"Apen richten hun gebaren naar specifieke individuen en ze kiezen de gebaren naargelang de ander al dan niet aan het kijken is. Zodra ze het resultaat krijgen dat ze willen, houden ze ermee op." Dat apen op die manier met elkaar communiceren is al ruim dertig jaar bekend.
Appen, bellen of ouderwets een brief schrijven. Er zijn allerlei manieren om met iemand te praten die niet in de buurt is. Chimpansees hebben daar ook een manier voor: ze trommelen met hun handen en voeten op boomstammen!
De apen gebruiken hiervoor hun handen en voeten. Door hard op de boomwortels te slaan, is het geluid tot ver in het oerwoud te horen. Zo kunnen chimpansees tot op een kilometer afstand met elkaar communiceren.
Oeh, oeh, oeh, ie, ie, ie! Je zou het niet zeggen, maar apen hebben waarschijnlijk geraffineerdere vocale vermogens dan we ze toeschrijven.
Mensen hebben al vaak geprobeerd om mensapen taal te leren. Erg ver kwamen ze daarbij niet. Dat komt mogelijk doordat het apenbrein niet beschikt over een specifieke boog met zenuwbanen die het unieke menselijke taalvermogen mogelijk maakt, zo wijzen nieuwe hersenscan-technieken uit.
Dieren kunnen lang niet zo geavanceerd communiceren als wij. Apen komen een heel eind in de buurt. Ze kunnen enkele geluiden maken die wel wat lijken op mensentaal, en er zijn in het verleden apen geweest die een vorm van gebarentaal hebben aangeleerd. Maar niet vergelijkbaar met hoe mensen dat doen.
Voor zijn baanbrekende Het uitdrukken van emoties bij mens en dier uit 1872 gebruikte Darwin ook zichzelf, zijn kinderen en de droef afhangende oren van zijn hond als materiaal....
Chimpansees, bonobo's, gorilla's en orang-oetans kunnen leren om met mensen te communiceren door middel van afbeeldingen of gebarentaal, maar de vocale geluiden die ze produceren gaan nauwelijks verder dan wat gekir en gegrom.
Uit hun observaties blijkt dat de apen, voordat ze met elkaar gaan spelen of elkaar vlooien, aftasten of de ander op dezelfde lijn zit. Dat doen ze bijvoorbeeld door oogcontact te maken, hun hoofden tegen elkaar aan te duwen of zelfs door elkaar de hand te schudden.
Met zijn lachgeluidjes laat de aap weten dat het spelen hem bevalt en dat hij door wil gaan. Hij hijgt, omdat hij daarmee wil laten zien dat hij zich flink aan het uitsloven is, een teken dat hij investeert in de relatie en hoopt dat zijn speelmaatje ook blijft investeren door verder te gaan met stoeien en kietelen.
Het iq van Koko is tussen de 70 en 95 op een menselijke schaal, waarop 100 'normaal' wordt geacht. De taalcapaciteiten van mensapen zijn gelijkaardig aan die van kleine kinderen. Apen zijn niet enkel in staat om woorden te leren, ook de relatie tussen de woorden kunnen ze begrijpen.
De apen hebben geen echt bed. Maar als ze goed kijken zien ze alle apen op verschillende plekken liggen. Sommige hangen slapend in de boom, maar de meeste hebben allemaal een eigen bedje op de grond gemaakt van stro.
De oudste aap, een chimpansee, was 44 geworden. De oudste baviaan 24. En gemiddeld werden al die apen maar zo'n acht (bavianen) tot 39 jaar (gorilla's).
Jan van Hooff bestudeerde jarenlang gezichtsuitdrukkingen en het gedrag van chimpansees, bonobo's en gorilla's. Vooral als de dieren met elkaar stoeien, openen ze hun mond wijd en krullen hun mondhoeken iets op.Ze stoten dan ook geluiden uit die lijken op de menselijke lach.
Zelfs de primaten die het dichtst bij ons staan, zoals chimpansees en bonobo's, huilen niet van verdriet of plezier. Ze hebben wel een traanbuis en zijn ook in staat om tranen te produceren, maar dat gebeurt alleen om het oog schoon te houden; niet uit emotie.
Wetenschappers zijn van mening dat de intelligentie van chimpansees een 'bundeling van vaardigheden is die in verband staan met de kunst van het leren, gebruik van gereedschap, het inschatten van hoeveelheden, en het vermogen om conclusies te trekken op basis van wat ze zien.
De chimpansee is een mensaap en lijkt ook erg op de mens. Het enige verschil met de mens is dat ze niet kunnen praten, maar communiceren door het gebruik van symbolen. De chimpansee is een mensaap. Ze worden beschouwd als een van de nauwste verwante van de mens.
Dat hebben ze onderzocht bij bonobo's en chimpansees. Die apen lijken sowieso al het meest op mensen. Als apen elkaar voor het eerst zien, maken ze eerst oogcontact.Daarna geven ze elkaar een schouderklopje of schudden ze elkaar de hand.
Mensapen, zoals de chimpansee en de bonobo, zijn onze neven. Zo'n 6,5 miljoen jaar geleden leefde de gemeenschappelijke voorouder van chimpansees, bonobo's en de mens. Waarschijnlijk leek dat dier meer op een chimpansee dan op een mens.
Apen hebben empathie
Neem empathie. Dieren kunnen zich inleven in de gevoelens van een soortgenoot. Apen vlooien een ander bijvoorbeeld als die net een gevecht verloren heeft. Empathie komt ook voor bij onder meer muizen, varkens, eksters, kippen en olifanten.
Als de dieren groter groeien gaan ze vaak onvoorspelbaar gedrag vertonen en kunnen ze gaan bijten. Daarnaast hebben apen soortgenoten nodig. Vroeg of laat gaat het altijd mis als je een aap in huis haalt, dus begin er alsjeblieft niet aan.
Jaren geleden ontdekten onderzoekers dat mensapen – zoals chimpansees en bonobo's – gebaren gebruiken om met elkaar te communiceren. En inmiddels zijn ons – dankzij vervolgonderzoek – zo'n 80 van deze gebaren (en hun betekenis) bekend. Veel van deze gebaren worden door meerdere soorten mensapen te worden gebruikt.
Een groot verschil is echter dat apen in kortere periodes slapen. Ze slapen niet in één keer 8 of 9 uur zoals de mens dat doet. Wel zijn ze ongeveer twaalf uur per dag actief, met een soort middagpauze overdag en een periode van inactiviteit 's nachts.
Veel diersoorten hebben het vermogen om traanvocht te produceren, wat nodig is voor het onderhoud van het oog. Huilen als respons op emotionele prikkels is echter een typisch menselijk verschijnsel en is ook bij aan de mens verwante diersoorten als mensapen en chimpansees nooit gesignaleerd.
Hoewel ze bijna allemaal goed kunnen klimmen, brengen veel apen van de Oude Wereld minstens een deel van hun tijd op de grond door. Over het algemeen zijn ze groter dan de apen van de Nieuwe Wereld, en allemaal hebben ze platte nagels aan vingers en tenen.