Vuur verbruikt veel zuurstof: een gesloten houtkachel heeft per uur vijftig kubieke meter lucht nodig, een open haard tot 250 kubieke meter. Zorg dus voor goede luchtaanvoer, via ventilatieroosters of een open raam.
Stapel het hout losjes, zodat de lucht er goed bij kan. De beste methode is de Zwitserse stookmethode. Zorg voor volledige luchttoevoer. Goede houtkachels zijn voorzien van een klep, waarmee de luchttoevoer goed te regelen is.
Wanneer de houtkachel voorzien is van een externe luchttoevoer is deze niet meer afhankelijk van de ruimte waarin de kachel staat. Hierdoor wordt de stroomrichting niet omgekeerd en zal de kachel goed blijven branden. Om deze redenen is het aan te raden om een externe luchttoevoer te installeren.
Op eigen verantwoording is het technisch wel mogelijk de kachel de nacht door te laten branden. Voorwaarde is dat u een voldoende geïsoleerde schoorsteen heeft. U vult de kachel met voldoende hout en stookt hier goed vuur in door de zuurstofregelaar uit te trekken.
De kachel zuigt lucht aan, die vervolgens via de schoorsteen mee naar buiten gaat. Je krijgt dus 'trek' in de kachel en het rookkanaal. Die trek is heel belangrijk om het vuur brandend te houden en de rook af te voeren naar buiten. Als er geen of te weinig trek is, kan de rook in de woonkamer komen.
Als de kachel te hard brandt, of teveel warmte afgeeft, kunt u de zuurstoftoevoer verminderen door de secundaire luchtstroom lager te zetten. Of - indien aanwezig- kunt u de smoorklep gebruiken. Beter is echter steeds zoveel hout toe te voegen dat de kachel niet te heet wordt.
Stook je de houthaard of houtkachel alleen als bijverwarming? Dan is één keer per jaar laten vegen meestal voldoende. Wanneer je houthaard of de houtkachel je hoofdverwarming is, dan kan het nodig zijn om het rookkanaal vaker te laten schoonmaken.
Zijn houtbriketten duurder of goedkoper dan haardhout? De aanschafprijs van briketten ligt over het algemeen iets hoger dan bij haardhout.
Hout: het goedkoopst! Hout is nog steeds de goedkoopste manier om te verwarmen, zeker voor wie op het platteland woont en er zelf voor kan zorgen. Net als pellets wordt hout lokaal geproduceerd, wat een zekere prijsstabiliteit garandeert. Weet echter op dat deze manier van verwarmen ook nadelen heeft.
Eerst buigt hij een beetje, dan breekt hij. Dan vat ie vlam, brandt een tijdje en gloeit vervolgens na. Een proces van zo`n veertig minuten.
Ecofan: de beste kachelventilator
Ecofans zijn de beste kachelventilatoren voor uiteenlopende soorten kachels. Ecofan ventilatoren zijn betrouwbaar, makkelijk te installeren, en zorgen voor meer rendement. Er zijn verschillende typen Ecofans beschikbaar van verschillende merken.
Doe de kacheldeur dicht en open meteen de luchtschuif. Met de schuif regelt u de verbranding (en dus de temperatuur) in de kachel. Laat de kachel ongeveer 20 à 30 minuten goed doorbranden zodat er een flink vuur, een gloeiende massa en turbulentie (luchtstroming) ontstaat.
Vuur aansteken met aanmaakblokjes - leg onder de bovenste laag aanmaakhout, in de ruimte tussen het aanmaakhout, een of twee aanmaakblokjes. Doe dit voorzichtig zonder de stapel hout om te stoten. Steek vervolgens met een lange kaarsenaansteker de aanmaakblokjes aan. Houdt het deurtje nog even open - de kachel brandt!
Er gelden geen landelijke regels vanuit het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal). Sinds 1 januari 2022 gelden voor nieuwe kachels Europese emissie-eisen (Ecodesign). In de Wet milieubeheer (artikel 10.2) staat dat het verboden is om afvalstoffen te stoken.
Zorg altijd voor de juiste luchttoevoer. Als u begint met stoken zet u de luchttoevoer schuif volledig open. Als de blokken goed vlam hebben gevat mag de luchttoevoer schuif op ongeveer 75% open staan. Smoor het vuur niet en zet de luchttoevoer schuif pas dicht als het vuur volledig is gedoofd.
Hoeveel brandhout nodig is voor de houtkachel wordt bepaald door het rendement en de omvang van de kachel. Het rendement van een moderne houtkachel ligt boven de 70 %. De meeste fabrikanten van houtkachels hebben gewerkt aan een zo goed mogelijk rendement en zitten daarom boven de 75 % (Din + eis).
In huizen met goede isolatie is het vaak ook niet nodig om de hele dag de verwarming aan te hebben. 's Ochtends 1 uurtje stoken doet vaak al wonderen, waardoor het meestal pas in de middag weer nodig is om de thermostaat wat hoger te zetten.
Je kan je huis verwarmen zonder gas door gebruik te maken van een volledig elektrische warmtepomp of een warmtenet in je wijk. Daarvoor zijn vaak wel aanpassingen in huis nodig. Zo zal je bijvoorbeeld je radiatoren moeten vervangen door lage temperatuurverwarming, vloerverwarming of infraroodpanelen.
In tegenstelling tot het stoken van gas kan een houtkachel 100% besparen, aangezien deze CO2-neutraal kunnen zijn. Op jouw energierekening is een besparing van wel 50% mogelijk. Jaarlijks begint men vaak met dezelfde missie, namelijk het besparen op de gaskosten.
Uit bruinkoolbriketten komen stikstofoxiden (NOx), fijnstof, zwaveldioxide (SO2) en koolmonoxide (CO) vrij. Verder komen bij het stoken giftig arseen en zink in de lucht.
Toch is er een verschil tussen zogenaamd hardhout en harshoudend (zacht) hout. Die laatste categorie (den, spar, berk, pallethout, ...) is niet geschikt voor de meeste kachels en haarden. Bij de verbranding komen harsen vrij die verdampen.
Haardblokken zijn ongeschikt. Ze zijn gemaakt van geperst papier of houtpulp. Papier en karton zijn vaak bedrukt, waardoor er bij verbranden schadelijke stoffen vrijkomen. Deze stoffen kunnen de haardkachel of de schoorsteen aantasten.
Een houtkachel heeft doorgaans geen jaarlijks onderhoud nodig. Eenvoudig onderhoud kunt u meestal zelf verrichten. Maar eens in de zoveel tijd zal toch het binnenwerk van de kachel vervangen moeten worden. Daarnaast is ook het koord en de remplaat aan slijtage onderhevig.