Het onderzoeksbureau TNO houdt in opdracht van Zorginstituut Nederland al meer dan dertig jaar bij hoe het met onze gebitten gesteld is. Bij kinderen gaat het steeds beter. In 2001 had een gemiddelde vijfjarige nog vier gaatjes in zijn melkgebit.In 2019 is dat er nog maar één.
In vergelijking met vroeger zijn er meer mensen met een gezond (melk)gebit. In 2001 hadden 5 jarigen gemiddeld 4 gaatjes, nu (2017) gemiddeld 1 gaatje. Maar op latere leeftijd (11, 17, 23) is de mondgezondheid gestagneerd of verslechterd. Ieder kind begint in principe met een gezond gebit.
Speeksel spoelt bacteriën en hun schadelijke melkzuur van je tanden af. Dus als je vaak een droge mond hebt, heb je meer kans op gaatjes. Het probleem kan worden verholpen door in de loop van de dag veel water te drinken of er een gewoonte van te maken om kauwgum te kauwen.
2 keer per dag 2 minuten lang de tanden poetsen en niet te veel suiker eten, dit is wat de meeste tandartsen zeggen. Ondanks dit advies krijgen veel mensen gaatjes in hun tanden. Onder volwassenen is er bijna niemand meer met een volledig gaaf gebit.
Beginnende gaatjes kenmerken zich door verkleuring van tanden of kiezen. Vaak ontstaat er een witte vlek. Op dit punt kun je beginnende gaatjes zelf herstellen. Dit doe je door goed te poetsen met fluoride houdende tandpasta.
We hebben gemiddeld vier tanden of kiezen waar een gaatje in zit. Het onderzoeksbureau TNO houdt in opdracht van Zorginstituut Nederland al meer dan dertig jaar bij hoe het met onze gebitten gesteld is. Bij kinderen gaat het steeds beter. In 2001 had een gemiddelde vijfjarige nog vier gaatjes in zijn melkgebit.
In een ver stadium zal kiespijn een alarmerend symptoom zijn. Het gat is in dat geval zo groot geworden dat de zenuw geïrriteerd is geraakt. Afhankelijk van de plek van het gaatje zou het mogelijk zijn dat er een stuk van de tand kan afbreken, waardoor het gat nog beter te voelen is met de tong.
Als gaatjes niet op tijd behandeld worden, kan het tandbederf steeds verder gaan, waardoor de bacteriën de zenuw in de tand of kies bereiken en er een ontsteking aan de wortel kan ontstaan. Wanneer deze zenuw is aangetast moet deze verwijderd worden door middel van een wortelkanaalbehandeling.
Als de laag een beetje weg is, heb je een beginnend gaatje. Dit kan je door extra goed te poetsen soms nog wel wegpoetsen. Poets dan wel met een fluoride tandpasta, want die zorgt dat de tanden weer sterker worden. Als de laag helemaal weg is, komt er een bruin plekje.
Tandbederf is niet te genezen, maar met een goede mondverzorgingsroutine kun je proberen het vroegtijdig te stoppen. Denk hierbij ook aan het kopen van een Oral-B elektrische tandenborstel, die helpt bij het beter verwijderen van tandplak en het voorkomen van gaatjes.
Hoe snel groeit een gaatje? Dat verschilt per persoon, maar bij volwassenen duurt het vaak enkele jaren voordat een gaatje zo is gegroeid dat deze behandeld moet worden. Soms lukt het om het cariësproces te stoppen, door bijvoorbeeld extra goed te poetsen of extra fluoride te gebruiken.
Het vullen van gaatjes. Heeft u een gaatje, dan moet deze gevuld worden. Gebeurt dit niet, dan wordt het gaatje langzaam maar zeker groter. Door het groter worden van het gaatje, gaat deze pijn doen.
De gemiddelde leeftijd waarop kinderen hun eerste gaatje krijgen is 6 à 8 maanden. Zodra de eerste tandjes doorkomen, is het tandglazuur nog gevoelig waardoor snel gaatjes kunnen ontstaan. Gaatjes bij kinderen ontstaan vaak door slecht tandenpoetsen.
Wanneer dit het geval is zal je merken dat de plek zeer gaat doen als het in aanraking komt met hele koude dranken of hete etenswaren. Daarnaast hebben de meeste mensen met een gaatje last van een slechte adem of vieze smaak in de mond. Toch is het lastig om honderd procent zeker te weten of je een gaatje hebt.
Gaatjes bij kinderen behandelen
Als je kind een gaatje heeft, kun je het best naar de mondhygiënist of tandarts gaan om het gaatje te laten behandelen.
Gaatje in kies of tand herkennen
De kenmerken van een beginnend gaatje zijn onder andere witte vlekjes, donkere verkleuring, of zwarte puntjes op de tanden. In een vergevorderd stadium van cariës kunnen verschillende soorten pijnklachten worden ervaren.
Als gaatjes niet of te laat behandeld worden kunnen aangetaste tanden dermate slecht worden dat ze (telkens) afbreken en zelfs op den duur verwijderd moeten worden. Ook is het mogelijk dat de gevoelige zenuwen in de tand afsterven of dat de wortelpunten gaan ontsteken.
Witte aanslag of witte vlekjes zijn doffe plekken die poreus zijn geworden. Vaak zijn ze zichtbaar op hoek- en voortanden. Op zowel boven- als ondertanden kan deze witte aanslag voorkomen. Het is een vlekje dat witter is dan de rest van de tand.
Doe-het-niet-zelf!
Toch raadt hij het absoluut af om zelf thuis aan de slag te gaan, meldt de Volkskrant. Als een kies aan het rotten is, moet je die uitboren en de bacteriën eruit halen, anders blijft dit proces doorgaan. Vergelijk het met rottend hout waar je een verflaagje overheen smeert.
Doordat deze zuren het glazuur aantasten kunnen er op slecht-gepoetste plekken (beginnende) gaatjes ontstaan. In eerste instantie merkt u hier niks van. Een beginnend gaatje is vaak niet zichtbaar met het blote oog en ook veroorzaakt het nog geen pijn.
Kiespijn kan veel verschillende oorzaken hebben. De meest voorkomende oorzaken van kiespijn zijn gaatjes, ontstoken tandvlees, doorkomende verstandskiezen, scheefgroeiende verstandskiezen, een ontsteking van de wortel, een kaakholte ontsteking, tanderosie, blootliggende tandhalzen of een abces.
Cariës of tandbederf is een ziekte waarbij de harde tandweefsels worden aangetast, wat leidt tot de vorming van gaatjes. Vroeger werd cariës of tandbederf, 'wolf in het gebit' genoemd.
In het kort kun je bruine aanslag op je tanden verwijderen door: Vlekkende voedingsmiddelen te vermijden en niet te roken. Goed je tanden te poetsen en te flossen. Naar de tandarts te gaan om je gebit op gaatjes te laten controleren en tandsteen te verwijderen.