Want ook al liggen ze dan niet op één oor maar steken ze de snavel tussen de veren, ganzen zijn net als mensen: ze hebben behoefte aan een flinke nachtrust. En dan natuurlijk op een rustige en vooral veilige plek. Dus op het water of op ondiepere plekken omringd door water.
Waar ze op land acht uur per dag slapen, hebben ze tijdens de trek genoeg aan veertig minuten per etmaal.”
Je kan ze bijna africhten als waakhonden, zo sterk is hun territoriumgevoel. Bij wilde ganzen, zoals de grauwe gans, is agressief gedrag vaak gebonden aan het verdedigen van hun jongen. Wilde ganzen die niet in de broedperiode zitten vliegen meestal weg in een bedreigende situatie.
De ganzen in de formatie schreeuwen om de ganzen die vooraan vliegen aan te sporen en hen aan te moedigen de vaart erin te houden. Daarbij hebben ze 10 soorten geluiden om te communiceren, afhankelijk van de situatie waarmee ze worden geconfronteerd.
Deze ganzen zijn dus niet op trek tussen winter- en zomerverblijfplaats, maar zijn aan het forenzen tussen dagbesteding en nachtverblijf. Slaaptrek heet dat. Vogels kunnen zich oriënteren op hemellichamen. Als het bewolkt is zijn maan, planeten en sterren niet te zien, en toch vinden vogels hun weg in de nacht.
Communiceren in het donker
'Het is niet dat ze nu meer lawaai maken, maar het is vooral de massa', zegt Dijksterhuis. 'Ze vliegen in het donker en kunnen elkaar niet goed zien. Al kunnen vogels veel beter zien dan mensen. Ze houden contact door te gakken.
Deze ganzen leggen de 3000 km lange reis in slechts 5 dagen af. Dat ze zo snel kunnen, was een grote verrassing voor ons.
Ganzen verjagen kan gebeuren met behulp van een vogel afweerpistool(VAP), laser of het plaatsen van linten. Vaak hebben deze ganzen verjaagmethoden een kortstondig resultaat. Maar zo kan men soms net een schadegevoelige periode van gewassen overbruggen met deze werende middelen.
Huisvesting. Ganzen zijn groepsdieren en mogen daarom nooit alleen worden gehouden. Als u niet meer dan twee dieren wilt houden kunt u kiezen uit een koppel (gans en gent) of twee ganzen (vrouwtjes). Wilt u meer dieren dan is een trio (gent met twee ganzen) een mogelijkheid.
De vogels overwinteren vooral op boerenland, meren, uiterwaarden en grote natte natuurgebieden.
De gans staat namelijk bekend als een agressief dier, waarbij niet alleen ganzen onderling, maar ook mensen slachtoffer van een aanval kunnen zijn. Toch is dit slechte imago niet helemaal terecht. Net als veel andere diersoorten, worden ganzen namelijk in de meeste gevallen pas agressief als ze zich moeten verdedigen.
Gedomesticeerde ganzen kan je over het algemeen gemakkelijk hanteren en onderzoeken hoewel dit stress veroorzaakt. Ze kunnen zich verdedigen door te flapperen met hun vleugels, uit te halen met hun poten of door te bijten.
'Er komen constant indringers overvliegen en dan moeten die paren daarop reageren. Ze maken dan een hoop herrie om aan te geven dat het hún plek is en dat die andere ganzen moeten doorvliegen. Dat moet wel agressief overkomen en dus maakt het veel geluid', legt Majoor uit.
Ganzen zijn zeer waaks en kunnen lelijk met hun vleugels slaan. Bij naderend gevaar zullen ganzen luid gakken. Om deze reden werden ganzen vroeger als waakvogels gehouden.
Ganzen hebben vooral zacht grasland nodig. De dieren kunnen zonder zwemwater, maar hebben een betere conditie als ze wel in het water kunnen.
Wel zijn er dieren die langere tijd niet slapen. Meerlo: “Mannetjes strandlopers slapen tijdens de voortplantingstijd wekenlang nauwelijks. Ze zijn te druk met het verdedigen van hun territorium. Dit is een van de weinige studies waarbij de hersenactiviteit in het wild is gemeten.
Ganzen eten behalve gras, gemengd graan, andijvie, wortel en eventueel een kleine hoeveelheid brood. Ganzen hebben dagelijks vers water nodig. Maar brood heeft niet de juiste voedingswaarde. De vertering van dit soort voedsel kost ganzen meer moeite 'want ze zijn er niet op gebouwd'.
Zorg dat er geen giftige planten, bomen en struiken in of rondom de ganzenweide staan. Ganzen weten in het algemeen heel goed welk groen giftig is, maar als ze zich vervelen kunnen ze er toch van gaan knabbelen. Voorbeelden van giftige planten zijn taxus, buxus, vingerhoedskruid en gouden regen.
Ganzen zijn grazers. Behalve gras eten ze gemengd graan, andijvie, wortel en eventueel een kleine hoeveelheid brood. Voor watervogels zijn speciale korrels op de markt, waarvan de samenstelling is aangepast aan de leeftijd van de dieren. Zo is er voer voor kuikens, voor volwassen dieren en voor broedende ganzen.
Oranje werkt goed bij het verjagen van watervogels zoals ganzen. Ook ganzen verschrikkers, zoals vogelverjagende vliegers, zijn effectief.
De natuurlijke vijand van de gans, de vos, wordt in Nederland intensief bejaagd. Vossen zijn geduchte predatoren van ganzenlegsels, kuikens en (soms) volwassen grauwe ganzen.
"Het eten van ganzen is beter voor het milieu dan varkens of kippen uit de bio-industrie. De verschillende onderdelen van de gans zijn bovendien erg goed bruikbaar. Gans is eigenlijk echt het meest veelzijdige stukje vlees." Waar je bij het bakken op moet letten, is dat het vlees niet te taai wordt.
In het voorjaar zoeken de grauwe ganzen hun broedplaatsen in rietkragen en -velden of zelfs in het weiland. De boeren hebben veel last van de ganzen, die de weilanden stukmaken en onderpoepen, en voor hen zijn de ganzen een plaag.
In het klassieke patroon van de vogeltrek vliegen grote zwermen ganzen in de lente vanuit het zuiden van de VS naar het noorden, waar ze op vaste plekken in het hoge noorden van het continent neerstrijken om er te paren en hun jongen uit te broeden.
De kolgans verblijft 's zomers in Noord-Rusland op de toendra. In de winter trekken ze naar Denemarken en verder tot aan Bretagne. In Nederland zien we grote concentraties in het Deltagebied, Flevoland en Friesland. De kleine rietgans leeft 's zomers van hetzelfde menu als de kolgans maar dan in Finland en Lapland.