Slaaptekort kan op den duur leiden tot de levensgevaarlijke “secondenslaap” of microslaap wat ongevallen tot gevolg hebben. Sommige mensen kunnen biologisch gezien redelijk goed leven met een slaaptekort. Soms zelfs tot 11 dagen achtereen. Daarmee stijgt echter de waarschijnlijkheid dat het tot ongelukken komt.
Na een paar dagen zonder slaap kunnen de hersenen allerlei gekke hallucinaties gaan vormen. Dit is een gevaarlijk effect van te lang wakker blijven. Onderzoek toont aan dat de eerste hallucinaties beginnen na 72 uur wakker blijven. Hallucinaties worden ervaren in verschillende vormen, hieronder volgen een paar.
24 uur zonder slaap zal niet snel voor grote gezondheidsproblemen zorgen, maar blijf je langer wakker? Dan merk je al snel dat ons lichaam niet gemaakt is om lang zonder slaap te gaan. Zo vestigde Randy Gardner in 1965 het wereldrecord door 264 uur – ongeveer 11 dagen – wakker te blijven.
Slaaptekort op lange termijn
Zo stijgt je bloeddruk en word je duizelig en prikkelbaar. Na meer dan drie dagen zonder slaap wordt je immuunsysteem zwakker en krijg je last van stemmingswisselingen. Extreem lang wakker blijven, zoals in het geval van de wereldrecordhouder, kan leiden tot hallucinaties.
Zonder slaap kunnen we niet leven: iemand sterft eerder aan slaapgebrek dan aan honger. Gemiddeld overlijdt iemand al na 10 dagen zonder slaap. Bij honger is dat pas na enkele weken. De meeste mensen die 's nachts te weinig slapen, zijn vaak overdag slaperig en functioneren slechter op het neuro-cognitieve vlak.
Na twee uur slaap heb je al meer dan vijftig procent afgebroken. ' Ook al slaap je niet, rusten heeft ook een positief effect. En anders is er voor de echte nachtbrakers natuurlijk nog koffie.
Slaap je te weinig, dan heeft dat bijvoorbeeld impact op je organen. En dat niet alleen, langdurig slaaptekort geeft ook meer kans op obesitas, de ziekte van Alzheimer, hart- en vaatziekten, depressiviteit, concentratieproblemen en meer.
De gevolgen van een nacht niet slapen op het lichamelijke niveau zijn erg afhankelijk van je bezigheden gedurende de nacht. Als je veel gestaan of gedanst hebt dan zul je vermoeidheid voelen in je benen en rug. Zitten kan spanningen veroorzaken in de rug, schouders en nek.
Een nacht doorhalen maakt je minder scherp
Vanuit dit oogpunt raden wij je dus af om een nacht slapen over te slaan. Het concentratievermogen zal ook afnemen naarmate je langer wakker bent. Een nacht overslaan om door te werken aan je verslag, lijkt wellicht efficiënt maar het heeft ook nadelige gevolgen.
Er werden minder eiwitten aangemaakt, met het gevolg dat de kans om ziek of verkouden te worden groter werd. "Je immuunsysteem heeft gewoon goede slaap nodig", zegt neuroloog Hans Hamburger van het Amsterdam Slaap Centrum tegen RTL Nieuws. "Je kunt allerlei gezondheidsklachten krijgen als je te weinig slaapt.
Emeritus hoogleraar in psychofysiologie aan de Universiteit van Amsterdam Gerard Kerkhof vertelde aan de Volkskrant dat het daarom zeker nuttig om even te slapen, ook al is het maar een paar uur.
Slaaptekort inhalen
Om je slaapgebrek weer in te halen kun je het beste regelmatig slapen en wat eerder naar bed gaan. Daarnaast kun je natuurlijk ook een powernap doen 's middags. Doe dit echter niet te laat op de dag want dan kan het zijn dat je 's avonds problemen krijgt met inslapen.
Slaap inhalen brengt geen herstel
Wetenschappers van Penn Medicine aan de Universiteit van Pennsylvania leveren voor het eerst het zorgwekkende bewijs dat een chronisch slaaptekort tot onomkeerbare schade aan en verlies van hersencellen kan leiden.
„Als je een nacht een keer slecht slaapt, dan is dat niet zo erg. Ons lichaam is slim genoeg en de nacht daarna zal je automatisch wat dieper slapen, zodat de schade van de nacht ervoor wordt weggewerkt,” zegt slaapcoach en medeoprichter van Saraja Slaapcursus Talja Lambert.
Gevolgen van slechte slaap
Volwassenen die slecht slapen, hebben een verhoogd risico op obesitas, diabetes, kanker, coronaire hartziekte, beroerte, depressie en dementie.
Hoeveel uur slaap heeft een volwassene nodig? Als volwassene (26 tot 64 jaar) zou je aan 7 tot 9 uur genoeg moeten hebben. Uitzonderingen daargelaten. Senioren (65+) hebben nog minder slaap nodig, namelijk 7 tot 8 uur.
Zolang je wakker bent, rust je niet uit. ' Slaap heeft een herstellende werking op het lichaam. Er zijn twee belangrijke slaapfases, met elk eigen functies.
Stiekem zou het hartstikke lekker zijn om 4 uur van je slaap in te leveren voor leuke dingen. Er is echter maar een klein aantal mensen dat volledig kan functioneren op zo weinig slaap. Uit onderzoek blijkt dat minder dan 1% van de wereldbevolking prima kan leven met een uur of 4 slaap per nacht.
Veel patiënten melden een gunstig effect van niet-opioïde analgetica, zoals paracetamol en NSAID's, op hun slaappatroon.
De slaapschuld is het opgebouwde slaaptekort van een bepaalde periode. Bijvoorbeeld wanneer er doordeweeks vijf nachten lang zesenhalf uur wordt geslapen, in plaats van de aanbevolen acht uur. De slaapschuld na slechts één werkweek is dan al opgelopen naar zevenenhalf uur, en dat houden onze hersenen bij.
Op de lange termijn is slaaptekort zelfs gelinkt aan dementie, hartfalen, verminderde vruchtbaarheid bij mannen, overgewicht, kanker, depressie en diabetes type 2.
Uit onderzoek blijkt dat tussen 1 en 3 uur 's middags ideaal is voor mensen die graag een middagdutje doen. Ga je vroeger dan 1 uur 's middags slapen, dan ben je misschien nog niet moe genoeg - en sluit je je ogen na 4 uur, dan kan je 's avonds misschien niet in slaap vallen.