Hoe herken ik oedeem? Oedeem in de benen is niet moeilijk te herkennen: als u uw vinger enige tijd stevig in de huid drukt en dan weghaalt, ziet u een putje in het been. Kortademigheid, vooral bij inspanning of bij plat liggen ('s nachts), kan een teken zijn van oedeem in de longen.
Oedeem komt vaak voor in de benen, voeten, enkels en longen (longoedeem). Je kunt oedeem herkennen doordat er een putje in de huid blijft staan als je met je vinger op de zwelling drukt. Oedeem kan onschuldig zijn, maar het kan ook wijzen op een ernstige, onderliggende aandoening, zoals hartfalen of nierfalen.
Oedeemmetingen Verschillende meetinstrumenten kunnen volume bepalen: de waterbak, de perometer en via een rekenformule het meetlint. Er bestaan ook methoden die de aanwezigheid van oedeem aan kunnen tonen zonder gebruik te maken van volumemetingen, waaronder de moisture-meter en de Bio impedantie spectrometer (BIS).
Er kunnen verschillende pathologische huidproblemen ontstaan als vochtophoping niet behandeld wordt, zoals jeuk, littekens, pigmentafwijkingen, schilfering, huidverruwing en fibrose. Specifiek bij lymfoedeem kunnen ook de volgende huidproblemen optreden: papillomatosis, verrucosus, elefantiasis, lymffistels.
Komkommer, meloen, ananas, aardbeien en asperges zijn bijzonder geschikt om te ontwateren. Maar ook artisjokken, uien, knoflook, wortelen, avocado, aardappelen en zelfs rijst hebben een vochtafdrijvend effect. En dan zijn er nog noten zoals hazelnoten, cashewnoten, pinda's en amandelen.
Voeding bij oedeem
Eet minder zout. Zo houd je minder vocht vast en daalt de bloeddruk. Zorg ook voor voldoende beweging . Dit stimuleert de doorbloeding en de spierfunctie in de benen.
Bij vochtophoping houdt het lichaam te veel vocht vast waardoor zwelling ontstaat van, met name de benen, handen en buik. De zwelling ontstaat doordat het vocht op die plaats niet via de bloedsomloop kan worden afgevoerd. Vochtophoping kan onschuldig zijn, maar het kan ook wijzen op een hartziekte zoals hartfalen.
Masseren van het oedeem zorgt voor een verbeterde lymfatische afvloed en daardoor vermindering van het oedeem. Let wel op!
De behandelaar masseert in de stroomrichting van de lymfebanen en brengt overtollig vocht naar een plek waar het lymfesysteem nog goed functioneert, zodat het vocht daarna op een natuurlijke manier wordt verwerkt. Voor een beter en sneller resultaat is aangegeven om meerdere massages behandeling te hebben.
Bij idiopatisch oedeem (zonder gekende oorzaak) volstaan meestal eenvoudige maatregelen: rusten met opgeheven benen, warmte vermijden, zoutinname en overmatig vocht beperken, vermageren bij overgewicht. In geval van ernstige zwelling kan je arts een waterafdrijvend middel voorschrijven.
Bij ontstekingsprocessen zullen weefselontstekingsmediatoren (histamine) de capillairen meer doorlaatbaar maken, waardoor vocht zal uittreden uit de bloedbaan. Bij een verhoogde veneuze druk zal de capillaire druk toenemen, waardoor de capillaire doorlaatbaarheid toeneemt en oedeem in de benen ontstaat.
Bepaalde voedingsmiddelen hebben van nature een vochtafdrijvend effect. Ideaal dus als je vocht vasthoudt. Zet kruiden op het menu zoals bleekselderij, mierikswortel en peterselie. En maak thee op basis van guldenroede, rozenbottels, berkenblad of jeneverbes.
Waar tot dusver het lymfestelsel zijn werk precies nog aan kon, wordt het nu opeens te veel: het evenwicht tussen lymfeaanbod en –afvloed is verstoord. Na enige tijd kàn het lymfoedeem overgaan, helaas kan het ook blijvend van aard zijn en is de patiënt lymfoedeempatiënt geworden.
Van sommige soorten thee, zoals paardenbloem, paardenstaart, brandnetel en peterselie, is bekend dat ze het lichaam overtollige vloeistoffen verwijderen door te plassen, vergelijkbaar met de werking van diuretica of waterpillen.
Voor elke gram glycogeen die je lichaam opslaat, houd je 3 gram vocht vast. Dit kan al snel oplopen tot 2 tot 3 kilogram. Behalve de invloed van onze voeding op de vochthuishouding hebben ook hormonen impact op je vochtbalans. De meeste vrouwen zijn namelijk zwaarder als ze ongesteld zijn.
Bleekselderij, komkommer, venkel, artisjok, andijvie, gedroogde abrikozen zijn allemaal groente die een licht vochtafdrijvende werking hebben. Ze zijn allemaal rijk aan kalium en dat is een belangrijk mineraal onder meer voor een goede bloeddruk en vochthuishouding.
Er zijn namelijk theesoorten die bekend staan om hun vochtafdrijvend werking. De meest bekende is brandnetelthee. Deze thee zit namelijk vol vitamine C, flavonoïden, foliumzuur, magnesium, ijzer en kiezelzuur. Allemaal stofjes met een vochtafdrijvende werking.
Door oedeem kan een lichaamsdeel zwaar, gestuwd en soms pijnlijk aanvoelen. Tevens kunnen bepaalde bewegingen moeilijk worden.
De aandoening is te herkennen aan een dikke buik met een uitpuilende navel. Enkele andere symptomen voor ascites kunnen zijn: verminderde eetlust, druk op maag, buikpijn of vermoeidheid. De behandeling van ascites is afhankelijk van de oorzaak.
Vochtophoping wordt vaak veroorzaakt door een te hoge druk in de kleine bloedvaten, die op zijn beurt weer kan worden veroorzaakt door een hartziekte. Maar vochtophoping kan ook andere oorzaken hebben: de waterdruk in het bindweefsel rond de bloedvaten kan te laag zijn of de vaatwand kan te makkelijk vocht doorlaten.
Mythe: thee werkt vochtafdrijvend
Er zijn namelijk meer manieren om voldoende vocht binnen te krijgen: water, thee, koffie… Noem maar op. Groene thee heeft wel eens het labeltje gehad dat het juist vocht afdrijvend zou werken, maar daar is geen enkel concreet wetenschappelijk bewijs voor.
Een ontbijt met magere yoghurt of amandelmelk houdt ook je vochthuishouding in balans. Vul aan met wat vers fruit of diepvriesfruit, zoals bosvruchten of framboos.
Zo kun je je voedingspatroon aanpassen door meer water te drinken en minder zout te eten. Daarnaast kunnen kruiden zoals bleekselderij, mierikswortel en peterselie helpen om vocht af te drijven. Thee van rozenbottels, berkenblad, guldenroede of jeneverbes kan hier ook bij helpen.