Een pathologisch leugenaar liegt zeer regelmatig, over van alles. Hij - of zij - weet wel dat hij liegt, maar op den duur gaat hij in zijn eigen verhalen geloven. Vaak zijn het heel gedetailleerde, fantasierijke leugens, die ergens te mooi zijn om waar te zijn.
"Het pathologisch liegen is vaak een onderdeel van een persoonlijkheidsstoornis, bijvoorbeeld een antisociale persoonlijkheid. Soms zie je pathologisch liegen terug bij mensen met een narcistische persoonlijkheid, die hebben namelijk de neiging om hun eigen prestaties erg te overdrijven."
Leugenaars hebben doorgaans bijvoorbeeld minder samenhang in hun verhaal, zijn minder geneigd om hun verhaal spontaan aan te passen (“het was 12u, of nee, het was 12.30u…”) en geven minder details prijs. Meestal zijn leugens ook minder aannemelijk dan waarheden en bevatten ze meer inconsistenties.
Nog een goede strategie: onverwachte vragen stellen. Tot op zekere hoogte kunnen leugenaars zich voorbereiden op bepaalde vragen – en dat doen ze ook. Hun verhaal komt er daarom vaak gladder en meer gestructureerd uit dan bij mensen die de waarheid vertellen, schrijft Vrij. Maar ze kunnen niet álle vragen voor zijn.
Behandeling van echte pathologische leugenaars is bijna niet mogelijk. "Ze zullen er alles aan doen om hun geheimen in stand te houden. En als ze al of kunnen - of willen - erkennen dat ze een probleem hebben, kost zo'n radicale gedragsverandering ontzettend veel tijd en moeite. Dat lukt vrijwel nooit."
Pathologisch liegen is de onbedwingbare drang om te liegen. Veel mensen vertellen weleens een leugen, bij kinderen is er ook vaak sprake van fantasie. Pas als liegen tot ernstige problemen leidt in de omgang tussen de leugenaar en zijn omgeving is sprake van pathologisch ofwel ziekelijk gedrag.
De persoon kijkt weg in de tegengestelde richting
Het blijkt dat zodra iemand liegt hij of zij de neiging heeft om de tegenovergestelde richting op te kijken of te draaien dan zijn of haar voorkeurshand. Een linkshandige leugenaar zal tijdens het gesprek dus regelmatig naar rechts kijken.
Met sociaal liegen bedoelen we dan dat we aan de buitenkant iets anders doen dan we aan de binnenkant voelen. Stel je voelt je moe en een beetje verdrietig.
Er zijn veel redenen om hierover te liegen. In een recent onderzoek werden vooral een schuldgevoel, het niet willen kwetsen van de ander en zelfbescherming genoemd als redenen om de waarheid achter te houden. Een andere manier om te liegen is door de waarheid te verbloemen voor vrienden of familie.
Het duurt vaak langer om te reageren als de reactie een leugen is. De onwaarheden worden vaker in korte zinnen geschreven. Leugens worden vaker bewerkt of gewist voor het reageren, dit is te zien aan de langere schrijftijd voor kortere berichten.
Pseudologia phantastica, mythomanie en pathologisch liegen zijn termen die vaak door elkaar worden gebruikt, hoewel men nog van mening verschilt of zij wel hetzelfde gedragsfenomeen beschrijven.
Je hebt duidelijk spijt van je ene leugen en je vertelt dat je nu ook niet meer liegt. Een pathologische leugenaar blijft liegen. Constant. Daarnaast hebben ze vaak ook geen spijt, vinden ze het liegen juist leuk en proberen ze hun leugens in stand te houden (met vaak meer leugens!).
Hij is de man, de ziekelijke leugenaar, die van lieverlede eigen fantasieën voor waar houdt. Mythomanie, zegt de grote Van Dale, is 'ziekelijke fantasterij'.
Liegen kan werken als een soort verslaving; je gebruikt het om je te redden uit een ongemakkelijke situatie of als je je even niet goed voelt. Omdat liegen je gemakkelijker afgaat dan de waarheid vertellen, is het moeilijk om hiermee te stoppen.
Naar beneden kijken tijdens een vergadering betekent doorgaans dat iemand verveeld is geraakt. Maar heb je zojuist iemand een compliment gegeven, dan betekent naar beneden kijken meestal dat je iemand in verlegenheid hebt gebracht. Hierbij constateer je dan vaak een glimlach terwijl hij of zij naar beneden kijkt.
1. Hij zit aan zijn oren. Schijnbaar kunnen leugenaars (onbewust) ook niet hun eigen leugens aanhoren. En ja: om deze reden gaan ze aan hun oren zitten door er bijvoorbeeld in te wrijven of aan hun eigen oorlel te trekken.
Wat je moet weten is dat de ogen naar links of rechts bewegen als iemand nadenkt. Het ligt eraan of ze een herinnering ophalen of iets bedenken wat niet is gebeurd. "Je kan proberen je vrienden te testen door te kijken op wat voor manier zij dat doen", zegt Alssema.
Abnormaal gedrag is wat storend is in de relatie met zichzelf, de ander en de omgeving. Wordt dit extreem, dan wordt dit pathologisch genoemd. Wanneer relaties moeilijk verlopen en men zich niet goed voelt in de relatie tot zichzelf, de ander of tot de omgeving, dan is er mogelijk sprake van een neurose.
Dus als we zeggen dat iets pathologisch is, dan bedoelen we dat datgene is “ontstaan uit ziekte”. We kunnen ook zeggen dat het 'abnormaal' is. Het tegenovergestelde van pathologisch is fysiologisch. Als iets fysiologisch is, dat betekent dat het 'normaal' of 'gezond' is.
Van pathologisch liegen in het kader van het ziektebeeld 'pseudologia fantastica' is sprake wanneer de leugens a) voldoende samenhang vertonen om geloofwaardig te zijn, b) geen duidelijk extern doel of gewin hebben, en c) zich manifesteren in verschillende omstandigheden.
De meeste mensen voelen zich extra gespannen als ze liegen, waar ook hun lichaam op reageert. Hartkloppingen, zweten, misschien trillen – dezelfde reacties als je bij angst hebt. Dat is natuurlijk omdat je bang bent dat je leugen wordt doorzien.
Een pathetische leugenaar zou iemand zijn die op overdreven wijze de aandacht probeert te trekken door te liegen of iemand die door alle leugens voor anderen vooral een sneu figuur is.