Beton bestaat uit een mengsel van water, aggregaat (kleine steentjes) en cement. En met name dat laatste ingrediënt heeft een flinke impact op het milieu. Met een uitstoot van 5 tot 8 procent op de totale wereldwijde CO₂-emissie is de cementsector zelfs een van de meest vervuilende industrieën.
In een wereld die op beton is gebouwd, staan de meesten van ons zelden stil bij de milieuprijs van modernisering. Toch is dit ogenschijnlijk onmisbare materiaal verantwoordelijk voor meer dan 7% van de wereldwijde koolstofemissies — een voetafdruk die groter is dan die van de meeste landen.
De Europese cementindustrie heeft afgesproken in 2050 emissieloos te zijn. Wereldwijd draagt beton voor zeven procent bij aan de totale CO₂-uitstoot. Dat komt door de enorme vraag. En daar is een goede reden voor: beton is sterk, veilig, gaat heel lang mee en je kunt er zo goed als alles mee maken.
Om cement te krijgen moet kalksteen (denk aan de Enci groeve bij Maastricht) extreem verhit worden, tot wel 1500 graden.Dat kost veel gas en daardoor stoot het enorm veel CO2 uit. 7 procent van de mondiale CO2 uitstoot komt van de cementindustrie terwijl de luchtvaart verantwoordelijk is voor 2.5 procent.
Jaarlijks wordt ongeveer 14 miljoen m³ beton verwerkt in de Nederlandse bouw. De gemiddelde CO₂ emissie van Nederlands beton is 299 kg/m3.
Groen beton is een vorm van milieuvriendelijk beton dat wordt geproduceerd met behulp van afval of restmaterialen van verschillende industrieën, en vereist minder energie voor de productie. Vergeleken met traditioneel beton produceert het minder koolstofdioxide, en wordt het als goedkoop en duurzamer beschouwd.
Naast de praktische eigenschappen is beton ook een slimme keus vanwege een hoge duurzaamheid. En dat is belangrijk in tijden waarin CO2-verlaging en het verhogen van circulariteit wezenlijker zijn dan ooit. Sterker nog, beton speelt een sleutelrol als groene kracht in de nationale bouw- en klimaatopgave.
Het draagt bij aan de opwarming van de aarde
De grote hoeveelheid CO2 die wordt geproduceerd bij de productie van cement, dat in beton wordt verwerkt, draagt bij aan de opwarming van de aarde. CO2 draagt bij aan de opwarming van de aarde omdat de eigenschappen van het gas ervoor zorgen dat het warmte vasthoudt en uitstraalt.
Beton bestaat uit een mengsel van water, aggregaat (kleine steentjes) en cement. En met name dat laatste ingrediënt heeft een flinke impact op het milieu. Met een uitstoot van 5 tot 8 procent op de totale wereldwijde CO₂-emissie is de cementsector zelfs een van de meest vervuilende industrieën.
Bij de productie van cement komen broeikasgassen vrij, zowel rechtstreeks door de productie van koolstofdioxide wanneer calciumcarbonaat thermisch wordt afgebroken, waarbij kalk en koolstofdioxide ontstaan, als door het gebruik van energie, met name uit de verbranding van fossiele brandstoffen.
Alternatieven voor betonplaten
Een van de meest budgetvriendelijke opties is gebroken steen of grind . Deze materialen zijn niet alleen betaalbaar, maar ook eenvoudig te installeren.
Eén manier is om efficiëntere productietechnieken te gebruiken . Een andere manier is om alternatieve bindmiddelen te gebruiken, zoals vliegas, slak of gemalen gegranuleerde hoogovenslak. Deze bindmiddelen kunnen de hoeveelheid cement die nodig is verminderen en, als gevolg daarvan, de hoeveelheid CO 2 die wordt uitgestoten.
Feiten over de milieuvriendelijkheid van hout:
De productie van hout vergt 4 keer minder energie dan de productie van beton, 60 keer minder energie dan staal en 130 keer minder energie dan aluminium, wat de productiekosten verlaagt. 1 kubieke meter hout slaat ongeveer 1 ton CO2 op gedurende zijn levensduur.
Problemen met beton zijn onder andere constructiefouten , desintegratie, schilfering, scheuren, uitbloei, erosie, afbrokkeling en uitpuilen.
Het grootste nadeel van een betonvloer is de kans op kleine en grote scheurtjes, omdat het om één glad oppervlak gaat. Vooral vocht en temperatuurschommelingen zijn de grote boosdoeners. Een goede wapening en een goede dikte zijn dus noodzakelijk. Beton is bijzonder gevoelig voor zuren en vetten.
Cementstof draagt bij aan een verminderde longfunctie, chronische obstructieve longziekten, pneumoconiose en kanker van de longen, maag en dikke darm . Langdurige blootstelling aan betonstof met kristallijn silica kan leiden tot een invaliderende longziekte genaamd silicose.
Er wordt gezegd dat als de cementindustrie een land was, het de derde of vierde grootste uitstoter van koolstofdioxide (CO2) ter wereld zou zijn . De wereldwijde cementproductie produceerde 1,6 miljard ton CO2 in 2022, het laatste jaar waarvoor cijfers beschikbaar zijn - dat is ongeveer 8% van de totale CO2-uitstoot ter wereld.
Beton is gevoelig voor zure omstandigheden, vooral wanneer het in contact komt met agressieve chemicaliën. Zure regen of blootstelling aan zure stoffen kan het beton langzaam aantasten, wat leidt tot degradatie en scheurvorming.
Een belangrijk ingrediënt van cement is klinker, dat wordt geproduceerd door kalksteen te verhitten met andere materialen zoals klei en schalie. Bij dit proces komen grote hoeveelheden CO2 vrij, waardoor cement verantwoordelijk is voor 8% van de wereldwijde koolstofemissies .
Beton storten met regen wordt pas problematisch als het water zich vermengt met de betonspecie of in het oppervlak kraters slaat. Bij een vlak oppervlak dat in het zicht blijft is het wel een risico. Na het storten van het beton en als het beton niet meer vervormbaar is, is regen juist welkom.
Geopolymeerbeton biedt een alternatief door cement in zijn geheel te vervangen door geopolymeer. Hierdoor kan de CO2-uitstoot van een nieuwbouwproject in één klap drastisch naar beneden worden gebracht. Heijmans gebruikt dit materiaal inmiddels met succes in meerdere projecten.
Naarmate de vraag naar koolstofneutraal beton en duurzame cementalternatieven groeit, biedt groen beton een sterke, milieuvriendelijke oplossing. Het is zeer duurzaam, vereist weinig onderhoud en gaat meer dan tien keer langer mee dan traditioneel beton.
Deze alternatieve materialen, zoals glas, plastic, papier, rubber en vliegasklei , helpen het energieverbruik te verminderen en bieden kostenbesparende voordelen.
De cementsector is als bron van broeikasgassen minder bekend dan bijvoorbeeld het transport, de luchtvaart of de landbouw, maar de cijfers vertellen een ander verhaal. Cement is de tweede meest vervuilende industriële sector, goed voor maar liefst 6 procent van de totale menselijke CO2-uitstoot.
Beton is een kunstmatig steenachtig materiaal, dat als bouwmateriaal wordt gebruikt.