30-OKT-2023 - Door de zeer warme september en oktober en het uitblijven van nachtvorst is de timing van bladverkleuring en bladval sterk vertraagd. In vergelijking met zestig jaar geleden, is de herfst gemiddeld twee tot drie weken later. En die vertraging kan nog verder oplopen.
De zwarte lijn laat die gemiddelde temperatuur zien, berekend over de 30-jarige periode 1991-2020. Door variaties in het weer, kan het op een sommige dagen wel 5, 6 of 8 graden warmer zijn dan gemiddeld. Het is duidelijk dat de herfst in 2023 tot nu toe veel rode en dus relatief warme dagen heeft.
Officieel loopt de herfst van 21 september tot en met 20 december.
Het weerbeeld in de herfstmaanden september, oktober en november is wisselend. De herfstmaanden zijn de overgang van zomer naar winter en september is vaak nog aangenaam warm met veel zon.Geleidelijk wordt het kouder en in november kan het soms al winters zijn met vorst en ijs.
Begin van de astronomische herfst
Eens in de vier jaar duurt het jaar een dagje langer. Het startpunt van de astronomische is altijd rond 21, 22 of 23 september. In 2023 begint de astronomische herfst op 23 september.
De herfst begint op 21 september ð
Dit is de dag waarop de zon loodrecht op de evenaar staat. Overigens kan dit in de praktijk ook op 20 september of 22 september zijn. Voor het gemak houden we “gewoon” 21 september aan, om consistent te blijven. De meteorologische herfst loopt van 1 september tot 1 december.
De maximumtemperatuur ligt gemiddeld over de hele herfst tegenwoordig op 14,8 graden, terwijl dit in halverwege de vorige eeuw nog 13,9 graden was. En het aantal warme dagen is gestegen van 11 naar 14! Wel is het zo dat de herfst het seizoen is dat het minst sterk is opgewarmd.
De Bilt telde zeven warme dagen (maximumtemperatuur 20,0 ◦C of hoger), normaal voor oktober is drie. Oktober telde geen vorstdagen (minimumtemperatuur lager dan 0,0 ◦C), normaal is dit er één. Oktober was zeer nat.Gemiddeld over het land viel 150 mm neerslag, twee keer zoveel als normaal (75 mm).
In de steeds langer wordende nachten is het gemiddeld 7,1 graden en overdag is het 14,8 graden. Gebruikelijk stijgt het kwik op twee dagen nog naar 20 graden en meer en op gemiddeld één nacht komt het tot vorst met temperaturen beneden nul graden.
We hebben nog geen vorstdag genoteerd afgelopen oktober (minimumtemperatuur onder het vriespunt), waar dat normaal al wel op één dag het geval is. Met 187,94 millimeter neerslag tegen een langjarig gemiddelde van 79 millimeter was de maand bijzonder nat. Dit is te wijten aan de wisselvallige periode vanaf 12 oktober.
Met een gemiddelde temperatuur van 18,4 °C tegen 17,5 °C normaal komt de zomer van 2023 in de top-10 van warmste zomers sinds 1901.
Met een gemiddelde temperatuur van 18,4°C tegen 17,5°C normaal bevindt de zomer van 2023 zich in de top 10 van warmste zomers sinds 1901. Hoewel veel mensen het gevoel hadden dat het veel regende, viel dat in de cijfers best mee: er viel iets meer dan de normale hoeveelheid neerslag.
De meteorologische seizoenen in 2023 in Nederland:
Lente 2023: begint op 1 maart 2023 (woensdag) Zomer 2023: begint op 1 juni 2023 (donderdag) Herfst 2023: begint op 1 september 2023 (vrijdag) Winter 2023: begint op 1 december 2023 (vrijdag)
Volgens de honderdjarige kalender wordt de winter van 2023/2024 vooral erg onrustig. De 100-jarige kalender voorspelt voor het begin van december vorst, bewolkt weer met regen, kou en ijs.De rest van december is het koud en oncomfortabel weer met regen.
De herfst staat voor verandering; overal in de natuur zien we dingen veranderen. De bladeren vallen van de bomen en het weer wordt natter en koeler. Ook in het dierenrijk zie je dat terug. Sommige dieren stappen af van hun gebruikelijke routine om zich op de winter voor te bereiden.
Landelijk gemiddeld viel 1060 mm, normaal is dat 795 mm. 2023 was met een gemiddelde temperatuur van 11,8 °C ook het warmste jaar sinds 1901, het begin van onze metingen.Het was ook een zeer zonnig jaar. Dit kwam vooral door de recordzonnige junimaand.
In juli komt gemiddeld over het land 80 en in augustus 88 mm neerslag naar beneden. De eerste herfstmaand, september, kent een gemiddelde van 79 mm. In oktober neemt de hoeveelheid neerslag toe naar 84 mm en in november valt gemiddeld 82 mm.
Het is nu gedaan met het zachte weer. Vandaag zijn er perioden met zon en kan het lokaal nog 15 graden worden.In de loop van de dag trekken buien over het land, die vooral in de kustprovincies fel kunnen zijn. Zondag verwachten we meer buien in het land en wordt het hooguit 13 graden.
Eind oktober kan het nog alle kanten op. In 2019 werd een warmterecord gehaald, maar kou en sneeuw zijn ook mogelijk.
Het extreem natte weer zette zich voort in november en met landelijk gemiddeld 153 mm neerslag viel er opnieuw (ruim) twee keer zoveel als normaal (72 mm). Daarmee is het een van de natste novembermaanden ooit. In De Bilt viel 159 mm en dat is goed voor een derde plek in de lijst met natste novembermaanden.
En toch blijft het koud. In februari is de temperatuur in Nederland gemiddeld ongeveer 3 graden, terwijl deze in oktober, als de zon even hoog staat, maar liefst 11 graden bedraagt. Dit grote verschil komt doordat Nederland een zeeklimaat heeft.
De maand oktober was de op vijf na zachtste oktobermaand ooit gemeten in De Bilt. De gemiddelde temperatuur komt uit op 13,2 graden tegen 10,9 normaal. Daarmee is het de vierde zeer warme maand van het jaar met een temperatuurafwijking van tenminste 2 graden.
Januari de tweede maand van de meteorologische winter is normaal gezien de koudste maand van het jaar. Tijdens deze maand zijn de neerslag hoeveelheden niet bijzonder hoog.
"Of 19 graden te koud is in huis, hangt af van persoonlijke voorkeuren en comfortniveaus. Sommige mensen vinden 19 graden een comfortabele temperatuur, terwijl anderen het te koud kunnen vinden. Over het algemeen wordt een temperatuur van 18-21 graden Celsius als comfortabel beschouwd voor binnenruimtes.
Januari, de tweede maand van de meteorologische winter, is gemiddeld gezien de koudste maand van het jaar. De maandgemiddelden van de maximumtemperatuur liggen, naargelang van de plaats, tussen 0 en 6°C en die van de minimumtemperatuur tussen –5 en 1°C.