Doordat de ogen van een paard aan de zijkant van het hoofd zitten hebben paarden een buitengewoon breed gezichtsveld. Van de 360 graden die er mogelijk zijn, is het zicht van een paard 340 tot 350 graden. Ter vergelijking, een mens met naar voren gerichte ogen ziet gemiddeld 140 graden.
Paarden kunnen dus kleuren onderscheiden, maar minder goed als mensen (die wel alle kegeltjes hebben). Je kunt dit vergelijken met een persoon die kleurenblind is. Een paard kan blauw, geel, wit en grijstinten goed van elkaar onderscheiden, maar rood en groen bijna niet.
Paarden in het donker
Paarden hebben een speciale, reflecterende laag in hun ogen. Die wordt het Tapetum Lucidum genoemd en versterkt het restlicht. Daarnaast hebben paarden drie keer zoveel receptoren, oftewel lichtgevoelige cellen, in het oog dan wij. Daardoor kunnen paarden zich ook 's nachts goed oriënteren.
van de Paardenkliniek aan de Universiteit Utrecht kunnen paarden mensen inderdaad herkennen: “Op basis van bijvoorbeeld de stem, de geur of het gezicht kunnen paarden mensen identificeren.
De wereld is voor een paard waterpas
Als zijn hoofd naar beneden is, zoals tijdens het grazen, dan 'stellen de ogen zich bij'. Dat wil zeggen dat ze meebewegen om weer waterpas te staan. Ze zien alles op ooghoogte. Als een paard onder grote stress staat spannen ze alle spieren aan, ook rond hun hoofd.
Paarden zijn visuele denkers, ze denken niet in woorden zoals de meeste mensen, maar in plaatjes. Het is veel enger als je je angst in beelden voor je ziet dan in woorden, daarom hebben paarden meer angsten. Bovendien kan een paard niet rationeel over zijn angst nadenken zoals mensen doen.
De oren gaan naar achter, en de spieren rond de neus verstrakken. Nu is de merrie echt kwaad! De oren liggen plat in de nek en de spieren rond de neus en mond zijn helemaal verstrakt. Ze kijkt kwaad, en zwaait ook kwaad met haar staart.
Het verschilt per situatie, of het helpt om een achterblijvend paard het dode lichaam van zijn maatje te laten zien. 'Als een paard gewoon weggehaald wordt om nooit meer terug te keren, dan kan de achterblijver ongerust blijven', vertelt Pearson.
Goed geheugen
Een paard kan een vriendelijke reactie blijven herinneren zolang het leeft. Behalve mensen kunnen paarden ook plaatsen herinneren. De meeste paarden worden bang, wanneer ze naar een plek worden gebracht waar ze geen goede ervaringen hebben gehad.
Gedrag en houdingen: veranderingen in gedrag en houdingen die een paard met pijn aan kan nemen zijn: minder bewegen, rusteloos, het hoofd laten hangen, onrustig, proberen te vluchten, rollen, met een hoef over de grond schrapen of een stijve houding aannemen.
Verder is het belangrijk om te weten dat een paard, ondanks hun brede zichtveld, een minder scherp beeld heeft dan mensen. Als voorbeeld kunnen mensen 6/6 zien. Dit houdt in dat een persoon met normaal zicht een afstand van ± 6 meter scherp ziet. Bij het zicht van paarden zit dit iets anders, zij zien 6/9 tot 6/18.
In de moeilijkste klasse springen paarden over sprongen van 1,35 meter. Op internationale wedstrijden zoals de Olympische Spelen staan de sprongen zelfs nog hoger, rond de 1.60 meter.
De ogen zijn glanzend en de binnenkant van het ooglid heeft een zalmroze kleur. Het paard heeft een zachte, rustige en vriendelijke oogopslag en je ziet geen afscheiding uit het oog komen.
Omdat de ogen van een paard aan de zijkant van het hoofd zitten kan het paard goed zijdelings en achteruit kijken, maar doordat ze dit maar met één oog doen kunnen ze minder goed diepte en afstanden waarnemen dan mensen. Alleen recht vooruit overlapt het gezichtsveld van beide ogen en kan een paard diepte zien.
Het wit worden van een jong paard wordt “schimmelen” genoemd. Het schimmelen van de vacht kan heel snel gebeuren bij het ene paard en heel langzaam bij het andere paard. Tenslotte wordt de vacht helemaal wit, met hier en daar kleine zwarte of bruine vlekjes. De huid on-der de vacht blijft zwart.
Minder kleurrijk
Honden hebben slechts twee soorten kegeltjes (mensen drie). Het kleurenspectrum bestaat hierdoor alleen uit blauw, violet en geel. Rood lijkt voor honden geelachtig, groen kunnen ze helemaal niet waarnemen en purper ziet er simpelweg grijs uit.
Volgens Ellen Roelfsema van de Paardenkliniek aan de Universiteit Utrecht kunnen paarden mensen inderdaad herkennen: “Op basis van bijvoorbeeld de stem, de geur of het gezicht kunnen paarden mensen identificeren.
Aai eerst schouder en hals, laat hem aan je ruiken en win vertrouwen, voordat je neuzen gaat aaien. Straffen op de neus is uit den boze. Je gooit daarmee al het vertrouwen weg. Overigens wordt een kopstoot van een paard meestal fout begrepen.
Benader je paard altijd rustig en praat tegen je paard, zodat hij weet dat je in de buurt komt. Kijk goed naar je paard: aan de stand van de oren kun je zien hoe hij zich voelt. Zet een paard nooit vast aan de teugel. maar gebruik een halster en halstertouw (met paardenknoop).
Of paarden ook rouwen durft hij niet te zeggen. “Merries die hun veulens verliezen kunnen daar wel heel heftig op reageren. Maar ik denk toch dat oudere paarden iets anders in het leven staan. De natuur is op zich hard.
Emotioneel afgestemd
Dit gebeurt op een golflengte waar paarden zich bijzonder goed op kunnen afstemmen. Zo weten ze dus precies hoe jij wat je emotionele gesteldheid is: angstig, vrolijk, zelfbewust, boos, agressief, verdrietig.
,,Een paard kan je heel erg bewust maken van je eigen emoties. Hij spiegelt hoe jij je voelt. Als ik bijvoorbeeld zenuwachtig ben voor een presentatie die ik de volgende dag moet geven en er met mijn hoofd niet helemaal bij ben, schrikt mijn paard ineens van een opvliegend vogeltje.
Ik vind een paard op z'n blijst als hij soortgenoten aan het kroelen is, of rustig staat te eten. Als je paard bij je komt staan en je krijgt een gratis poetsbeurt, dan weet je heul zeker dat hij het naar z'n zin heeft.
Ook in andere gevallen is dit gedrag bedoeld om duidelijk te maken dat de dreiger wil dat jij of een ander paard of dier bij hem vandaan gaat. Veel voorkomende redenen daarvoor zijn pijn, angst, onuitgenodigd te dichtbij komen, of ervaringen uit het verleden.
Een paard spiegelt niet alleen emoties, maar ook ons gedrag en onze bewegingen. Dit spiegelen zie je vooral aan het gedrag van het paard. Een paard loopt bijvoorbeeld van je vandaan, komt juist naar je toe of doet precies wat jij ook doet.