De zeespiegel voor de Nederlandse kust stijgt sinds eind vorige eeuw sneller dan daarvoor. Het gaat om een snelheid van ongeveer 3 millimeter per jaar, tegenover een snelheid van 2 millimeter gemiddeld per jaar over de vorige eeuw. Dat blijkt uit een nieuwe studie van het KNMI.
Hoe snel gaat de zeespiegelstijging? Het is onzeker hoeveel de zeespiegel stijgt en hoe snel dit zal gaan. Veel hangt af van de opwarming van de aarde. Volgens berekeningen van het KNMI kan de zeespiegelstijging in 2100 oplopen tot tussen de 30 centimeter en 1,2 meter.
Deze gaan er van uit dat de zeespiegel maximaal 0,4 meter is gestegen in 2050 en maximaal 1 meter in 2100 (ten opzichte van 1995). Recente signalen en inzichten over een mogelijk extra versnelde zeespiegelstijging door het mogelijk afbreken van een ijskap in Antarctica zijn hierin niet meegenomen.
Deskundigen denken dat Nederland een stijging van de zeespiegel tot 2 meter aankan. Een stijging van de zeespiegel van meer dan 2 meter zou al draconische maatregelen vereisen om overstromingen in Nederland te voorkomen.
Tot 2050 is de kans op een overstroming door hoogwater vanuit de zee of de grote rivieren klein door de strenge veiligheidseisen in Nederland. De zeespiegelstijging zal naar verwachting vooral na 2050 de kans op overstromingen vergroten.
Bij vijf meter zeespiegelstijging zal het water van de rivieren hoger komen te liggen. Het getijde krijgt bovendien steeds meer invloed op de rivieren zoals in het zuidwesten, waar Nederland afhankelijk is van zoet irrigatiewater en drinkwater van de rivieren.
In 2050 wil Nederland klimaatneutraal zijn. Dat wil zeggen dat de uitstoot van broeikasgas in 2050 niet hoger is dan wat er vastgelegd wordt, netto is de uitstoot dus nul. Het kabinet geeft elk jaar inzicht in hoe het gaat met het beleid en het halen van de doelen.
Klimaatscenario's van het KNMI uit 2014 laten zien dat de zeespiegel in Nederland in 2100 wel een meter hoger kan staan dan nu. Het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) gaat in haar rapport van augustus 2021 uit van een maximale wereldwijde stijging van 1 m in 2100.
In het jaar 2300 is de verwachte zeespiegelstijging in het scenario waarbij de temperatuur onder de 2 graden opwarming blijft een halve meter tot 3 meter. In het scenario met een verdubbeling in de uitstoot van CO2 halverwege deze eeuw is de verwachte stijging een stuk groter, 2 tot 7 meter (figuur 1).
Sinds begin jaren 90 stijgt de zeespiegel voor de Nederlandse kust per jaar met 2,7 millimeter. In de zeventig jaar daarvoor ging het om een stijging van 1,7 millimeter per jaar. "Sinds begin jaren 90 stijgt de zeespiegel 1 millimeter sneller dan daarvoor", zegt zeespiegelonderzoeker Riccardo Riva.
Ongeveer 59% van het Nederlandse landoppervlak loopt een overstromingsrisico: 26% ligt onder zeeniveau, 29% kan overstromen als rivieren massaal buiten hun oevers treden en 4% ligt buitendijks. Gezien de potentiële gevolgen behoren overstromingen tot de ergste rampen die Nederland kunnen treffen.
De kans op een overstroming is het grootst langs de grote rivieren in laaggelegen polders en in Limburg.Maar ook regionale rivieren en beken kunnen overstromen. Hieronder lees je hoe sterk de waterstanden door klimaatverandering kunnen stijgen.
Dijken, duinen en dammen beschermen Nederland
Waterkeringen, zoals dijken, duinen en dammen, beschermen ongeveer 60% van Nederland tegen overstromingen. In dit overstroombare gebied wonen zo'n 9 miljoen mensen. Dit aantal neemt toe. Ook is de economische waarde in deze gebieden gestegen.
De versnelling van de zeespiegelstijging is het grootst aan de Amerikaanse oostkust, waar veel grote steden zich bevinden. Van de westkust zijn ook metingen bekend, maar die zitten in het blauwe tot transparante bereik.
De stijging van de zeespiegel is een van deze gevolgen van de klimaatverandering. De gemiddelde zeespiegel is sinds 1880 meer dan 23 cm gestegen, waarvan ongeveer 8 cm in de laatste 25 jaar. Elk jaar stijgt de zee met nog eens 3,2 mm.
Het kan op de lange termijn tot overstromingen leiden van gebieden in ons land die onder de zeespiegel liggen. De afgelopen 30 jaar steeg het waterpeil gemiddeld met 2,9 millimeter per jaar, becijferen de twee instituten in een rapport.
Kleinhans: "Bij 2 meter zeespiegelstijging raakt dat de helft van het land, bij 5 meter het hele land. Dat komt door de opstuwing door de zee." Uiterwaarden komen vaker en langer onder water te staan. "De overlast kruipt steeds verder stroomopwaarts."
Een dergelijke opwarming lijkt gering, maar heeft grote gevolgen: langere en extremere hitte, stormen en overstromingen, droogtes, bosbranden en verwoestijning, zeespiegelstijging en massaal uitsterven van diersoorten.
Klimaatdoelen 2030 en 2050
Doel van het akkoord is om de opwarming van de aarde te beperken tot ruim onder 2 graden Celsius. Met een duidelijk zicht op 1,5 graden Celsius.
Van Nederland ligt 26% beneden zeeniveau. Van het land dat boven zeeniveau ligt wordt ook 29% beschermd door dijken. Zeeniveau is het gemiddelde hoogwaterpeil. Wanneer we uitgaan van het genormaliseerd Amsterdams peil (NAP) dan geldt dat 22% van Nederland ligt onder dit NAP.
Nederlanders denken dat we over 100 jaar onder water staan: hoe reëel is dat? In 1953 werd Nederland getroffen door een grote watersnoodramp.
In 2080 zullen wereldwijd twintig miljoen meer mensen dan nu worden bedreigd door kustoverstromingen als gevolg van bodemdaling en zeespiegelstijging. Dat stellen kennisinstituut Deltares en het Instituut voor Milieuvraagstukken van de Vrije Universiteit in Amsterdam.
eind deze eeuw. In alle klimaatscenario's van het KNMI neemt de gemiddelde temperatuur in Nederland de komende jaren verder toe. In het meest extreme scenario stijgt de gemiddelde temperatuur van nu tot 2050 nog eens met 1.3 °C, en van nu tot 2085 met 2.7 °C.
Als de trend doorzet, hebben we aan het einde van deze eeuw een mediterraans klimaat, verwacht het weerbureau. Het huidige Nederlandse klimaat is heel anders dan dat van zo'n honderd jaar geleden, ziet Weerplaza bij analyse van weerdata. Het is gemiddeld twee graden warmer tijdens alle seizoenen.
Begin 2021 woonden er bijna 17,5 miljoen mensen in Nederland. Dat zullen er naar verwachting 18,9 miljoen zijn in 2035 en 19,6 miljoen in 2050.