Vandaag verwerken onze hersenen per dag gemiddeld honderdtwintigduizend prikkels tegenover 'slechts' een flinke vijfentwintigduizend in de Middeleeuwen.
Prikkelverwerking in hoofdlijnen
Gemiddeld genomen krijgen onze zintuigen 11.000.000 prikkels per seconde binnen. Al deze 11.000.000 prikkels worden doorgegeven aan ons brein.
Voor sommige mensen houden de gevolgen van overprikkeling uren tot dagen aan. Ook is er groep mensen die dagen tot weken ernstige klachten blijft houden, met uitschieters van zelf jaren.
Wanneer raak je sneller overprikkeld? Dit kan verschillende oorzaken hebben. Bijvoorbeeld doordat jouw brein de prikkels die je binnenkrijgt niet goed filtert, waardoor je te veel prikkels binnen krijgt. Een andere oorzaak is dat je brein geen onderscheid maakt tussen hoofd- en bijzaken.
Emotionele overprikkeling:
Een emotie heeft te maken met lichaam, geest en omgeving. Overprikkeling op dit gebied betekent dat je teveel gericht bent op je eigen emoties en op de emoties van anderen.
Hoe weet je of je hoogsensitief bent? Hoogsensitieven voelen zich vaak anders. Ze hebben een hekel aan drukte, zijn gevoelig voor sterke geuren of geluiden en kunnen flink van hun stuk gebracht worden door veranderingen in hun leven. Als kind werden ze vaak verlegen of gevoelig genoemd.
Een zogenaamde HSP (Highly Sensitive Person of hoogsensitief persoon) is iemand die gevoeliger is voor indrukken en prikkels dan gemiddeld. Hij of zij neemt subtielere nuances waar in de lichaamstaal en stemmingen van anderen en is gevoeliger voor licht, geuren en geluiden.
Onderprikkeling valt gewoon ook minder op: de persoon is weinig actief (passiviteit) en heeft moeite met het beginnen en/of afmaken van activiteiten (lage motivatie). De persoon kan zich moe, futloos, leeg, eenzaam, wanhopig en/of doelloos voelen.
Hoogsensitiviteit (HSP) houdt in dat je erg gevoelig bent voor prikkels. Kenmerken van een hoog sensitief persoon zijn hooggevoeligheid voor geluiden, bewegingen, aanrakingen, fel licht, of de aanwezigheid van anderen. Als je hypersensitief bent kun je moeite hebben met het verwerken van deze prikkels.
Door overprikkeling (veel te veel prikkels) kunnen de hersenen minder goed werken en daardoor ook minder goed alle prikkels verwerken. De hersenen kunnen dan moeilijk het verschil zien tussen belangrijke en niet belangrijke prikkels. Ze komen dan even hard binnen, elke prikkel wil dezelfde aandacht.
Een prikkel is een waarneembare verandering in de omgeving. Een verandering van de uitwendige omgeving heet een uitwendige prikkel.Voorbeelden van uitwendige prikkels zijn temperatuur en geluid.Zo'n verschil in de omgeving kan ook inwendig zijn.
Prikkelverwerking in hoofdlijnen
Gemiddeld genomen krijgen onze zintuigen 11.000.000 prikkels per seconde binnen. Al deze 11.000.000 prikkels worden doorgegeven aan ons brein. Laat dit even tot je doordringen: 11 MILJOEN PRIKKELS, PER SECONDE.…….
Bij emotionele overprikkeling heb je moeite om je emoties te reguleren. Emoties komen harder binnen en je wordt sneller emotioneel, bijvoorbeeld als je moe bent of bij het inleven of meeleven met een ander. Cognitieve overprikkeling houdt in dat alles wat met denken en leren te maken heeft, overprikkeld is.
emoties. Een emotie ervaren bij jezelf of signaleren bij een ander is een prikkel die door meerdere zintuigen wordt geregistreerd en vaak door het filter in onze hersenen wordt gezien als 'belangrijk'. Dit geldt met name voor sociale situaties, dus in contacten met andere mensen.
Je hebt last van zintuiglijke overprikkeling (Engels: sensory overload) als de informatie die binnenkomt via je zintuigen niet snel genoeg verwerkt kan worden door je hersenen. Het verschilt per persoon voor welke zintuigen de overprikkeling geldt: horen, zien, voelen, ruiken, proeven, evenwicht of lichaamsbewustzijn.
Als je vaker last hebt van acute overprikkeling, kun je door een aantal fases van overprikkeling gaan. Uiteindelijk wordt het dan mogelijk chronische overprikkeling. Dat betekent dat je je vaak structureel vermoeid en gestrest voelt en misschien ook sneller geïrriteerd bent.
Volgens een onderzoek van professor Elke van Hoof is 87% van de hoogbegaafde volwassenen ook hoogsensitief. Andersom is dat niet zo, 10% van de hoogsensitieve mensen is ook hoogbegaafd. Dat is wel nog hoger dan onder de landelijke bevolking, want daar is ongeveer 2,5% hoogbegaafd.
Hoogsensitiviteit is aangeboren, je hebt het voor het leven, net zoals de kleur van je ogen of je huidtype. Je kan niet op een bepaald moment hoogsensitief worden als je het voorheen niet was. Het verdwijnt ook niet. Je kan je wel bewust worden van je hoogsensitiviteit en jouw 'handleiding' leren kennen.
Hoewel hooggevoeligheid een erfelijke eigenschap is, betekent dit niet dat het rechtstreeks van een ouder moet komen. Vaak zie je wel dat een van de ouders hoogsensitief is, maar het kan ook worden geërfd van een naast familielid in de stamboom.
Veel hoogsensitieve mensen zijn gevoelig voor het ontwikkelen van angstklachten, depressieve klachten, eetstoornissen, stress en burn-out, onzekerheid, hechtingsproblemen (angst voor afwijzing).
Een van de meest belangrijke behoeften voor HSP is emotionele veiligheid. Natuurlijk geldt dit voor ieder mens, maar hoogsensitieve mensen voelen zich gemiddeld wat sneller onveilig. Dat komt mede door een verhoogde gevoeligheid voor omgevingsfactoren, maar ook doordat je situaties vaak intenser ervaart.