Het verwerpen van een erfenis gaat via de rechtbank. Je moet hiervoor een schriftelijke verklaring afleggen bij de rechtbank. Dat kost ongeveer 134 euro (2022).
U kunt uw kind niet helemaal onterven. Uw kind houdt het recht op een deel van uw erfenis. Dit deel heet de legitieme portie. Het is de helft van wat uw kind zou hebben gekregen zonder testament.
In principe heb je 30 jaar tijd om een erfenis wel of niet te aanvaarden. Dit is de 'verjaringstermijn'.
Jezelf onterven
Een verwerping is te regelen via een verklaring bij de rechtbank. Dit is niet meer terug te draaien. Let wel: uw eventuele kinderen erven in uw plaats nadat u de erfenis heeft verworpen. Is dat niet de wens, dan moet ook voor uw kinderen een verwerping worden geregeld.
U kunt uw echtgenoot en uw kinderen in een testament onterven. Uw kinderen hebben wel een speciale positie in het erfrecht. Zo hebben zij altijd recht op een bepaald deel van de erfenis van hun ouders.
Iedereen die belang heeft bij een erfenis kan een testament aanvechten. Het beste doet u dit met een advocaat die gespecialiseerd is in erfrecht. Hij of zij kan u helpen om het testament nietig te laten verklaren.
De “langst-leeft-al clausule” houdt in dat Erna alles krijgt, daar waar de kinderen niets zullen ont- vangen en dus ook niet zullen moeten betalen. Erna zal slechts successierechten betalen op de ene helft van het gemeenschappelijk vermogen. De andere helft is namelijk reeds van haar.
Onterfd kind
Dat is de helft van het bedrag dat u wettelijk zou erven. De legitieme portie krijgt u niet automatisch. U moet die binnen 5 jaar na het overlijden opeisen bij de erfgenamen, of bij de executeur als die er is. U kunt uw eigen notaris vragen om u te helpen.
Je kan jezelf onterven door afstand te doen van de erfenis. Dit doe je door de erfenis te verwerpen. Verwerpen van de erfenis houdt in dat je geen rechten en plichten meer hebt omtrent de erfenis. Je kan het verwerpen niet meer ongedaan maken en je krijgt niets uit de erfenis.
Als u als kind bent onterfd, hebt u geen recht op een kindsdeel. U hebt (mogelijk) wel recht op uw legitieme portie. Deze twee termen worden in de praktijk veelal op één lijn met elkaar gesteld, terwijl dit twee verschillende rechten betreft.
Na het zuiver aanvaarden van de erfenis heeft u recht op alle bezittingen van de overledene. Maar u bent ook aansprakelijk voor alle schulden. Zelfs als die schulden bij elkaar meer bedragen dan de bezittingen (negatieve nalatenschap). U moet dan met uw eigen vermogen de overgebleven schulden betalen.
Ja, al je familieleden kun je onterven. Alleen je eigen kinderen kunnen in beperkte mate iets tegen hun onterving doen. Alle andere familieleden, ouders, grootouders, broers, zusters, neven en nichten, hebben geen enkele mogelijkheid om zich tegen een onterving te verzetten.
Een onterfd kind heeft geen recht op goederen, maar alleen op geld. Het onterfde kind heeft dus geen recht op het huis of de inboedel.
Ook als de ouder in zijn of haar testament heeft vastgelegd dat je onterfd wordt, mag je een deel van de erfenis opeisen. Dit deel heet de legitieme portie en bestaat alleen uit geld, nooit uit spullen van de overledene. Volgens de wet is de legitieme portie de helft van het gewone kindsdeel.
Over de nalatenschap moet je namelijk in de meeste gevallen belasting afdragen. Daarna moeten alle rekeningen betaald worden, bijvoorbeeld voor de notaris, de executeur en eventuele rechtbankkosten. Het geld dat overblijft, wordt vervolgens uitbetaald aan de erfgenamen.
Een erfenis verwerpen is niet moeilijk. Je kan hiervoor bij de notaris terecht. Deze procedure kost tussen 25 en 100 euro, maar is gratis als de netto-activa van de successie lager liggen dan 5.000 euro (in 2022 geïndexeerd tot 5.219,21 euro).
Je zelf laten onterven
De enige manier om iemand te onterven is dit te laten opnemen in een testament. Een kind kan echter niet de inhoud van het testament van zijn ouder bepalen. Maar hoe kun je je dan wel laten onterven? De enige oplossing is het verwerpen van de erfenis.
Als een erfgenaam besluit afstand te doen van de nalatenschap, kan het zijn dat de kinderen erfgenaam worden. Wilt u niet dat de kinderen erfgenaam worden, dan moeten de kinderen de erfenis ook verwerpen.
Wettelijk gezien is het niet mogelijk om kinderen volledig te onterven. Kinderen hebben namelijk altijd recht op een geldelijk bedrag dat wij de legitieme portie van de erfenis noemen. Concreet betekent dat het volgende: stel een moeder heeft drie kinderen onder wie de erfenis zou worden verdeeld.
Hoe bereken ik het kindsdeel? U kunt het kindsdeel berekenen door de erfenis door de helft te delen (één helft is namelijk al van de langstlevende), en het overgebleven bedrag te verdelen over de kinderen en de langstlevende.
De langstlevende krijgt alle bezittingen en schulden. Hij of zij moet ook alle schulden van de nalatenschap betalen, inclusief alle erfbelasting. Uw nog levende ouder of stiefouder moet dus de erfbelasting over uw kindsdeel voorschieten.
Wettelijk is vastgelegd wie jouw bezittingen en schulden erft. In de meeste gevallen zijn de erfgenamen de kinderen en de partner gezamenlijk. Bij de partner gaat het om de huwelijkspartner of een partner door een geregistreerd partnerschap. De partner en de kinderen erven ieder een gelijk deel.
Erven gebeurt in een bepaalde volgorde
alle afstammelingen van de erflater: kinderen, kleinkinderen, achterkleinkinderen, … de ouders van de erflater samen met zijn broer(s) en zuster(s) en/of hun afstammeling(en) alle bloedverwanten in opgaande lijn: ouders, grootouders, overgrootouders…
Langstlevende is half eigenaar en heeft vruchtgebruik
De langstlevende is in deze situatie niet volledig eigenaar van de woning en mag dus ook niet alleen besluiten tot verkoop over te gaan. Hiervoor is toestemming van de erfgenamen noodzakelijk.