Embed. De mensen in de Middeleeuwen waren schoner dan je denkt. Ze poetsen hun tanden met linnen, maakten tandpasta van zout, houtskool en munt en gebruikten een kippenbotje als tandenstoker. Ook gaan ze wekelijks naar het badhuis.
Mensen hadden toen nog geen stromend water in hun huizen. Een douche aanleggen kon eigenlijk nog niet. Mensen wasten zich meestal met koud water. Tot zo'n vijftig jaar geleden gingen kinderen één keer per week in bad.
Rijke en in de stad levende mensen hadden in de Middeleeuwen een grotere kans op loodvergiftiging. Tegenwoordig heeft rijkdom doorgaans een goede invloed op de gezondheid. Dankzij een goedgevulde portemonnee kun je sporten, gezond voedsel kopen en gaan wonen in een buurt met veel groen en weinig verkeer.
Zo kookt en poetst ze, maalt het graan, brouwt het bier en helpt ook bij de graanoogst. Maar ze werkt ook op het land, ze ploegt, zaait en oogst, vaak in slechte weersomstandigheden. De vrouwen uit lagere standen, zowel in de stad als op het land, hebben hetzelfde slechte leven als hun man.
Ze woonden in kleine boerderijen die ze zelf bouwden van hout, takken en leem. Beesten en mensen leefden vaak in één ruimte. Horigen moesten de landheren gehoorzamen en mochten het land niet verlaten. Het was hun taak ervoor te zorgen dat er in het kasteel genoeg voedsel was.
Vrouwen. De middeleeuwse vrouwen stierven gemiddeld rond het 39ste jaar. Een sterftepiek ligt tussen 30 en 39 jaar. Vrijwel zeker zal de dood in het kraambed bij een 'vrouw op leeftijd' hierbij een grote rol hebben gespeeld.
Heel vroeger reinigde men zichzelf door middel van zand en door het inwrijven met olie. Ook Cleopatra hield van zeep en wel van ezelinnen melk. In de ezelinnenmelk werden rozenolie, vijgen voor de scrub, en olie van palm toegevoegd. Hoe gek het misschien ook klinkt, vroeger werd er ook gewerkt met menselijk afval.
Kerk werd gebruikt voor zondige activiteiten
Veel geliefden zochten hun toevlucht in de kerk, die een groot deel van de dag leeg was. Volgens de Amerikaanse mediëvist Ruth Mazo Karras was de kerk zelfs het equivalent van de achterbank van de auto, waar miljoenen van haar landgenoten hun eerste keer beleefden.
Vrouwen werden veelal jeugdig en rond weergegeven, met een slanke taille, hoge konische borsten en gewelfde heupen. Dit laatste was vooral om uiting te geven aan hun destijds voornaamste missie in de maatschappij: het moederschap.
In de middeleeuwen was seksualiteit ook een publieke zaak. Door het verband tussen seksualiteit en sociaalmaatschappelijke aangelegenheden, zoals voortplanting en man-vrouwverhoudingen, werd seks als te belangrijk gezien om mensen maar gewoon hun gang te laten gaan.
Toch dronken vroeger niet veel mensen alcohol, het was gewoon te duur en niet altijd te krijgen. Tot in de Middeleeuwen bleef dat zo. In die tijd maakten mensen wijn uit vruchten en bier uit gerst en honing. Het alcoholgehalte van die dranken was laag.
Men kende erwten, bonen, wortelen en knollen, maar berichten daarover zijn schaars. Gezonde mensen aten grote hoeveelheden roggebrood en vlees, die met grote hoeveelheden bier naar binnen werden gespoeld, in de middeleeuwen at men om te drinken, en dronk men om te eten.
De arme mensen aten uit een oud stuk brood. Maar de rijke mensen van adel af rijke handelaren aten uit borden van zilver en goud. De mensen in de middeleeuwen hielden van vlees, maar dat mochten ze niet alle dagen eten dat kwam door de kerk.
Tegenwoordig zijn de meeste mensen gewend om iedere dag te douchen. Vroeger was dat heel anders, dan douchten mensen vaak maar eens per 2 of 3 dagen of zelfs eens per week.
Vroeger wasten mensen hun haren niet met shampoo, maar met gewone stukken zeep. Niet erg fijn, want de combinatie van hard water en sterk ontvettende zeep zorgde ervoor dat er altijd wel een restje zeep achterbleef.
De Romeinen die hadden ook badhuizen en daar wasten ze zich in koude en warme baden. En ze lieten ze zich daar masseren. Hier zie je allemaal spullen om jezelf te verzorgen en die werden vooral gebruikt door Romeinse vrouwen, maar ook door Romeinse mannen.
Gedurende de Middeleeuwen waren metalen kuisheidsgordels in zwang, vooral bij de vrouwen van ridders, die als zij ten strijde trokken, hun vrouwen op deze wijze seksuele omgang met mannen tijdens hun afwezigheid onmogelijk maakten: een uiterst effectieve wijze van geboorteregeling.
Iedereen heeft wel eens van de zeven schoonheden gehoord. Het is echter onbekend wie de zeven schoonheden bedacht heeft. Op internet circuleren er zelfs meerdere varianten van de lijst. Waarbij de V-vormige haargrens, molligheid, bleke huid en scheel kijken (loensende ogen) ook op de lijst staan.
Een stabiel huwelijk is een goed huwelijk
Mannen trouwden in de 17e eeuw rond hun 28ste, terwijl vrouwen rond hun 25ste trouwden. In de Gouden Eeuw had het huwelijk een praktische noodzaak. Een stabiele familie was belangrijk. Daarom was het van belang dat er geslaagde huwelijken werden gesloten.
Bovendien werd er niet met goed geurende zeep zoals wij die vandaag kennen gewassen. De kleding werd eerst geweekt in loog (water dat door zwartgeblakerd hout sijpelde, vermengd met varkensvet) met een hoge alkalische waarde en vervolgens nog behandeld met urine of zure melk om de hardnekkigste vlekken weg te krijgen.
Je kunt karnemelk in je bad gieten en met een spons al het vuil weg vegen. Je kunt de badkamertegels er goed mee schoon poetsen. Laat het even intrekken en spoel het daarna weg. Je bad en je tegels gaan er geweldig van glimmen.
In de prehistorie gingen mensen schrikbarend vroeg dood. Tot ongeveer 30.000 jaar terug. Toen werd vermoedelijk een deel van de mensheid vijftig jaar oud en was er zelfs een groep die de tachtig of negentig haalde. Hoe de mensheid die sprong vooruit maakte, is nog niet helemaal duidelijk.
Ziekten, epidemieën, slechte hygiëne en de vele oorlogen waren ongetwijfeld de grote boosdoeners en maakten van de dood een bijna dagelijkse gezel van de middeleeuwse mens. Stervensbegeleiding en de daarmee gepaard gaande doodsrituelen vormen een tweede thema.