Onweer ontstaat door wrijving tussen sterk stijgende warme lucht en sterk dalende koude lucht. In onweerswolken stromen sterk stijgende warme lucht en sterk dalende koude lucht vlak langs elkaar met snelheden van maximaal honderd kilometer per uur.
Warme en koude lucht
Er onstaat dan een wolk, die bestaat uit kleine waterdruppeltjes. Als er meer warme en vochtige lucht bijkomt, wordt deze wolk groter. De druppeltjes kunnen zo groot worden dat ze niet meer in de wolk kunnen blijven. Ze vallen dan als regen of hagel naar beneden.
Dat heeft dus te maken met de temperatuurverschillen die nodig zijn om een onweersbui te laten ontstaan. Gedurende de dag kan de zon ervoor zorgen dat het aardoppervlak flink wordt verwarmd en de luchtvochtigheid zodoende stijgt, waardoor het contrast met een koude luchtstroom 's avonds des te groter wordt.
Bliksem is een elektrische ontlading in de atmosfeer die gepaard gaat met donder. De ontlading kan optreden doordat een groot potentiaalverschil is opgebouwd door ladingscheiding. Deze ladingscheiding kan optreden in onweersbuien, maar ook bij vulkaanuitbarstingen.
De knal bij de bliksemflits ontstaat doordat de lucht binnen het pad van de vonk sterk verhit wordt en uitzet. De snelle en plotselinge uitzetting van de lucht veroorzaakt een flinke schokgolf die hoorbaar is als donder. Uit de tijd die verstrijkt tussen bliksem en donder kan men afleiden of het onweer nabij is.
Het Europees grondgebied krijgt gemiddeld 350 dagen per jaar te maken met bliksem. Dat wil zeggen dat er elke dag wel ergens in Europa een blikseminslag is. Augustus blijft in West-Europa de maand met de meeste blikseminslagen.
De bliksem kiest de gemakkelijkste weg en slaat in waar het elektrische veld het grootst is. Zo goed als alles geleidt stroom beter dan de lucht, dus slaat de bliksem vaak in op het hoogste punt. Ook ijzeren constructies geleiden erg goed en trekken dus de bliksem aan.
Licht gaat sneller dan geluid
Licht en geluid gaan niet even snel. De lichtsnelheid is ongeveer 300.000 kilometer per seconde. Het licht, de bliksemflits, is dus heel snel bij je. Veel sneller dan het geluid (de donder).
Een droog onweer is een onweersbui waarbij ofwel geen regen valt, of de regen volledig verdampt in de zeer droge luchtmassa tussen de basis van de cumulonimbus en de grond.
Dit is vaak rond een rivier en dus vragen veel mensen zich af of een rivier invloed heeft op een onweersbui. Het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI) heeft onderzoek gedaan naar dit fenomeen. Wat blijkt: het lijkt misschien zo, maar rivieren hebben geen invloed op onweersbuien!
Een bliksemflits plant zich zeer snel voort met de snelheid van het licht. Deze bedraagt zo'n 300 000 kilometer per seconde. Geluid plant zich voort met een snelheid van slechts 330 meter per seconde. Dat is veel trager dus, waardoor je eerst de bliksemflits ziet en dan pas de donder hoorbaar is.
Onweer is een weerkundig fenomeen wat veel mensen schrik aan jaagt. Bliksemflitsen kunnen namelijk flinke schade veroorzaken en in het uiterste geval zelfs slachtoffers eisen. Maar niet alle soorten bliksem zijn even gevaarlijk. Bliksem kan van wolk-naar-wolk (CC) of van wolk-naar-grond (CG) gaan.
Als een boom naast je huis wordt geraakt kan de spanning via de leidingen in de grond, zich naar je huis verplaatsen en slaat door op je elektrische apparaten. Als bliksem thuis inslaat kan er brand ontstaan, muren kunnen scheuren of inzakken.
Donder wordt veroorzaakt doordat de lucht die direct grenst aan de bliksemschicht plotseling zeer sterk wordt verwarmd en daardoor zeer snel uitzet. Deze uitzetting veroorzaakt een geluidsgolf. Het geluid van de donder legt in drie seconden een afstand van ongeveer één kilometer af.
Als het verschil in lading tussen de wolk en de aarde groot genoeg is, dan ontstaat er een bliksemflits die van de wolk naar de aarde gaat. Ook door ontlading tussen wolken onderling kan een bliksemflits ontstaan. Bliksem en donder horen bij elkaar. Meestal kun je de bliksem zien en de donder horen.
Douchen en afwassen
Doordat stroom bij blikseminslag ook via leidingen binnen kan komen én water stroom kan geleiden, is het beter om ook alles waar water uit komt, te mijden. Een douche nemen, je handen wassen of de afwas doen, kun je dus beter uitstellen tot de bui over is.
Omgekeerd wordt soms enkel de bliksem gezien. Een bliksemschicht heeft gemiddeld een hoogte van 15km, zodat deze, afhankelijk van de bewolking, van op grote afstand zichtbaar kan zijn. Wanneer het geluid dan niet zo ver draagt, door bijvoorbeeld tegenwind, zal men geen donder horen.
Door de grote kracht van de bliksemstraal is er nog geen bestaand apparaat die dit op kan vangen en om kan zetten in bruikbare stroom. Er zijn dus geen batterijen of accu's die de stroom op kunnen slaan, omdat de kracht van de spanningspiek veel te groot is.
Tel het aantal seconden tussen bliksemflits en donder. Zo weet je hoe ver het onweer bij je vandaan is: 1 seconde komt overeen met een afstand van ongeveer 300 meter. Tel je minder dan 10 seconden, dan is het onweer gevaarlijk dichtbij.
-Witte bliksem betekent een " droog onweer " zodat er brandgevaar in deze situatie. -Paars/roos bliksems bij de "cumulonimbus pracipitatio", of simpel gezegd buienwolk, betekent veel regen. -Blauwe bliksems treden op in hagel/sneeuwbuien. -Oranje/rood bliksems komt voor in een stoffige atmosfeer.
Voorzorgsmaatregelen in huis: Houd ramen en deuren gesloten, bliksem wordt aangetrokken door tocht. Blijf uit de buurt van koperen leidingen en elektrische kabels.
Een mobiele telefoon is dus veel te klein om de bliksem naar zich toe te leiden, niet door middel van het metaal en ook niet door de uitgezonden elektromagnetische golven. Toch kunnen mensen die mobiel telefoneren aanzienlijk ergere verwondingen oplopen dan mensen die 'gewoon' door de bliksem worden geraakt.
Chloor en onweer
Het gevolg is een grote hoeveelheid water waar geen chloor in zit. Bij een spa of hottub is het meestal geen probleem omdat deze nogal redelijk afgedekt is met een deksel of cover en waar regelmatig een chloorblokje in gedaan wordt wat langzaam oplost.