Uien en sjalotten zijn oogstbaar wanneer het loof dor begint te worden en tegen de grond gaat. Wil je het proces versnellen, help ze dan een handje door ze allemaal dezelfde kant op te duwen. Het loof, net boven de bol, zal dan snel neervallen.
Als je uien zover gegroeid zijn dat ze wat los boven de grond komen te zitten, kun je ze helemaal los halen en boven op de grond laten drogen. Na een poosje (ongeveer een week) zijn ze genoeg gedroogd. Natuurlijk kun je ze dan opeten, maar je eet ze vast niet allemaal tegelijk op.
Uien groeien onder de grond, het zijn tweejarige planten. Je zaait ze in het ene jaar, hier groeien kleine uitjes uit, pootuien of plantuien genoemd. Deze pootuien bewaar je droog en koel en plant je na de winter in het volgende voorjaar uit. Ze groeien in één zomer uit tot een stevige, smakelijke bol.
Voor de meer bijzondere soorten. Deze uien kun je in het eerste jaar zaaien maar dus ook al in het eerste jaar als volwaardige ui oogsten. De teelt duurt dus 1 jaar, en niet zoals bij de teelt van plantuitjes 2 jaar! Je kunt deze zaaienuien ter plaatse zaaien of voorzaaien en later uitplanten.
Als je een zaadje van een ui in de grond stopt, kan er een klein uienplantje uit groeien. Na een tijd wordt deze uienplant onderaan dikker. Die verdikking wordt straks een nieuwe ui. De buitenste blaadjes van de bol worden al bruin.
Je kunt uien oogsten zodra de loof slap hangt. Deze valt namelijk om en zal uiteindelijk verdrogen. Laat de loof ongeveer 3 weken liggen, en trek ze er vervolgens uit.
Het goede nieuws is: ja, je hoeft uien met uitlopers niet direct weg te gooien. Echter hebben de uitlopers een bittere smaak, vooral wanneer je ze rauw verwerkt in een gerecht. Om dit te voorkomen kun je de uitlopers gemakkelijk verwijderen door de ui doormidden te snijden en de uitloper los te halen met je vingers.
Veel water hebben uien niet nodig maar op ons droge zandgrondje geven we de uien toch af en toe een gieter water. Als een ui gaat doorschieten ontstaat in het centrum van de plant een dikke, harde stengel met een vlamvormige bloemknop.
Voor dikke uien om te bewaren kweek je eenvoudigst met pootgoed maar het kan ook door rechtstreeks te zaaien. Meestal zaaien we wel Stengelui voor in rijtjes om dan uit te dunnen op 5 tot 10 cm en 30-40 cm tussen de rijen.
Het loof verwijderen we, verdorde bladeren knippen we eraf en de wortels komen samen met de verdorde blaadjes op de composthoop. Vervolgens bewaren we de uien in de schuur. Hier is het koud, vorstvrij en donker.
Oogst de uien van zodra het loof bruin wordt, dat gebeurt tussen mei en juli afhankelijk van het weer en het moment van aanplant. Krijgen de uien voordat het loof bruin wordt een zaadzakje op het loof, dan gaat er iets fout in je teelt.
Hoe sneller de hals van de ui droogt, des te minder kans dat schimmels en bacteriën de ui in groeien. De kwaliteit van de ui blijft hierdoor beter gewaarborgd.
tuurschommelingen en droogte bevorderen het doorschieten. Om doorsc te voorkomen moet je bij aanvang van droge periodes de uien regelmatig ze slechts oppervlakkig wortelen. Zorg er wel voor dat ze niet met de 'voe , daar kunnen ze dan weer niet tegen.
Bewaar uien buiten de koelkast op een donkere, droge plek. Bewaar uien niet direct naast aardappelen, want uien nemen snel vocht op uit de aardappelen waardoor beide eerder gaan rotten. Bewaar een restje ui verpakt in huishoudfolie of in een bewaarbakje in de koelkast. Blancheer gesneden uien kort voor invriezen.
Ui kan heel goed tegen vorst, dus het hoeft niet vorstvrij te zijn.
Je kunt plantuien planten in het voorjaar of in de herfst, tussen september en half november. Het voordeel van planten in het najaar is dat ze al snel wortels krijgen en in het voorjaar snel verder zullen groeien. Al in juni kun je dan oogsten, weken eerder dan wanneer je ze in de lente plant.
Deel de uienstengels voorzichtig en zet ze in een vaasje met een klein laagje water om de wortels een beetje te laten groeien. Bijvoorbeeld in de vensterbank. Als de wortels een halve centimeter tot een centimeter lang zijn dan kan je de uien planten in de aarde.
Snijd de achterkant van de ui en laat een paar dagen drogen. Plant de ui daarna in een pot met natte potgrond en zet op een donkere plek. Houd de grond vochtig en de plant groeit bijna als vanzelf door. Je kunt ook de hele ui met de wortels in een bakje water zetten, zodat het plantje uitloopt.
Volgens de ayurveda zijn uien tamasic en knoflook rajasic. Bij veel meditatie practices wordt daarom afgeraden om knoflook en ui te eten omdat dit belemmerend kan zijn door de invloed die het op de mind heeft (minder mental clarity).
Ja, zélfs de schil van een ui kun je gebruiken. De bruine harde buitenlagen ogen nou niet meteen als een lekkernij, tóch bevatten ze enorm veel quercetine, een antioxidant dat je bloeddruk onder controle houdt. Vries de schillen in en gebruik ze de volgende keer in een groentebouillon.
Het beste advies is nog altijd om het slechte deel te verwijderen zodat je de rest van het ui veilig kan eten. Een rot gedeelte van de ui kan vies smaken en je gerecht beïnvloeden, maar de kans is vrij klein dat het ernstige schade aanricht.
Als uien geoogst worden, gebeurt dat met een machine. Deze haalt de uien uit de grond en schudt de aarde eraf. Dan worden de uien in brede rijen op de akker gelegd, zodat ze op het land kunnen drogen. Het drogen is erg belangrijk, want natte uien gaan rotten.
Uien planten of poten in de moestuin
Je kunt uien het beste in maart zaaien. In augustus zal het loof aan de bovenkant gaan verwilderen en op de grond vallen. Wanneer het topje hiervan bruin wordt kun je de ui uit de grond trekken. Daarna nog even in de zon laten drogen in een goed geventileerde ruimte.