Iemand die onder curatele staat is handelingsonbekwaam.Dat betekent dat die persoon niet meer zelfstandig rechtshandelingen mag verrichten. Zoals het huren of kopen van een huis. De curator neemt de beslissingen over geld en goederen (financiële zaken).
Iedere persoon is in principe handelingsbekwaam. Dat wil zeggen dat iedere persoon rechtshandelingen kan verrichten. Handelingsonbekwaam zijn minderjarigen en onder curatele gestelden. Als een handelingsonbekwaam iemand een rechtshandeling verricht is die handeling vernietigbaar.
Handelingsonbekwaamheid wil zeggen dat iemand iets niet mag, terwijl wilsonbekwaamheid inhoudt dat iemand iets niet kan, de gevolgen ervan niet overziet, het niet snapt. Wie bepaalt of en waarvoor iemand wilsonbekwaam is? Als het gaat om zorg bepaalt de behandelaar of een patiënt wilsonbekwaam is.
Het gaat meestal om mensen die niet goed voor zichzelf kunnen zorgen zoals verstandelijk gehandicapten, psychiatrisch patiënten, dementerende ouderen, of verslaafden (bijv. aan gokken, alcohol, drank of drugs). Mensen die failliet zijn, raken niet handelingsonbekwaam, maar worden beschikkingsonbevoegd.
Van handelingsonbevoegdheid spreken we als iemand volgens de wet onbevoegd is bepaalde handelingen te verrichten. Het gaat dan om personen die een bepaalde kwaliteit beschikken. Bijvoorbeeld rechters zijn onbevoegd om. » Meer over goed goederen te kopen waarover een geding aanhangig is bij hun rechtbank.
Wanneer iemand 18 jaar of ouder is, is hij meerderjarig. Volgens de wet is hij dan ook handelingsbekwaam. Dat betekent dat hij zelfstandig rechtshandelingen mag verrichten en daar ook verantwoordelijk voor is. Hij mag dingen kopen, een contract afsluiten, geld lenen, trouwen, scheiden etc.
De onder bewind gestelde persoon is handelingsonbevoegd. Iemand voor wie een mentorschap is ingesteld, kan niet meer zelfstandig beslissingen over zijn verzorging, verpleging, behandeling en begeleiding.
Wilsonbekwaamheid moet per situatie beoordeeld worden
De arts moet per situatie beoordelen of de cliënt daarover een beslissing kan nemen. Wilsonbekaamheid is daarom altijd 'terzake': voor de situatie waarin hij wilsonbekwaam is verklaard.
Als u zelf niet meer kunt beslissen over uw medische behandeling, kijkt de arts eerst of u een wilsverklaring heeft geschreven. Hierin staat wat er moet gebeuren in zo'n situatie. Er staat ook of u iemand die namens u praat, heeft aangewezen. Als dit niet zo is, dan vraagt de arts uw naasten om te beslissen.
Wilsonbekwaam is je naaste wanneer ze die gevolgen niet meer kan overzien. Je naaste kan geen weloverwogen keuze maken. Belangrijke beslissingen op bijvoorbeeld financieel of medisch gebied kan je naaste dan niet meer nemen. Daar moet dus iemand anders toestemming voor krijgen.
Handelingsonbekwaamheid wil zeggen dat iemand iets niet mag, terwijl wilsonbekwaamheid inhoudt dat iemand iets niet kan, de gevolgen ervan niet overziet, het niet snapt.
Door dementie raakt iemand op een gegeven moment wilsonbekwaam. Dit betekent dat de persoon met dementie de gevolgen van zijn handelen of beslissingen niet meer goed kan overzien.
Wanneer u of uw naaste wilsonbekwaam wordt bevonden en er is geen levenstestament of volmacht opgesteld, dan krijgt u met de kantonrechter te maken. Een bewindvoerder of curator wordt dan verantwoordelijk voor financiële zaken. Voor medische zaken kunt u worden bijgestaan door uw partner of naaste familie.
Een handelingsonbekwame kan geen onaantastbare rechtshandelingen verrichten. Dit betekent dat de rechtshandelingen die toch worden verricht aantastbaar zijn. Ze kunnen nietig zijn, maar ook vernietigbaar. Als het gaat om een overeenkomst, kan deze vernietigd worden indien die is gesloten door een handelingsonbekwame.
Als iemand wilsonbekwaam is (geworden), vraagt de arts aan een vertegenwoordiger van de patiënt om beslissingen te nemen. De patiënt kan daar van tevoren iemand voor aanwijzen. Heeft iemand dat niet gedaan, dan is een familielid de wettelijk vertegenwoordiger. Bijvoorbeeld een echtgenoot, een ouder of een kind.
De wetgever heeft bepaald dat de wilsbekwaamheid van een cliënt ter zake moet worden beoordeeld door een deskundige zorgverlener. Deze deskundige zorgverlener moet de beoordeling verrichten conform de gangbare richtlijnen(artikel 3 lid 2 Wzd).
Wie is bevoegd om de wilsonbekwaamheid ter zake van de zorg te beoordelen? De Wzd (artikel 3 lid 2) bepaalt dat degene die de wilsonbekwaamheid van een cliënt beoordeelt daartoe deskundig moet zijn en daarbij overeenkomstig de gangbare richtlijnen te werk moet gaan.
Wie beoordeelt wilsbekwaamheid
Als er een beslissing over de behandeling van een patiënt moet worden genomen, beoordeelt in beginsel de hulpverlener of de patiënt wilsbekwaam is. Dit eventueel na overleg met andere leden van het behandelteam.
Wet Geneeskundige Behandelingsovereenkomst
Het kan voorkomen dat u zelf (tijdelijk) niet meer voor uw belangen kunt opkomen of beslissingen kunt nemen. Bijvoorbeeld omdat u tijdens uw opname een delier krijgt. In zo'n geval kan een arts u wilsonbekwaam verklaren.
Geen beslissingen kunnen nemen is vaak een teken van perfectionisme. Je neemt geen genoegen met 'goed genoeg', maar alleen met het allerbeste. Je wilt zeker weten dat je het juiste doet. Een goede eigenschap zul je denken.
Kunt u niet meer zelf beslissen, dan beslist uw vertegenwoordiger zoals u dat zou willen. Hij is wettelijk verplicht om als goed vertegenwoordiger te handelen. Doet hij dit niet, dan kan de hulpverlener in uw belang anders besluiten of een andere vertegenwoordiger aanwijzen.
In het Centraal Curatele- en bewindregister ziet u welke personen onder curatele staan. Of van welke personen het vermogen onder bewind is gesteld. U kunt online zoeken in het register.
De rechtspraak houdt een registratie bij van mensen die onder bewind of curatele staan. Deze registratie is openbaar. Iedereen kan deze raadplegen op de website van het register. De officiële naam van het register is het “centraal curatele- en bewindsregister”.
Wie betaalt de bewindvoerder? Het is aan de onder bewind gestelde persoon (de rechthebbende) om zijn bewindvoerder te betalen. Is de rechthebbende hiertoe zelf niet financieel in staat, dan kan hij hiervoor bijzondere bijstand bij de gemeente aanvragen.