Een tomaat is rijp als hij van groen naar rood, geel, wit, oranje of paars verkleurt. Hoe langer de vruchten aan de plant blijven hangen hoe beter de smaak. Bij groene tomatenrassen is het wel wat lastiger om te zien wanneer ze rijp zijn. De onrijpe vruchten zijn vaak witgroen en bij het rijpen worden ze geelgroen.
Is het eind september en hangen er nog steeds groene, onrijpe tomaten aan je planten? Haal deze tomaten dan van de plant en laat ze binnenshuis narijpen. Door te weinig zonlicht worden je vruchten niet of nauwelijks nog rijp. Leg de vruchten in een kistje of bakje en leg er meteen een rijpe banaan of appel bij.
Het is verstandig alleen tomaten te eten die goed rijp zijn. Dat wil zeggen dat de tomaten rood van kleur moet zijn. Tomaten die nog niet rijp zijn bevatten de stof tomatine. Deze stof is verwant aan solanine en heeft een vergelijkbare werking.
Zowel in appel als banaan zit 'ethyleen', rijpingsgas. Dit zal ervoor zorgen dat de tomaten verderrijpen. Dek het kistje met een krant af. Na ongeveer een week tot anderhalve week zullen de tomaten rood gekleurd en rijp zijn.
Controleer regelmatig: verwijder tomaten die toch nog zijn gaan schimmelen of rotten. En rijpe tomaten haal je uiteraard tussen de andere tomaten vandaan voor ze overrijp worden. Sommige tomaten rijpen binnen een week maar er zijn ook tomaten die langer dan een maand nodig hebben en dan alsnog rijpen.
Een bekend recept met groene tomaten is bijvoorbeeld groene tomatenchutney. Een variant voor onze streken is een jam of confituur. In het zuiden van de VS worden ze ook vaak gebakken of gefrituurd (Fried Green Tomatoes). Er zijn zelfs mensen die zeggen dat je ze kunt inmaken, of er soep van kunt trekken.
Rijpe tomaten zijn mooi diep rood van kleur en geven een beetje mee als je er zachtjes met je vinger op drukt. Als de schil rimpelt bij het indrukken dan gaat de tomaat naar het overrijpe toe, voelt de tomaat nog hard aan dan is hij nog niet rijp.
Pas als de vrucht volgroeid is, begint de plant met het aanmaken van ethyleen waardoor de tomaten rood verkleuren. Als de temperatuur beneden de 10 graden of boven de 27-29 graden komt dan stopt de plant met het aanmaken van lycopeen en caroteen.
Oogsten. In de maand augustus, zo'n tien weken na het zaaien, zijn de eerste tomaten in je tuin rijp om te oogsten. Pluk altijd boven het kroontje, zo blijven de vruchten langer vers. Wanneer in de maand september de kou toeslaat is het vaak verstandig om ook de nog niet rijpe tomaten te plukken.
De snelste manier om tomaten te laten rijpen is om een banaan bij de tomaten in een luchtige verpakking te stoppen. Bananen produceren meer ethyleen dan elk ander fruit, dus een banaan in de zak zal het rijpingsproces aanzienlijk versnellen.
Teveel tomaat heeft z'n keerzijde
Maar bij een te hoge inname vergroot het de kans op hartproblemen variërend van hoge bloeddruk tot hart- en vaatziekten.
Solanine en tomatine geeft een bittere smaak en een wat brandend gevoel in de mond. In grote hoeveelheden zijn solanine en tomatine giftig voor mensen. Ze kunnen misselijkheid, overgeven, buikkramp en diarree veroorzaken. In ernstige gevallen kunnen bewustzijnsverlies, ademhalings- of hartproblemen ontstaan.
Aan een plant met grote tomaten, kan je meestal minstens een tros of vier, dus rond de 20 tomaten verwachten. Vaak wordt het echter nog meer, zodat je uitkomt tussen de 5 en 15 kilogram tomaten per plant. Uiteraard speelt de grootte van de tomaten een rol.
De struiktomaten groeien maar tot een hoogte van ongeveer een meter en moet je niet dieven, ze groeien in de breedte en hebben hun okselscheuten nodig om veel vruchten te produceren.
Pluk ook niet in één keer te veel bladeren van een plant af, daar schrikt een tomatenplant van en dat vindt hij niet fijn. Beter is het om regelmatig ( bijv. 1x per week) 2 tot 3 bladeren te verwijderen.
Regelmatig water geven is belangrijk
Van elke dag water geven, bouw je na 2 weken af tot 2 à 3 keer per week en na anderhalve maand geef je de plant 1 keer per week water. Geef je de tomatenplant onregelmatig water, dan gaan de tomatenvruchten barsten.
Vergeelde blaadjes onderaan de plant kunnen wel weggesneden worden. Als, bij de sterker groeiende tomatenplanten, een paar bladeren op de grond hangen, kan je die wel verwijderen. II. Bloei tros 2 : De onderste 3-4 bladeren kunnen nu definitief weggesneden worden.
Duw bij de kroon met je duim de tomaat van de steel af. Dit gaat het makkelijkste bij wat kleinere tomaten. Bij de grotere tomaten vind je het misschien makkelijker om een schaartje te gebruiken. Je knipt dan net boven het kroontje.
Tomaat geel en oranje smaak
De oranje en gele trostomaat hebben een lekkere, volle smaak. Je kunt de oranje en gele trostomaat zo gebruiken: Door de opvallende kleuren en sappige bite zijn ze heerlijk in frisse salade. De tomaat kun je ook vullen, bijvoorbeeld met zachte geitenkaas of mager rundergehakt.
Men noemt deze zelftoppende/determinate tomatenrassen. Deze groep van tomaten mag je niet dieven, want dan heb je maar weinig vruchten. Zelftoppende tomatenrassen zijn bijzonder geschikt voor potteelt of teelt in kuipen! De laagstblijvende zelftoppende tomaten zijn Fuzzy Wuzzy, Tiny Tim, Tom Red en Whipper Snapper.
Tomaten doen er namelijk gemiddeld 8 weken over om van zaad tot plant te groeien. In de kas kun je planten vanaf begin mei, in de openlucht wacht je beter tot half mei – vanwege de ijsheiligen. Dat betekent concreet: Planten in de kas: 1 mei – 8 weken = zaaien vanaf 1 maart.
Toppen doe je door de stam te verwijderen boven de 2 eerste bladeren na de laatste tros. Tomatenplanten kunnen echt groeien als onkruid. Het verwijderen van bladeren heeft als voordeel dat de plant beter opdroogt na regen (buitenteelt), maar ook dat er meer licht en lucht aan de plant en zijn vruchten kan.
TOMATEN AANBINDEN
De reden waarom stamtomaten worden aangebonden is dat stamtomaten (zeker in de kas) grote planten worden tot meer dan 2 meter hoog. Door de hoofdstam elke 15 tot 30 centimeter vast te binden aan een stok zorg je dat de planten niet omvallen.