Dat gebeurt tijdens het slapen, zonder duidelijke oorzaak. Dit komt meestal bij baby's na de eerste maand en voor de eerste verjaardag. In Nederland worden vijftien tot twintig kinderen per jaar getroffen door wiegendood: best zeldzaam dus.
De meeste onderzoeken spreken over het overlijden van een zuigeling voor de leeftijd van 12 maanden, al spreken sommige recente onderzoeken ook over een grens van 18 en zelfs 24 maanden. Wiegendood komt echter vooral voor tijdens de eerste zes maanden na de geboorte en meestal niet vlak na de geboorte.
Jaarlijks overlijden in Nederland ongeveer 10 baby's aan wiegendood. Een relatief laag aantal, toch is iedere baby er één te veel. Voldoende voorlichting en kennis bij ouders verkleint de kans op wiegendood.
Nergens ter wereld is het aantal gevallen van wiegendood zo laag als in Nederland, mede dankzij strenge richtlijnen. Maar zelfs die kunnen niet voorkomen dat het toch nog 10 tot 15 keer per jaar gebeurt.
Wiegendood risicoverhogende factoren
Jongensbaby's lopen een kleine kans meer op babysterfte. Baby's met een laag geboortegewicht ook. Meerlingbaby's (die hebben meestal ook een lager geboortegewicht). Gebruik van onveilig beddengoed.
Wiegendood is niet erfelijk; een herhaling binnen dezelfde familie is erg zeldzaam. Het treedt vooral op voor de leeftijd van 6 maanden. Het is belangrijk de ouders erop te wijzen dat niemand hier schuld aan heeft.
Elke dag overlijden in ons land 3 á 4 kinderen rond de geboorte. Op jaarbasis is dat met bijna 1.300 baby's die overlijden een aanzienlijk aantal. Dat getal kan en moet naar beneden. Daarvoor maakt Stille Levens zich sterk en helpen we ouders en zorgverleners de perinatale zorg te verbeteren.
Een slaaponderzoek is een polysomnografie (PSG). Met dit onderzoek sporen we een eventueel verhoogd risico op wiegendood op. Dit slaaponderzoek gebeurt alleen op doorverwijzing van een huisarts of kinderarts.
Slapen op de buik
Als je baby op zijn buik ligt kan hij met zijn neus en mond tegen het matras liggen. Daardoor kan de lucht die hij inademt niet goed weg, en kan hij die deels opnieuw inademen (rebreathing).
"Veilig" slapen op de Aerosleep wieg matras (topper) In veel babywinkels wordt een Aerosleep wieg matras of topper aanbevolen voor je baby. Het zou naar zeggen oververhitting en zelfs wiegendood voorkomen. Dit zijn we nagegaan bij de echte experts van het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid én de Consumentenbond.
Na de eerste paar weken kan een baby zijn eigen temperatuur al veel beter reguleren en is een mutsje veel minder nodig. Laat hem daarom binnenshuis af, zodat je baby de warmte ook kwijt kan! Als je naar buiten gaat met je baby en het is fris, dan mag hij gerust weer op.
Laat je baby niet langer dan twee uur achtereen in een Maxi-Cosi zitten. En gebruik de Maxi-Cosi niet om je baby in te laten slapen. Haal tijdens een lange autorit je baby om de twee uur uit het stoeltje en laat hem een kwartier vrij bewegen.
Op het moment dat je kindje met de armen omhoog ligt, creëert je kindje meer ruimte in de longen en wordt het ademenen nog meer vergemakkelijkt. Kinderfysiotherapeut Els Geerdink noemt dit de hoera-houding. In het NRC legt ze uit dat dit een teken is dat je kind heerlijk ontspannen is.
Want nu kan de baby zowel op de rechter- als op linkerzijde worden gepositioneerd om te slapen. Het is echter gevaarlijk omdat baby's niet zelfstandig op hun zij kunnen blijven liggen en zelf in de buikligging kunnen rollen. Daarom moeten baby's de eerste maanden in de zijligging worden ondersteund.
Krijg je je baby niet direct wakker? Kriebel je baby onder de voeten. Neem je baby in je armen en ondersteun zijn of haar nek. Schud je baby nooit.
Tot je kindje echt een duidelijk dag en nachtritme heeft ontwikkeld maakt het niet zoveel uit waar je kindje slaapt overdag. Volg hier vooral je eigen gevoel in. Slaapt je kindje fijn bij jou in de draagzak of doek, bovenop jou in jouw armen, of juist in zijn eigen bedje. Het is allemaal goed.
Ondanks dat je kindje goed drinkt is het heel normaal dat het de eerste dagen wat afvalt. Het gewicht mag tot maximaal 10% van het geboortegewicht dalen, wat overigens door veel kinderen niet gehaald wordt. Op de vierde dag na de bevalling bereikt de baby meestal het laagste gewicht om vervolgens weer te gaan groeien.
In twintig jaar is het aantal doodgeboren baby's in Nederland flink afgenomen, blijkt uit cijfers van Unicef. In het jaar 2000 werden per duizend geboortes 5.2 baby's dood geboren. In 2019 waren dat er 2.3, een daling van 55 procent.
Vanaf de jaren 70 ligt dit aandeel jaarlijks op minder dan 14 per 100 duizend levendgeborenen. Sinds 2007 is dit aandeel zelfs onder de 5 per 100 duizend gebleven.
In de leeftijdsgroep 15-20 jaar komen de meeste jongeren door zelfdoding (53 jongeren) en vervoersongevallen (33) om het leven. Ten opzichte van 2019 is het totaal aantal overleden kinderen en jongeren in de leeftijd 0 tot 20 jaar iets gestegen, van 1.046 in 2019 naar 1.063 in 2020.
Knuffels die zijn hoofd en gezicht (kunnen) bedekken zijn niet veilig. Dit geldt ook voor een baby knuffeldoekjes of dekentjes, zeker als ze vies zijn geworden door speeksel. Omdat de doek dan geen lucht meer doorlaat, kan je kind erdoor stikken.
Vandaag komt wiegendood 'nog maar' 15 keer per jaar voor in Vlaanderen. We zien opnieuw vaker ouders die hun baby toch op de buik leggen, alleen laten slapen of tussen hen in laten slapen.
Wiegendood is een algemene term voor kindersterfte in de wieg. Het is geen oorzaak van overlijden, maar een benaming voor gevallen waarbij de doodsoorzaak van een baby, ook na uitgebreid onderzoek, niet aangetoond kan worden.