De afweermechanismen van Anna Freud. Defensief gedrag is de oorzaak van veel van de problemen die we met anderen en met onszelf hebben. Het leidt ertoe dat we mensen onterecht de schuld van dingen geven, dat we redelijke kritiek als wreed interpreteren en dat we sarcastisch en ironisch zijn in plaats van eerlijk.
Van projectie is sprake wanneer je eigenschappen of emoties van jezelf tracht te ontkennen, verbergen of verdringen door deze aan iets of iemand anders toe te schrijven. Projectie gebeurt vaak onbewust. Projectie is dan ook een afweermechanisme tegen negatieve emoties.
Een afweermechanisme in de psychologie is een techniek of trucje die de geest onwillekeurig gebruikt om bepaalde driftmatige strevingen en verlangens en waarheden (realiteiten) die te veel angst of verdriet oproepen, uit het bewustzijn weg te houden.
Projectie heeft van zichzelf een vrij negatieve lading. In de psychologie wordt er van projectie gesproken wanneer iemand eigenschappen van zichzelf of emoties van zichzelf probeert te verdringen of verbergen door deze te toe te kennen aan iemand anders.
Primitieve afweer verwijst naar een vorm van afweer die voor kan komen bij een volwassene, maar eerder past bij een vroegkinderlijke fase. Van primitieve afweer is bij- voorbeeld sprake als Tess als volwassen vrouw de dood nog steeds 'ongedaan' maakt.
Splitsen is meestal een reactie op de angst voor afwijzing, verlating of een ander mogelijk emotioneel onderliggend trauma. Het is een veelvoorkomende reactie en tevens een onbewuste beschermlaag waarmee men kan voorkomen om gekwetst of afgewezen te worden of zich verlaten te voelen.
Bij het verminderen van gedragsproblemen en stoornissen zijn twee behandelprincipes het meest effectief, namelijk gedragstherapie en cognitieve gedragstherapie (CGT). Uitgangspunt bij gedragstherapie is dat gedrag bepaald wordt door wat eraan voorafgaat, en wat erop volgt.
Feitelijk is projectie een onbewuste manier om het bestaan van iets in jezelf te ontkennen en het aan anderen toe te kennen, het te externaliseren. De narcist projecteert omdat hij/zij eenvoudigweg geen verantwoordelijkheid voor zijn pathologie kan en wil nemen.
Projectie is wanneer men zich niet bewust is van eigenschappen, motieven of emoties van zichzelf en deze bij een ander plaatst. Volgens de psychoanalyse functioneert projectie als afweermechanisme met als doel de gevoelens (o.a. schaamte, schuld , faalangst) niet te hoeven voelen of te (h)erkennen.
Overdracht: de cliënt draagt (onbewust) oude gevoelens over op de hulpverlener of op degene van wie de cliënt in zekere mate afhankelijk is. Als de hulpvrager het doet, noem je het overdacht. Tegenoverdracht: de hulpverlener draagt (onbewust) in zijn functie als autoriteit eigen oude (kind)gevoelens over op de cliënt.
Een belangrijke oorzakelijke factor voor de soms heftige emoties bij de hulpverleners is de neiging van patiënten tot splitsen. Dit splitsen wordt vaak opgevat als manipulatie of als een poging mensen tegen elkaar uit te spelen.
Sublimering (Duits: Sublimierung) is een term uit de psychologie, die voor het eerst werd gebruikt door Sigmund Freud. Hij doelde hiermee op het omzetten van oerdriften in sociaal of maatschappelijk geaccepteerde vormen.
Verdringing. Een mechanisme waarbij iemand niet in staat is zich verontrustende wensen, gevoelens, gedachten of belevingen te herinneren of zich deze cognitief bewust te zijn. Verdringing is ook karakteristiek voor de normale psychologie en komt veel vaker voor dan men misschien zou denken.
Binnen de psychologie is projectie een bekend begrip. Er is sprake van projectie, zodra iemand eigenschappen van zichzelf ontkent óf verbergt door deze te 'plakken' op de ander. Zodra je emotie ervaart kan er sprake zijn van projectie.
Introjectie is een term uit de psychologie, die voor het eerst werd gebruikt door Sigmund Freud. Introjectie staat voor het opnemen van uiterlijke waarden en maatstaven in de structuur van de persoonlijkheid, zodat ze niet meer als bedreigingen van buiten worden ervaren.
Counter-projectie is een nog onbewuster en moeilijker te veranderen patroon dat vaak voorkomt bij mensen die psychologisch getraumatiseerd zijn. Dit kan in ernstige mate zijn, maar ook door minder erge gebeurtenissen kan een persoon zich al getraumatiseerd voelen; dat is relatief.
Narcisten gebruiken deze zinnen om je uit balans te halen, in verwarring te brengen waardoor je twijfelt zodat je alle aandacht op de narcist richt in plaats van op jezelf en op je eigen leven. Wat alle narcisten zeggen: “Ik heb dat nooit gezegd!” en: “Jij verdraaid ook echt alles wat ik zeg.!”
Pas als je de juiste context weet (moet je dan wel naar willen zoeken) zie je wat niet klopt. Narcistische mensen spiegelen dus continu. Met als doel: nooit ontmaskerd te worden. Als ze denken dat je nooit weg zult gaan, komt de ware negatieve aard naar boven.
Patroon 3: Verlatingsangst
Deze mensen reageren vaak op de moeilijke eisen van narcisten door juist harder te gaan werken. Ze geven niet hun eigen grenzen aan, maar spannen zich juist harder in om maar te voldoen aan de eisen van de narcist.
Een neiging tot narcisme is vooral genetisch bepaald. Antisociaal gedrag: geeft anderen de schuld als iets niet lukt. Is licht ontvlambaar als hij niet krijgt waarop hij meent recht te hebben. Van het duistere drietal hangt narcisme volgens Delroy Paulhus het minst samen met criminaliteit.
De gemakkelijkste manier om een narcist op de kast te krijgen is door het met hem oneens te zijn. Jij bent namelijk alleen maar in zijn leven om hem een goed gevoel te geven en afwijzend gedrag past daar niet bij. Zelfs het aller kleinste beetje kritiek is voldoende om een narcist te ontmaskeren.
Bij ernstige gedragsproblemen en gedragsstoornissen heeft een combinatie met een gezinstherapie of een multisysteemtherapie het meeste succes. Bij kinderen en ouders met een lichte verstandelijke beperking (lvb) kun je kiezen voor interventies die speciaal voor deze doelgroep zijn ontwikkeld.