De kans dat iemand door één keer een risicoproduct te eten listeriose oploopt, is zeer klein. Het risico op ziek worden is klein (4 op de miljoen mensen per jaar krijgen deze ziekte in Nederland).
De listeria-bacterie wordt gedood als een product gedurende minimaal 2 minuten verhit wordt tot 70 graden (kerntemperatuur). Kijk op de website van het Voedingscentrum hoe u besmetting met listeria kunt voorkomen via veilige bereiding van voedsel.
De tijd tussen besmetting en eerste symptomen (incubatietijd) bedraagt 1 tot 91 dagen. De infectie geeft meestal weinig tot geen klachten bij personen met een normale weerstand.
Symptomen listeria
De verschijnselen van een besmetting met listeria kunnen zich uiten tot 90 dagen na consumptie. Soms zijn de klachten mild zoals milde griepverschijnselen. Maar het kan ook hoge koorts, hoofdpijn, spierpijn, diarree en misselijkheid veroorzaken.
Besmetting en preventie van listeria
Voedingsmiddelen kunnen besmet raken door het gebruik van rauwe, besmette ingrediënten. Voorbeelden zijn zachte kazen gemaakt van ongepasteuriseerde melk (bijvoorbeeld sommige soorten brie, camembert, feta en blauwe kaas) en vleesproducten (zoals gehakt, filet américain en paté).
invasieve listeriose 8 dagen (1-67 dagen); infectie van het centraal zenuwstelsel 9 dagen (1-14 dagen); infectie tijdens de zwangerschap 27.5 dagen (17-67 dagen, maar kort bij een bacteriëmie tijdens de zwangerschap) (Goulet 2013).
Aan listeria overlijden jaarlijks een aantal mensen in Nederland. De meeste zijn ouder dan 70 jaar of hebben een verminderde weerstand omdat ze bijvoorbeeld lijden aan hart- en vaatziekten, kanker of diabetes. Ook voor zwangere vrouwen kan listeria gevaarlijk zijn, omdat het een miskraam kan veroorzaken.
Ook als je er echt een voedselinfectie van krijgt is dat meestal alleen vervelend voor jezelf. Alleen als de voedselinfectie komt door listeria en toxoplasmose kan dit gevaarlijk zijn voor je baby. Neem daarom bij diarree of braken direct contact op met je huisarts.
De kans dat listeria aanwezig is in harde boerenkaas van rauwe melk is klein. Kant-en-klare gerookte vis zoals gerookte zalm of forel uit de koeling. Rauwe dierlijke producten zoals rauw vlees, rauw ei, rauwe melk, rauwe schaal- en schelpdieren en rauwe vis zoals in sushi en maatjesharing.
Albert Heijn heeft kaas uit de schappen gehaald omdat daarin de E. coli-bacterie is aangetroffen. Het eten van deze Queso Iberico kan gevaarlijk zijn voor de gezondheid. Vooral jonge kinderen, ouderen, mensen met een verzwakt afweersysteem en zwangere vrouwen lopen risico.
Listeria monocytogenes zit in de darmen van elk mens en dier. Ook is de bacterie te vinden in de grond, het oppervlaktewater, in de keuken en in de koelkast. Listeria monocytogenes vermenigvuldigt zich snel op producten die bedorven zijn. Uniek is dat de bacterie zich ook vermenigvuldigt in de koelkast.
Rauw vlees en rauwe, gedroogde en gefermenteerde vleeswaren, zoals chorizo of salami. Die laatste mag je wel eten wanneer ze goed verhit zijn, bijvoorbeeld op een pizza. Leverproducten, smeerworst of leverpaté.
U hoeft pas weer te gaan eten als u trek krijgt. Eet dan gewoon waar u zin in heeft, het maakt niet uit wat. Bij vaak overgeven en diarree verliest u niet alleen vocht maar ook zouten. U kunt een speciaal drankje maken om dit verlies aan te vullen en uitdroging tegen te gaan.
De eerste symptomen verschijnen 10 tot 14 dagen na de infectie (de incubatieperiode). De meest voorkomende klachten zijn al dan niet pijnlijke, gezwollen klieren, voelbaar vooral in de hals, onder de oksels en in de liezen. Daarnaast zijn koorts, vermoeidheid, nachtelijk zweten, keelpijn en spierpijn mogelijk.
Bij zwangerschap zijn sommige voedselinfecties extra gevaarlijk. De bacterie Listeria kan in rauwe, ongepasteuriseerde melk, kip, vlees, vis en schaal-/schelpdieren, groente en fruit zitten. Listeria kan niet tegen verhitting. De parasiet Toxoplasma kan zitten in rauw of onvoldoende gaar vlees.
Dit kan variëren van 3 uur tot 3 dagen na het eten. In de meeste gevallen treden de klachten binnen de 24 uur op. Diarree is bijna altijd het belangrijkste symptoom van een voedselvergiftiging.
De ernst van de klachten kan variëren van milde diarree tot diarree met heftige buikkrampen. Er is meestal geen koorts. Na een tot twee dagen kan de diarree bloederig worden. De infectie kan bovendien gepaard gaan met braken en misselijkheid.
Eventuele tekenen van infectie zijn weinig specifiek: moeheid, lusteloosheid, soms wat koorts. Bij een minder frequente vorm, die sterk doet denken aan de ziekte van Pfeiffer, worden daarnaast ook vergrote lymfeknopen gezien, evenals spierpijn, lever- en miltvergroting.
Toxoplasma gondii kan voorkomen in rauw vlees. Je kunt niet zien, ruiken of proeven dat vlees besmet is. Toxoplasma gondii komt van nature voor bij allerlei dieren. Alleen bij katten ontstaan eitjes (oöcysten), verder worden katten er niet ziek van.
De symptomen zijn vervelend en beginnen vaak ineens. Overgeven, diarree, hoofdpijn en koorts hebben de overhand. Het grote verschil met voedselvergiftiging is dat de symptomen vaak een stuk heftiger zijn; mensen zijn niet goed in staat om vocht binnen te houden en voelen zich zieker dan bij een buikgriep.
Op het etiket van de kaas staat dan altijd 'gepasteuriseerd'. Het proces van pasteuriseren dient ervoor om bepaalde bacteriën, waaronder listeria, onschadelijk te maken. In de supermarkt bestaat het merendeel, dan al niet alle kazen uit deze gepasteuriseerde variant.
Albert Heijn heeft besloten AH Queso Iberico kaas uit de winkels terug te halen. Het product bevat verhoogde aantallen E. coli die mogelijk behoren tot de pathogene STEC bacteriën. In enkele producten is mogelijk Listeria monocytogenes aanwezig.