Levenslange gevangenisstraf is de zwaarste straf die rechters in Nederland kunnen opleggen. De meeste mensen die levenslang krijgen, hebben meerdere levensdelicten (moord, doodslag) op hun geweten. In Nederland zitten op dit moment ongeveer 40 mensen levenslang vast.
In Nederland hebben op dit moment 57 mensen levenslang, van wie er 41 onherroepelijk zijn veroordeeld. Dat zijn er meer dan ooit tevoren. En daar blijft het niet bij; alleen al in juni van dit jaar is de zwaarste straf zeven keer geëist, onder anderen tegen Ridouan T., de hoofdverdachte in het Marengo-proces.
Een levenslange gevangenisstraf is de zwaarste straf die Nederland kent. Alleen mensen die de meest ernstige misdrijven hebben gepleegd, krijgen deze straf. Bijvoorbeeld vanwege moord of terrorisme.
In principe is levenslang in Nederland ook echt levenslang. De enige manier om vrij te komen is: via een herziening: als de veroordeelde toch onschuldig wordt bevonden.
De zwaarste straf die in Nederland opgelegd kan worden is levenslange gevangenisstraf. Levenslang betekent voor het leven. Aan een levenslang gestrafte kan door de Koning gratie worden verleend. Dit kan tot gevolg hebben dat een veroordeling tot levenslange gevangenisstraf op jaren worden gesteld.
Als iemand bijvoorbeeld een dubbele moord pleegt met voorbedachte rade kan diegene dus twee keer levenslang krijgen. Volgens de strafadvocaat is het getal 175 vrij willekeurig tot stand gekomen. "Eerst zou het OM 125 jaar als maximum vragen", zegt Stapert. "Maar er kwamen steeds meer slachtoffers naar voren.
Verenigde Staten van Amerika
Meestal wordt er geen 'levenslang' gegeven, maar een straf die veel langer is dan een normaal mensenleven (bijvoorbeeld 200 jaar voor meerdere moorden). In een gerechtelijke uitspraak kan worden opgenomen of een later beroep of vrijlating mogelijk is of niet.
Er zijn landen zonder levenslange gevangenisstraf, maar met een lange tijdelijke gevangenisstraf: Kroatië (20-40 jaar, VI na de helft en uitzonderlijkerwijs na een derde), Spanje (30 jaar), Slovenië (30 jaar, VI na 15 jaar en driekwart van de straf), Portugal (25 jaar en uitzonderlijkerwijs 30 jaar) en Noorwegen (21 ...
In Duitsland betekent levenslang ten minste vijftien jaar celstraf.
Tijdelijke of levenslange gevangenisstraf
Een gevangenisstraf kan tijdelijk zijn (maximaal 30 jaar). Of levenslang. De levenslange gevangenisstraf is de zwaarste straf die Nederland kent. Een rechter kan voor de zwaarste misdrijven een levenslange gevangenisstraf opleggen.
Levenslang achter de tralies
Dat is een flinke kostenpost voor de maatschappij. Juist omdat de gevangenisstraf geen vaste einddatum heeft, is niet bekend wat die kosten exact zullen zijn. Wel weten we uit gegevens van de Dienst Justitiële Inrichtingen dat een volwassen gevangene 245 euro per dag kost.
Iemand die wordt veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf, zal in principe dan ook tot aan zijn dood in detentie blijven zitten. De enige 2 mogelijkheden waardoor iemand toch vrij kan komen, zijn: Via een herbeoordeling.
Sinds de invoering van het Wetboek van Strafrecht staat op doodslag maximaal 15 jaar gevangenisstraf. In 2006 is de maximumduur van de gevangenisstraf voor moord verhoogd van 20 naar 30 jaar, als alternatief voor de levenslange gevangenisstraf.
Tussen 1945 en 1980 is 15 keer een levenslange gevangenisstraf opgelegd die ook onherroepelijk is geworden. Deze straffen werden alle door gratie omgezet in een tijdelijke gevangenisstraf met uitzondering van één.
De verwijderingstermijn hangt onder meer af van het strafmaximum dat voor dat feit in de wet staat. Dat is dus niet de straf die een persoon kreeg, maar de straf die een persoon volgens de wet maximaal had kunnen krijgen. Afhankelijk hiervan is de bewaartermijn 20 of 30 jaar.
Levenslang in België
In België komt die straf doorgaans neer op 30 jaar. Alleen hele zware gevallen, mensen die in hun criminele gedrag kunnen terugvallen, blijven opgesloten. Voor de meeste mensen die veroordeeld zijn tot levenslang bestaat de mogelijkheid tot vervroegd vrijkomen.
Een levenslange gevangenisstraf heeft in Zweden technisch gezien geen einddatum, maar na tien jaar kan de veroordeelde een verzoek indienen om zijn straf te laten omzetten. Dat wordt vaak gehonoreerd, wat volgens de Zweedse gevangenisdienst betekent dat levenslang in de praktijk neerkomt op gemiddeld zestien jaar cel.
De meeste landen in Europa hebben de doodstraf als zwaarst mogelijke straf in de loop der tijd afgeschaft. Anno 2023 wordt zij alleen nog in Wit-Rusland daadwerkelijk voltrokken.
Nederland is het enige land in Europa waar levenslang ook echt levenslang betekent. De levenslange gevangenisstraf werd in 1878 ingevoerd nadat in 1870 de doodstraf werd afgeschaft.
Het Noorse gevangenissysteem huisvest ongeveer drieduizend daders. Het Noorse gevangenissysteem staat bekend als een van de meest effectieve en humane ter wereld. Noorwegen kent geen doodstraf of levenslange gevangenisstraf.
Levenslange opsluiting is de zwaarste straf in België en voorbehouden aan de ergste criminelen en voor de ergste misdrijven.
Vorig jaar zaten er 181 levenslang gestraften in Belgische gevangenissen. Het aantal schommelt al jaren rond de 200. In 2018 kwamen er acht bij, in 2019 werden veertien mensen tot levenslang veroordeeld, in coronajaar 2020 waren dat er zes.
De doodstraf is een wettelijke bestraffing voor veroordeelden in 27 van de 50 Verenigde Staten van Amerika.
[4] In de meeste staten is dit een levenslange gevangenisstraf, eventueel zonder de mogelijkheid van voorwaardelijke vrijlating. Er zijn ook staten waar voor first-degree murders de doodstraf kan worden opgelegd.
Langste gevangenisstraf
De langste gevangenisstraffen die voor zover tot op heden zijn opgelegd zijn die aan de Amerikanen Darron Bennalford Anderson (10.750 jaar in 1997) en Dudley Wayne Kyzer (10.000 jaar + 2 maal levenslang in 1981).