit Rusland. Voor gas is dat ongeveer 45 procent. We zijn dus afhankelijker van Russisch gas dan van olie", zegt Van de Graaf.
Van alle vaten ruwe olie die de Europese Unie importeert komt ongeveer een kwart uit Rusland. Het land is daarmee de grootste olieleverancier van Europa. Vorig jaar verdiende Rusland in Europa alleen al aan ruwe olie drie keer zoveel als aan gas.
Tussen maart en mei slonk het aantal vaten ruwe olie dat van Rusland naar Europa verscheept werd met zo'n 554.000 per dag, ondanks dat de Europese sancties op Russische olie pas begin juni bekrachtigd werden.
“Ongeveer dertig procent van de olie in Nederland, komt uit Rusland. We importeren ook nog olieproducten. Dus per saldo komen er ongeveer 750.000 olievaten aan olie per dag richting Nederland”, legt van Cleef uit.
Rusland heeft in mei een recordhoeveelheid olie naar China geëxporteerd. Het ging om 2 miljoen vaten per dag, een stijging van 55 procent in vergelijking met een jaar eerder. De opgebloeide handel met China is een mooie uitkomst voor Rusland nu veel westerse landen een boycot op Russische olie invoeren.
Voor Rusland is de EU zelfs de grootste handelspartner. Daarnaast is de EU de grootste investeerder in Rusland. De belangrijkste Europese exportproducten naar Rusland zijn machines, transportmiddelen en chemicaliën. De EU importeert uit Rusland vooral olie en gas.
In 2012 en 2013 was de importwaarde nog hoger, maar toen lag de olieprijs circa 30 procent hoger dan in 2021. Minerale brandstoffen hebben na 2003 altijd meer dan 80 procent uitgemaakt van de totale waarde van de import uit Rusland.
Nederland de rest van Europa zijn nog te afhankelijk van gas uit Rusland. Zonder het Russische gas is er niet voldoende gas om aan de vraag naar gas te voldoen. Wel wil Europa zo snel mogelijk minder afhankelijk worden van Russisch gas. Maar dat kan niet op de korte termijn.
Ruwe aardolie is Nederlands belangrijkste importproduct. Afgelopen jaar werd voor 36 miljard euro olie ingevoerd, waarvan bijna de helft afkomstig was uit Noorwegen en Rusland. Een groot deel daarvan wordt verwerkt tot geraffineerde olieproducten om te dienen als brandstof of grondstof voor wegenbouw.
Benzine wordt uit ruwe aardolie gehaald en wordt in raffinaderijen tot benzine gemaakt, daarna gaat het via tankvrachtauto's naar tankstations zodat het vervolgens in de tank van het voertuig kan.
Naast olie en aardgas importeren Nederlandse bedrijven ijzer, staal, steenkool, koper, kurk en houtwaren uit Rusland.
Afbouw fossiele brandstoffen
Naar schatting kan het Nederlandse gasverbruik door verduurzamende maatregelen in 2025 met zo'n 9 miljard m3 zijn teruggedrongen. Dat is meer dan de import uit Rusland (ca. 6 miljard m3).
De Russen zijn goed voor 40 procent van de gasvoorziening in de EU. Het is dus niet reëel dat de EU snel de Russische gaskraan dichtdraait. In Nederland gaat het om 15 procent Russisch gas, 6 miljard kubieke meter. Nederland moet het wel lukken.
Nederland importeerde vorig jaar ter waarde van 18,4 miljard euro aan goederen uit Rusland. Het ging voornamelijk (87 procent) om olie, maar we haalden ook nikkel en koper uit het land. Uit Oekraïne importeerden we voor het eerst voor een bedrag van meer dan 2 miljard euro, het ging vooral om maïs en zonnebloemolie.
Rusland is de grootste exporteur van graan, rogge en gerst. Vooral landen in het Midden-Oosten en Afrika zijn hier sterk afhankelijk van: het graan dat bijvoorbeeld Turkije en Egypte importeren komt voor ruim 70 procent uit Rusland. Ook Oekraïne is een grote exporteur van graan, maïs en zonnebloemolie.
Een groot deel van de olie in Nederland bevindt zich in het Schoonebeek-veld in Drenthe. Tussen 1996 en 2011 heeft de olieproductie hier stilgelegen. Winning was niet meer rendabel, maar inmiddels weer wel. De NAM gebruikt nu hoogrendementspompen om de olie naar boven te brengen.
Verenigde Staten van Amerika is de grootste olieproducent ter wereld met een productie van 4.470.526.988 vaten per jaar. Russische Federatie komt op de tweede plaats met een jaarlijkse productie van 3.959.297.000 vaten. Met 3.586.467.000 vaten productie per jaar is Saoedi-Arabië de derde grootste olieproducent.
Volgens het Russische ministerie van Financiën verdient Rusland vandaag aan gas alleen 660 miljoen euro per dag. Dat is veel meer dan de prognoses die het ministerie in het begin van de winter maakte. Toen was de verwachting dat de gasexport dagelijks een kleine 450 miljoen euro zou opleveren.
Aan Russische zijde zou het sluiten van de gaskranen naar Europa ook een kostbare zaak kunnen worden. Het zou betekenen dat een belangrijke inkomstenstroom wordt misgelopen, terwijl Europa reeds is begonnen zijn invoer te verminderen en andere landen nu zijn belangrijkste klanten zijn.
Elke dag, terwijl bovengronds een brute oorlog woedt, stroomt er nu zo'n 350 miljoen kuub gas door alle pijpleidingen die Russisch gas naar Europa brengen. De straatwaarde van zo'n dag gas pompen is op dit moment bijna 900 miljoen euro!
België koopt nauwelijks gas uit Rusland, of toch? Eerst het goede nieuws: volgens statistieken voert ons land slechts voor 4 tot 6 procent van zijn aardgas in uit Rusland.
Duitsland was voor de oorlog voor een groot deel van zijn energie afhankelijk van Russisch gas. Om de winter door te komen moeten de gasreserves in november voor 95 procent zijn gevuld. Op dit moment heeft Duitsland de opslagen voor net geen 67 procent gevuld.