Meer dan 5,5 miljoen vierkante kilometer. 16.000 boomsoorten. 390 miljard bomen. Dat zijn de duizelingwekkende cijfers van het Amazonewoud.
Het Amazonegebied is het meest uitgestrekte en diverse regenwoud ter wereld. Naar schatting zijn in dit gebied maar liefst zestienduizend verschillende boomsoorten te vinden. De 300 miljard bomen in de Amazone slaan samen een vijfde van alle koolstof in de biomassa van de aarde op.
Zo blijkt dat de Amazone zo'n 2,5 miljard bomen en planten door droogte en branden kwijtraakte, die samen grofweg 495 miljoen ton CO2 uitstootten.
“Zo'n 15 procent van de Amazone is nu ontbost. En dat gaat richting de 20 procent. Het betekent dat 80 procent – zo'n 5,7 miljoen vierkante kilometer – nog overeind staat. En zo'n 40 tot 50 procent daarvan heeft officieel een beschermde status.
Met een oppervlakte van 6,7 miljoen km2 is de Amazone de grootste nog overgebleven jungle ter wereld.
Het Amazonewoud is 5,5 miljoen vierkante kilometer groot, dat is ruim 130 keer Nederland. Maar in de afgelopen twee jaar is er ruim 13.000 vierkante kilometer bos gekapt.
De Taiga of ook wel 'Boreal forest' genoemd is één van de 14 biomen in de wereld die worden onderscheiden door het WWF. De verschillende Taiga's in Canada, Scandinavie en Rusland vormen samen het grootste bosgebied ter wereld (boreal forest) en is tevens onze grootste zuurstof producent.
Als de Amazone verdwijnt, verdwijnt niet alleen het evenwicht in de natuur, het zorgt er ook voor dat de inheemse bevolking hun land en inkomsten verliest. Nu al hebben veel oorspronkelijke bewoners in Brazilië te maken met voedseltekorten, ziektes, geweld en gedwongen verhuizingen.
Het regenwoud ligt in een bekken dat grotendeels door de rivier de Amazone en zijn 1100 zijrivieren wordt doorstroomd. Dit Amazonebekken werd gevormd tijdens het Paleozoïcum, tussen de 200 en 700 miljoen jaar geleden.
Grote gevolgen
Bossen houden onze aarde gezond; ze leveren voedsel, schoon water, medicijnen en ze beschermen ons als een groen schild tegen klimaatverandering. Ontbossing heeft dus grote gevolgen voor ons en de natuur. Hoe meer bomen we kappen, hoe meer CO2 er vrijkomt en hoe sneller de aarde opwarmt.
Hoe de Amazone elke 15 seconden een voetbalveld verliest
Volgens een onderzoek uit 2013 was van de oorspronkelijke 5,74 miljoen vierkante kilometer regenwoud toen al ongeveer 12 procent verdwenen. Recentere studies spreken over een nog hoger percentage.
De grootste oorzaak van ontbossing is het plaats maken voor landbouw en veeteelt. Daarnaast wordt bos vernietigd voor bijvoorbeeld de aanleg van palmolieplantages, de papierindustrie en mijnbouw. Over de hele wereld verliezen dieren zo hun leefgebied. Naast ontbossing worden bossen ook bedreigd door brand.
Suriname heeft de meeste bossen ter wereld. Tot en met vandaag is het land aan de noordoostkust van Zuid-Amerika gastheer van de conferentie van naties die veel bossen tellen en ook willen inzetten op het behoud van hun bomen: High Forest Cover and Low Deforestation (HFLD), oftewel de HFLD-landen.
Tijdens het Paleoceen was bijna de hele aarde bedekt door (tropische) regenwouden, inmiddels is dat 6%. Anderzijds zijn er ook perioden geweest, bijvoorbeeld tijdens de ijstijden, waarin de oppervlakte van de regenwouden een fractie was van de huidige.
Dat is per jaar 7,5 miljoen hectare bos dat verdwijnt. Als we dat vermenigvuldigen met 700 bomen per hectare (dat is een schatting) komen we uit op ruim 5 miljard bomen per jaar. Omgerekend naar secondes komen we dan uit op 169 bomen.
Als het aan dit tempo doorgaat is het Amazonewoud in 2030 weg. Het Amazonegebied is met een oppervlakte van 6,7 miljoen vierkante kilometer het grootste regenwoud ter wereld. Het grootste deel van het woud ligt in Brazilië (ongeveer 65 procent).
Francisco de Orellana Samen met Francisco Pizarro nam hij deel aan de verovering van Peru. In 1541 slaagt hij erin de volledige Amazone door te varen. Deze op één na langste rivier ter wereld heeft een totale lengte van ongeveer 6530 kilometer.
Het Amazonegebied was vroeger misschien veel bewoonder dan nu. 'Er was een stad die zich 24 kilometer uitstrekte zonder enige ruimte tussen de huizen. Het was prachtig om te zien,' schreef Gaspar de Carvajal. Hij was de logboekschrijver van ontdekkingsreiziger en veroveraar Francisco de Orellana in 1542.
Miljoenen mensen zijn afhankelijk van dit regenwoud voor hun levensonderhoud. Ook wij – hier in Nederland – kunnen niet zonder de Amazone: in het regenwoud ligt namelijk een enorme hoeveelheid koolstofdioxide (CO2) opgeslagen. De Amazone beschermt ons dus als een groen schild tegen de gevolgen van klimaatverandering.
De ontbossing in het Amazone-regenwoud van Brazilië is tussen augustus 2020 en juli 2021 met bijna 22 procent gestegen in vergelijking met dezelfde periode het jaar ervoor, meldt het nationale ruimteonderzoeksinstituut INPE.
Toch is er teleurstellend nieuws, want per jaar worden er ook zo'n 15 miljard bomen gekapt. Om dit enorme aantal iets behapbaarder te maken: dat zijn 41 miljoen bomen per dag, 1,7 miljoen bomen per uur, 29.000 bomen per minuut en bijna 500 bomen per seconde.
De bosbedekking verschilt aanzienlijk van lidstaat tot lidstaat: in Finland, Zweden en Slovenië beslaan de bossen bijna 60 % van het grondgebied, in Nederland is dat slechts 9,9 %.
Het oudste bos ter wereld strekte zich wellicht uit over 400 kilometer. Dat blijkt uit verder onderzoek dat begon op een verlaten steengroeve in de buurt van Cairo, New York. In rotsgesteente waren eerder 385 miljoen jaar oude resten van tientallen oeroude bomen ontdekt.