Bij droge lucht is de afname ongeveer 1 graad per 100 meter, bij vochtige lucht is dat ongeveer 0,6 graden. Na of aan het eind van een heldere nacht met weinig wind kan de temperatuur tot een bepaalde hoogte ook toenemen met de hoogte. Dit heet een 'inversie'.
Misschien heb je wel eens gemerkt dat het bovenop een berg kouder is dan beneden onderaan de berg. Dit komt doordat hoe hoger je komt, hoe kouder het wordt. Het wordt gemiddeld 6 graden kouder, naarmate je 1000 meter de hoogte in gaat.
In Nederland heerst op ca. 2000 m diepte een temperatuur van 60-80 graden C; bij diepten vanaf 5500 m kan in Nederland een temperatuur heersen vanaf ca. 175 graden C.
Gemiddeld neemt de temperatuur in de troposfeer daardoor 6,5°C per km af.
Met iedere duizend hoogtemeters daalt de temperatuur 6 tot soms 10 graden. Als het op 3000 meter -15 graden is kan een lagergelegen skigebied letterlijk een jas schelen. Dat geldt zeker als je de wind meerekent. Op hoogte waait het vaak harder, en als het vriest voelt het in de wind nog veel kouder aan.
Over het algemeen daalt de temperatuur naarmate de hoogte toeneemt. Bij droge lucht is de afname ongeveer 1 graad per 100 meter, bij vochtige lucht is dat ongeveer 0,6 graden. Na of aan het eind van een heldere nacht met weinig wind kan de temperatuur tot een bepaalde hoogte ook toenemen met de hoogte.
2000 m diepte een temperatuur van 60-80 graden C; bij diepten vanaf 5500 m kan in Nederland een temperatuur heersen vanaf ca. 175 graden C. Per 100 m neemt de temperatuur met ca.3 graden C toe (in Nederland), veel minder dan in vulkanische gebieden maar toch belangrijk als bron van groene energie.
Wanneer je je op 10 km hoogte bevindt, is die afstand 10.000 keer groter. Daar, bovenin de troposfeer, is de temperatuur circa -50°C.
Hoe hoger je komt, hoe kouder het over het algemeen is. Kijk je naar de grondtemperatuur, dan staat het record van heetste plek op aarde op naam van de Dasht-e Lut-woestijn in het noordoosten van Iran en de Sonorawoestijn in Mexico. In beide gebieden zijn met satellieten temperaturen tot wel 80 graden Celsius gemeten.
"Of 19 graden te koud is in huis, hangt af van persoonlijke voorkeuren en comfortniveaus. Sommige mensen vinden 19 graden een comfortabele temperatuur, terwijl anderen het te koud kunnen vinden. Over het algemeen wordt een temperatuur van 18-21 graden Celsius als comfortabel beschouwd voor binnenruimtes.
Boven de 5000 meter komen grote massa's sneeuw en ijs voor. De temperatuur ligt hier meestal onder de 0°C. Een vrij vochtig en half warm klimaat komt voor in het hoge regenwoud die op een hoogte van 400-1000 meter op het Andes gebergte voorkomt.
Ondiepe bodemenergie (tot 500 meter diep)
Ondiepe bodemenergie is lage temperatuur warmte (15-20°C) en koude (6-10°C) uit de bodem. De warmte en koude worden gewonnen uit en opgeslagen in aquifers. Dit zijn watervoerende lagen in de ondergrond, zoals bijvoorbeeld zand.
De 'ongestoorde' bodemtemperatuur (tussen de 2 en 200 meter diepte) ligt in Nederland ongeveer tussen de 8 °C en 14 °C (met ongestoord bedoelen we, zonder dat er gebruik wordt gemaakt van bodemenergie). Vaak zien we dat de temperatuur in stedelijke gebieden iets hoger ligt dan op het platteland.
De temperatuur in de bodem en dieper in de aarde neemt gestaag toe. Op 1-2m diepte varieert de temperatuur nog met de seizoenen maar dieper dan 15m is de temperatuur al zo'n 10-12 C constant. Het zit letterlijk onder onze huizen, maar we gebruiken die warmte nog maar heel weinig.
In ons land reikt de laag tot zo'n tien kilometer hoogte en bij de evenaar tot achttien kilometer hoogte. In de troposfeer neemt de temperatuur af met de hoogte, gemiddeld tussen ongeveer 0,6 en 1,0 graden per honderd meter stijging.
Temperatuuropbouw van de atmosfeer
De luchtdruk daalt echter met de hoogte, waardoor de opstijgende lucht verder uitzet. Uitzettende lucht koelt af, de temperatuur daalt hierdoor met gemiddeld 6,5ºC per kilometer stijging. Dit geldt tot ongeveer 13 kilometer hoogte, in het gebied waar het weer zich afspeelt.
Vrijdag werd in Agadir een nieuw nationaal temperatuurrecord gevestigd van 50,4 graden Celsius. Dat is de hoogste temperatuur die ooit in het land is gemeten sinds het begin van de meteorologische waarnemingen. Het vorige record dateerde van 2021, toen het kwik in Sidi Slimane 49,6 graden aantikte.
Ecuador: eeuwige lente. Ecuador wordt ook wel het land van de eeuwige lente genoemd, want de temperatuur schommelt vrijwel altijd rond de 25 graden. Wij in Nederland ervaren dat eerder als eeuwige zomer, maar goed: lekker is het sowieso.
Met temperaturen rond de -40 °C in de winter wordt het leven in het Siberische Jakoetsk bepaald door de kou. Minstens drie maanden per jaar is het in Jakoetsk, in het oosten van Siberië, rond de veertig graden onder nul. Daarmee is dit de koudste stad op aarde.
Houd de deuren in huis dicht en zet de verwarming als je thuis bent op maximaal 19 graden. 's Nachts kan de thermostaat op 15 graden.
In Nederland winnen de meeste aardwarmteprojecten op 2 tot 3 km diepte. De temperatuur van het warme water is dan 70 – 90 °C. Aardwarmte kan worden gebruikt voor het verwarmen van huizen, gebouwen, kassen en (lichte) industrie. We spreken op deze diepte van conventionele aardwarmte.
Vanaf 500 meter diepte wordt in Nederland gesproken van aardwarmte. Vanaf 4000 meter diepte wordt gesproken van ultradiepe geothermie. Daarbij wordt water met hogere temperaturen omhoog gepompt dan tussen de 500 en 4000 meter het geval is.
De bron die wordt geboord is maximaal 150 meter diep. Wanneer er gebruik wordt gemaakt van aardwarmte, komt er geen warmtepomp bij het proces. De aardwarmte is al voldoende qua temperatuur. Hierbij wordt veel dieper geboord, van 1 km tot meer.
De aarde heeft, door opwarming door de zon, op 50 meter diepte een constante aard-warmte van ongeveer 9 graden.
Hoe diep gaat een warmtepomp de grond in? De diepte is afhankelijk van de captatietechniek: Horizontale captatie: ongeveer 1,2 meter diep, over een grote oppervlakte.Verticale captatie: tot 150 meter diep, op één of meerdere boorpunten.