Tekort leraren in cijfers Uit de meting Personeelstekorten primair onderwijs 2023 blijkt dat het landelijk tekort voor leraren 9,7 procent van de werkgelegenheid van leraren bedraagt, oftewel 9.800 fulltimebanen.
De 400 scholen missen samen 658 voltijdse leraren. “Het lerarentekort is dubbel zo groot als bij de start van het schooljaar en het tekort is ook groter dan in dezelfde periode vorig jaar. Bovendien zijn er meer scholen die met tekorten te maken krijgen”, stelt afgevaardigd bestuurder Koen Pelleriaux vast.
Uit onze data blijkt ook dat er nog altijd veel gezocht wordt naar leraren; er waren dan ook de afgelopen tijd veel openstaande vacatures. In totaal ruim 58.000 vacatures in het basis- en voortgezet onderwijs.
Personeelstekort tijdelijk gedaald
Het tekort aan schoolleiders is nu 10% (850 voltijdsbanen). Dit is ook een daling; in 2023 was het 14,9% en 1300 fte. De onderzoekers geven aan dat de daling van het lerarentekort mogelijk deels samen kan hangen met het aflopen van het Nationaal Programma Onderwijs.
Oorzaken lerarentekort
Dit zijn belangrijke oorzaken: veel oudere leraren gaan met pensioen;er komen niet genoeg nieuwe leraren bij om de vergrijzing te compenseren;er is krapte op de arbeidsmarkt en er zijn veel alternatieve banen.
Ook werkdruk, stress en een laag salaris worden veel genoemd. Andere redenen zijn onduidelijke verwachtingen, ontbreken van steun en feedback, geringe doorgroeimogelijkheden, gebrekkige communicatie en slechte relaties binnen de school. De verschillende uitvalredenen lijken met elkaar samen te hangen.
Met andere woorden, dit is het aantal fte waarvan wordt verwacht dat deze niet kunnen worden ingevuld. In fte uitgedrukt lag de onvervulde werkgelegenheid in 2024 op 5.241 fte, naar verwachting daalt dit vervolgens licht tot 2028 (4.777 fte) en neemt het vanaf dit jaar toe tot 5.950 fte in 2034.
In het Nederlandse onderwijs blijft het tekort aan leerkrachten stijgen. Het toenemende lerarentekort gaat ten koste van de continuïteit en kwaliteit van het onderwijs. Zeker in tekortvakken als wiskunde, natuurkunde, scheikunde, techniek, Duits, Frans en klassieke talen leidt dit tot grote problemen.
Werkgevers in de zorg, horeca, bestuur en industrie ervaren meeste krapte. In alle sectoren is er een personeelstekort en verwachten ook veel werkgevers in de toekomst een tekort. Het actuele tekort varieert tussen 14% in de vervoerssector en landbouw en 42% in de industrie.
Leraar worden op latere leeftijd met een zij-instroomtraject
Wanneer je leraar wilt worden op latere leeftijd, kun je bijvoorbeeld ook kiezen voor een zij-instroomtraject. Je rondt dan binnen drie jaar de pabo af, je doet werkervaring op en je werkt aan je persoonlijke ontwikkeling.
De tekorten zijn niet gelijk en zijn dat nooit geweest. Zoals zelfs nationale enquêtegegevens laten zien, is het ongeveer 2 tot 3 keer moeilijker om vreemdetalen-, speciaal onderwijs- en STEM-docentenposities in te vullen dan om algemene basisschool- of maatschappijleerdocenten te vinden.
Als je kennis overdragen op zich leuk wel vindt, maar het onderwijs wilt verlaten vanwege de werkdruk, dan zijn er allerlei andere vormen van lesgeven die je kunt overwegen. Denk bijvoorbeeld maar aan privéles, bijles, huiswerkbegeleiding , volwassenenonderwijs, coaching of workshops geven bij bedrijven.
Docenten Nederlands werden het meest gezocht binnen de docentvacatures, namelijk 2.307 keer.
In 2021 waren dat er nog maar 1,5. De meest recente cijfers uit september 2024 zijn 0,76 in kleuter- en lager onderwijs, 0,92 in het secundair onderwijs. Dat betekent dat er minder dan 1 kandidaat is om een vacature in te vullen.
Lesgeven zonder educatieve opleiding (lerarenopleiding)
Je kan lesgeven zonder een educatieve opleiding (lerarendiploma). Je wordt dan aangesteld met een bekwaamheidsbewijs van de categorie 'Andere' (AND) en komt in een lagere salarisschaal terecht.
Het team waarin leraren terechtkomen speelt een grote rol. Uit onderzoek uit 2019 blijkt dat gebrek aan steun en feedback of slechte samenwerking een van de vier belangrijkste redenen is voor docenten om te stoppen.
De elektricien voert de lijst met afstand aan, met maar liefst 137 openstaande vacatures voor een gemiddelde actief zoekende elektricien voor gebouwaansluitingen in slechts één jaar, schrijft Flexmarkt.
Zorg, onderwijs, ICT en techniek hebben al jaren te maken met krapte. Personeel in deze sectoren is schaars, of het nu wel of niet economisch goed gaat met Nederland. Zelfs tijdens de coronacrisis, toen Nederland grotendeels op slot ging, bestonden er personeelstekorten in deze sectoren.
Ook werkdruk, stress en een laag salaris worden veel genoemd. Andere redenen zijn onduidelijke verwachtingen, ontbreken van steun en feedback, geringe doorgroeimogelijkheden, gebrekkige communicatie en slechte relaties binnen de school. De verschillende uitvalredenen lijken met elkaar samen te hangen.
Gemiddelde beloning leraren
Het modale (voltijds)inkomen in Nederland is zo'n € 3.900 euro per maand (in 2025).
“Enerzijds is er het vergrijzende lerarenkorps en anderzijds de bevolkingsgroei - waardoor er meer leerkrachten nodig zijn. Een andere oorzaak vinden we in de huidige algemene krapte op de arbeidsmarkt. Daarnaast zien we dat de lerarenopleiding aan populariteit heeft ingeboet.
Docenten die het onderwijs besluiten te verlaten hebben hier vaak verschillende redenen voor. Dan gaat het bijvoorbeeld om een te hoge werkdruk, een gebrek aan uitdaging of een mindere relatie met de schoolleiding. Dit blijkt uit onderzoek naar de vertrekredenen van docenten uit het onderwijs, aldus MBO today.
Het lerarentekort in Almere is dit jaar iets afgenomen, maar blijft landelijk gezien het grootst. Waar in 2023 nog 25 procent van de bevoegde leraren ontbrak, is dat percentage in 2024 gedaald naar 23,6 procent.
Als leerkracht in het primair onderwijs heb je recht op 428 uur vakantieverlof per jaar, als je fulltime werkt. Dat staat in de meest recent afgesloten cao (2021). 428 uur vakantieverlof komt neer op 53,5 vakantiedagen per jaar. Oftewel: bijna 11 weken!