Hoe herken ik een kwaadaardige moedervlek ? De moedervlek mag niet a-symmetrisch groeien; d.w.z de ene helft ziet er anders uit dan de andere helft van de vlek. Een moedervlek mag niet van kleur of kleursamenstelling veranderen. Bij een melanoom zien we vaak verschillende tinten, bruin, zwart, wit, blauw of rood.
Controleer op ruwe bultjes, wondjes en bruine plekken
nieuw ontstane rood-roze bultjes, soms met een ruwe korst erop. wondjes die niet goed genezen. bruine moedervlekken of bultjes die van vorm veranderen of meerdere kleuren krijgen (zoals bruin, zwart, rood, paars, blauw)
Een melanoom op tijd herkennen is belangrijk. Meestal verschijnt er plotseling een lichtbruine, donkerbruine of rode vlek op je huid die snel groeit. Deze vlek lijkt in het begin vaak op een moedervlek, maar valt vaak op door een snelle groei, een grillige vorm of meerdere kleuren.
ABCDE-regel voor melanoom
Border/rand: de vlek of moedervlek heeft een onregelmatige grillige rand. Color/kleur: de vlek of moedervlek verandert van kleur of heeft verschillende kleuren. Diameter: de vlek of moedervlek is groter dan 5 millimeter. Evolving/evolutie: de vlek of moedervlek jeukt, bloedt of verandert.
Moedervlekken kunnen van bij je geboorte aanwezig zijn of pas later verschijnen. Ze ontstaan bijna nooit na de leeftijd van 40 jaar. De vlekjes ondergaan in de loop van de jaren veranderingen. Dat gebeurt zeer traag.
Bij de vroegdiagnostiek van melanomen inspecteert de huisarts de huidafwijking op kenmerken die op maligniteit kunnen wijzen. Hierbij komen veel kenmerken uit de klinische diagnostiek van AN aan bod, die men echter anders moet wegen: Asymmetrie: grilligheid van vorm pleit voor een melanoom.
Onrustige moedervlekken Een onrustige moedervlek is onregelmatiger van vorm en kleur, dat wil zeggen verschillende tinten bruin naast elkaar in dezelfde moedervlek. Vaak is er ook sprake van een roodachtige verkleuring, meestal in de rand.
Een gezonde moedervlek heeft gelijkmatige grenzen. Dit betekent dat de randen schoon zijn en cirkelvormig of ovaal. Gezonde moedervlekken hebben allemaal dezelfde kleur, meestal bruin. Een ongezonde moedervlek kan zwart zijn of veel verschillende kleuren hebben.
Een uitzaaiing van een melanoom gaat meestal via de lymfebanen in de huid. De lymfebanen komen uit in de lymfeklieren. Wanneer in een lymfeklier een uitzaaiing zit, is deze meestal te voelen als een stevig bolletje onder de huid dat ongeveer 2 tot 3 centimeter groot is.
Dit is de meest voorkomende vorm van het melanoom. In ongeveer 75% van alle gevallen van melanoom betreft het de superficieel spreidende vorm. Zoals de naam al zegt groeit deze vorm eerst in horizontale richting voordat het de diepte in gaat. Dit groeiproces kan maanden tot enkele jaren duren.
Een vlek is verdacht als u een of meerdere van onderstaande eigenschappen vaststelt: Asymmetrie: ontstaan van of evolueren naar een asymmetrische vorm, waarbij de ene helft van het letsel niet meer het spiegelbeeld is van de andere helft.
als een moedervlek verandert; groeit, of verandert van kleur of van vorm; als een moedervlek jeukt; als een moedervlek bloedt; als er een zweertje of korstje op de moedervlek zit.
Border: de vlek heeft een onregelmatige, grillige rand. Color: de vlek verandert van kleur of heeft verschillende kleuren. Diameter: de vlek heeft een doorsnede van meer dan 6 mm en een van de veranderingen onder A, B, C of E. Evolving: de vlek jeukt, bloedt of verandert.
Via de lymfevaten komen de kankercellen in de lymfeklieren. Van een uitzaaiing in een lymfeklier merkt u in het begin niets. Het duurt maanden tot jaren voordat de lymfeklier zo groot is dat u deze kunt voelen. U voelt dan een stevig bolletje onder de huid van ongeveer 1 tot 2 centimeter groot.
Voor de puberteit komt het melanoom uiterst zelden voor. Daarna kan het op elke leeftijd ontstaan, maar meestal bij mensen die tussen de 30 en 60 jaar oud zijn. Het aantal patiënten met een melanoom is de laatste vijftien jaar sterk toegenomen, mogelijk vanwege een toegenomen blootstelling aan ultraviolette straling.
Uw huisarts of dermatoloog kan vaak aan de plek zien of het om een goedaardige moedervlek of melanoom gaat. Een hulpmiddel daarbij kan de dermatoscoop zijn. Dit is een apparaatje waarmee de moedervlek enkele tientallen malen vergroot kan worden.
Wat is de overleving van melanoom? Gemiddeld zijn 10 jaar na de diagnose nog 90 van de 100 mensen in leven. Let op: dit zijn gemiddelde cijfers voor alle mensen met deze soort kanker. Jouw vooruitzichten kunnen anders zijn dan het gemiddelde.
Vaak verdwijnen ze na een tot drie weken weer vanzelf, volgens het Huidfonds.
Een melanoom kan ontstaan uit een bestaande moedervlek of plotseling uit pigmentcellen in een voorheen 'gave' huid. Een melanoom komt steeds vaker voor, vooral bij mensen met een blanke huid. In Nederland worden per jaar bijna 3000 nieuwe melanomen (ongeveer 10% van alle gevallen van huidkanker) ontdekt.
Een melanoom kan ontstaan uit een onrustige moedervlek en een enkele keer zelfs uit een gewone moedervlek, al is de kans dat een moedervlek kwaadaardig wordt kleiner dan 1 op een miljoen.
Een aparte vorm van moedervlekken is een atypische moedervlek. Deze is onregelmatiger van vorm en kleur. Vaak zitten er verschillende tinten bruin naast elkaar in dezelfde moedervlek. Soms is er ook sprake van een roodachtige verkleuring, meestal in de rand.
Goedaardige moedervlekken zijn meestal rond of ovaal en hebben een symmetrische vorm. Wordt uw moedervlek in een korte tijd groter of dikker hoeft er niets aan de hand te zijn. Moedervlekken worden vaak groter en dikker door hormonale invloeden, bijvoorbeeld bij opgroeiende kinderen en bij vrouwen die zwanger zijn.
Dit worden ook wel zonnevlekken of levervlekken genoemd. In medische termen 'zonne-lentigo', pigmentaties veroorzaakt door een combinatie van genetische en blootstelling aan de zon. Ze verschijnen vaak op de rug van de handen en het gezicht, maar nooit op zon-beschermde gebieden zoals de billen.