Herstellen van de schok
Mensen met stress kunnen minder eetlust hebben, slechter slapen, maag- en darmklachten of hoofdpijn krijgen. Daarnaast zijn er allerlei mentale klachten zoals gevoelens van angst, onzekerheid, een opgejaagd gevoel en negatieve gedachten.
Soms kan het te maken hebben met een psychisch element, terwijl bij de ander een nare ervaring voor klachten zorgt. Ook kan een ingrijpend evenement leiden tot verdrietige gevoelens, zoals een ontslag, het ontbreken van sociale contacten, een verhuizing of het verlies van een naaste.
Hoofdpijn, borstpijn, duizeligheid en obstipatie bleken allemaal meer voor te komen onder de rouwenden. Datzelfde gold voor angst en depressie, die volgens de onderzoekers ook aardig voorspelden of iemand last had van lichamelijke klachten.
Vrijwel elke emotie veroorzaakt meer activiteit in de borst: een blijk een versnelde hartslag en ademhaling. Dat mensen het hoofd ook vaak rood inkleuren duidt op activiteit van de gezichtspieren, maar ook op veranderingen in gedachten en gevoelens.
Rouwreacties zijn normale, menselijke emotionele reacties. Normale rouwreacties zijn reacties op de dood van een dierbare; en deze normale menselijke reacties komen overeen met de logische verwachtingen die men heeft over dat soort rouwreacties. Toch zijn er vormen van abnormale rouwreacties, ofwel gecompliceerde rouw.
Als je rouwt, heb je vaak ook lichamelijke klachten. Grote vermoeidheid, uitputting en concentratieproblemen horen er vaak bij. Je kunt je gespannen voelen, hoofdpijn hebben of hartkloppingen. Je kunt moeite hebben om goed te slapen en je eetlust kan sterk verminderen of juist erg toenemen.
Wat kun je dan doen? Probeer de huilbui uit te stellen, maar niet volledig te onderdrukken. Als je onder de mensen bent, zou je je even terug kunnen trekken om te huilen. Maar als je je niet kunt terugtrekken, probeer dan aan iets positiefs te denken.
Laat de ander praten en luister zonder oordeel
Iemand die niet lekker in zijn vel zit, voelt daar vaak schaamte of boosheid over. Probeer dus vooral niet te oordelen, en erken het gevoel. Zo nodig je iemand uit om te blijven praten. Je kunt bijvoorbeeld simpelweg zeggen: “Wat vervelend dat je je rot voelt.”
Zoek afleiding
Afleiding werkt het beste als je één concreet onderwerp kiest waarmee je je gedachten afleidt, gedachten zomaar rond laten dwalen zorgt eerder voor meer dan minder piekergedachten. Muziek luisteren, een boek lezen, een film of tv-serie kijken en sporten zijn effectieve afleidingsmanoeuvres.
Maak voor jezelf een lijst van dingen die je kunt doen om goed voor jezelf te zorgen. Denk aan dingen als een mooi boek lezen, een vrije dag nemen om iets voor jezelf te doen, een bad nemen, bloemen kopen, je huis opruimen. Leer jezelf aan om elke dag iets voor jezelf te doen. Doe het, ook al voelt het onwennig.
Je hoeft het niet 'beter' te maken of te veranderen. Accepteer de pijn zoals deze is, met rustige aandacht. Je zult merken dat het rotgevoel dan meteen afneemt. Met andere woorden: je laat het daadwerkelijk los omdat je er niet tegen vecht en er geen energie in steekt.
Een emotie zoekt altijd een uitweg, zoals water ook altijd blijft stromen. En desnoods een overstroming veroorzaakt als het niet anders kan. Als jij een emotie onderdrukt, kan deze je lichaam niet verlaten. En zal van zich laten spreken door middel van lichamelijke klachten en in het ergste geval zelfs ziekte.
Emotionele pijn is pijn die zich uit via je emoties. Denk hierbij aan intens verdriet, angst of woede. Eigenlijk is emotionele pijn iets heel normaals. Wanneer jij iets of iemand verliest, dan is het normaal dat je hierom rouwt.
Wat zijn de vijf fasen van rouw? De genoemde fasen van rouw; Ontkenning, (onderdrukte) woede, onderhandelen, depressie en aanvaarding. Zijn in 1969 beschreven door Elisabeth Kübler-Ross. Zij beschreef deze fasen toen ze werkzaam was als stervensbegeleider.
Normaal, bestaat dat eigenlijk? Er bestaat geen standaard proces voor rouw. Er is ook geen tijdlimiet aan een rouwproces. Verdriet van een verlies draag je met je mee en er kunnen in een leven altijd momenten komen dat dit weer heel sterk voelbaar is.
Van een dramatische gebeurtenis breekt je hart natuurlijk niet letterlijk in tweeën, maar het kan wel degelijk van slag zijn. Hevige emoties veroorzaken soms een ontsteking aan het hart, waardoor je je heel beroerd kunt voelen. Ivo van der Bilt deed tien jaar onderzoek naar dit gebrokenhartsyndroom.
Rouw maakt deel uit van het normale, gezonde leven, terwijl er bij depressie sprake is van een ziekte. Dit verschil is belangrijk omdat het gevolgen heeft voor de behandeling. Wie in de rouw is, kan wel dezelfde klachten hebben als iemand die depressief is.
Hoe lang rouwverwerking duurt is door de verschillende factoren moeilijk te zeggen. Uit Amerikaans onderzoek is gebleken dat mensen na drie maanden na het overlijden van hun partner, pas de ergste fase van rouw doormaken. Na gemiddeld ruim een jaar beginnen partners zich vaak weer beter te voelen.
Verstoorde rouw verwijst in essen- tie altijd naar verschijnselen die veel mensen na nabij verlies ervaren: intens verlangen naar de overledene, moeite om het verlies te accepteren, gevoelens van betekenisloosheid, moeite om alledaagse activiteiten op te pakken.
Hevige emoties
En wat bleek: vernedering leidt inderdaad vaak tot heviger emoties dan boosheid of blijdschap. Sterker nog: het is een van de sterkste emoties die een mens kan voelen.
Yoga, mindfulness en sensomotorische therapie (waarbij de zintuigen door allerlei spelletjes en beweging worden geactiveerd, DE) zijn andere manieren om in een veilige omgeving te voelen wat er gebeurt in hun lijf. Ook tekenen helpt kinderen om het verlammende effect van traumatische ervaringen tegen te gaan.