Scherptediepte is simpel gezegd: het gebied dat scherp is vanaf een punt dichtbij tot een punt veraf. Een foto is nooit alleen scherp op het punt waarop scherpgesteld is. Ook een deel voor dit punt, en na dit punt, zal scherp lijken te zijn.
Als je dicht op je onderwerp staat, bijvoorbeeld op minder dan 1 meter afstand, dan ontstaat er weinig scherptediepte in je beeld. Neem je wat meer afstand, dan zul je ook meer scherptediepte in je foto terugzien.
Er zijn drie belangrijke factoren die van invloed zijn op de scherptediepte: Diafragma. Afstand tot je onderwerp én de afstand tussen je onderwerp en achtergrond.
Scherptediepte is het gedeelte van een foto dat scherp wordt afgebeeld. Wanneer een foto volledig scherp is spreken we van een grote scherptediepte. Bij een foto waar het onderwerp scherp is maar de achtergrond wazig spreken we over een kleine scherptediepte.
Door te spelen met de voorgrond, kun je diepte creëren. Bijvoorbeeld als je niet scherp stelt op een voorwerp maar wel op jouw onderwerp, ontstaat een foto waarin diepte te zien is. Denk aan heel erg laag fotograferen waardoor het gras onscherp wordt.
De meest voor de hand liggende manier om diepte te creëren is om het diafragma open te zetten. Een grote diafragma-opening wordt aangegeven met een lage f-waarde. Door het openzetten van het diafragma zorg je voor een kleinere scherptediepte.
Hoe kleiner de diafragma opening, hoe groter het gebied wordt dat scherp is. Hoe groter de diafragma opening, hoe kleiner het gebied wordt dat scherp is. Een groot diafragma getal betekent een grote scherptediepte, een klein diafragma getal een kleine scherptediepte.
Door te spelen met je diafragma kun je een meer of minder scherpe voor- en achtergrond in je foto creëren. De kwaliteit van deze onscherpe delen noemen we bokeh. Het diafragma geeft je de mogelijkheid om creatief te fotograferen. Jij als fotograaf beslist wat je wel of niet scherp wilt hebben.
DE HYPERFOCALE AFSTAND IS EEN SCHERPSTELAFSTAND BIJ EEN GEGEVEN BRANDPUNTSAFSTAND EN DIAFRAGMA, WAARBIJ DE GROOTST MOGELIJKE SCHERPTE-DIEPTE BEREIKT WORDT. INDIEN DE LENS OP DEZE AFSTAND WORDT GEFOCUST ZULLEN ALLE ONDERWERPEN VANAF DE HELFT VAN DEZE AFSTAND TOT ONEINDIG SCHERP WORDEN WEERGEGEVEN.
Op een geavanceerde systeemcamera zit er bovenop het toestel meestal een wieltje waarmee je het diafragma bepaalt. Open via het scherm de diafragma-instellingen en kies de waarde die je nodig hebt. Of kies door aan het wieltje te draaien het juiste diafragma.
Met een klein diafragma wordt een kleine diafragmaopening bedoeld en een groot f-getal. Nu denk je dat je een kleine diafragmaopening moet kiezen van f 16 of f 22 voor de meeste scherpte. Dat is niet zo. De meeste scherpte krijg je door je diafragma tussen f 8 en f 11 in te stellen.
De grootte van de diafragmaopening bepaalt hoeveel licht er op de sensor valt. Wanneer je 's nachts foto's maakt, kies je het liefst voor een groot diafragma omdat er weinig licht is. Ik fotografeer 's avonds liever vanaf een statief. Ik kies voor een lage ISO en een diafragma van ongeveer F/11.
Kies voor een grote diafragma-opening
Door je diafragma te openen komt er niet alleen meer licht in je camera, je verkleint ook de scherptediepte van je beeld. Wil je een foto met een wazige achtergrond, gebruik dan een grote diafragma-opening zoals f/1.8 of f/2.8 en stel scherp op je onderwerp.
Voordelen van een groot diafragma
Bijvoorbeeld f/1.8, of zelfs f/1.2. Dit betekent dat het diafragma helemaal 'open' staat en er dus veel licht binnenkomt. Dat heeft als voordeel dat je daarmee ook tijdens ingewikkelde (lees: donkere) lichtomstandigheden nog heldere en lichte beelden kunt maken.
Stel het diafragma van de camera in op een waarde van f/8 tot f/11. Hiermee zorg je dat er genoeg scherptediepte in de foto zit om iedereen scherp vast te leggen. De camera heeft namelijk tijd nodig om alle personen scherp op de foto te zetten.
Een groot diafragma (open lens) wordt aangegeven met een laag of klein f-getal. Een klein diafragma (gesloten lens) wordt aangeduid met een hoog of groot f-getal. Hoe lager het getal, hoe groter het diafragma en hoe kleiner de scherptediepte is. Er is een kleiner gebied scherp.
Welke sluitertijd moet je kiezen bij beweging? Voor een portretfotografie kun je je camera het beste instellen op 1/250 seconde. Personen bewegen nu eenmaal. Wil je een foto maken van een spelend kind, een sporter of een beweeglijk hier, dan kun je je sluitertijd het beste instellen op 1/1000 tot 1/1250 seconde.
De sluitertijd bepaalt hoe lang er licht op de sensor van je camera valt. Zo lang de sluiter van je camera open staat, komt er licht op de sensor. Hoe lang de sluiter open staat, heeft invloed op hoe een beweging in beeld komt: bewogen of 'bevroren'.
De vuistregel is simpel: hoe kleiner het diafragma (ofwel, hoe hoger het f-getal), des te groter de scherptediepte. Zo geeft f/16 je bijvoorbeeld een grotere scherptediepte dan f/4. Dit komt omdat via een kleiner diafragma een kleinere lichtbundel de sensor kan bereiken vanaf een willekeurig punt op het onderwerp.
DOF is een afkorting voor "depth of field". Dit is de veel gebruikte Engelse term voor scherptediepte. Spelen met DOF is spelen met scherpte en vaagheid. Dit is vooral bij natuurfotografen die met macrofotografie bezig zijn een belangrijk thema.
Veel foodfotografen werken met een allround zoomlens zoals een 24-70mm, vast brandpunt objectieven of met macrolenzen voor het maken van haarscherpe close-up foto's. Je kunt prima foodfoto's maken met een kitlens op 55mm, maar als je meer wilt dan zit je met een 60mm macro óf een 100mm macro zit je zeker goed!
Grootste diafragma staat op de lens, vaak staat er bijv. f/3.5-5.6. Dat betekent grootst diafragma is f/3.5 (als je niet inzoomt) en als je wel inzoomt is grootste diafragma f/5.6. Wel kan je altijd een kleiner diafragma kiezen, dus je kan bijvoorbeeld ook f/11 kiezen.
Bokeh in uw foto's krijgen
Gebruik een objectief met een diafragma van ten minste f/2.8, terwijl een groter diafragma van f/2, f/1.8 of f/1.4 nog beter is. Veel fotografen gebruiken graag een lichtsterk vast-brandpunt-objectief als ze foto's willen maken met zichtbare bokeh.
Als uw telefoon Live Bokeh ondersteunt, kunt u foto's scherpstellen voordat en nadat u ze maakt.