Voor vrouwen lag de levensverwachting in de Europese Unie gemiddeld op 83,6 jaar, voor mannen op 78,2 jaar. De levensverwachting van Nederlandse mannen lag met 80,0 jaar bijna 2 jaar boven het EU-gemiddelde. De levensverwachting van Nederlandse vrouwen (83,2 jaar) lag dicht bij het EU-gemiddelde.
Dat Spanje het EU-land is waar mensen het oudst worden, verbaast dan ook niet echt. Mannen worden er gemiddeld 80,3 jaar oud, vrouwen zelfs 85,6 jaar. Dat is ruim 10 jaar ouder dan het wereldwijde gemiddelde! Maar waar komt dat nou door, die hoge levensverwachting van de Spanjaarden?
“Over de gemiddelde leeftijd van de Romeinen heerst bijvoorbeeld veel discussie”, zegt demograaf Patrick De Boosere (VUB). “We moeten ons daarvoor behelpen met aantekeningen op grafstenen. Toch kunnen we ervan uitgaan dat men toen tussen de 26 en 30 jaar oud werd.
West-Europese mannen bereiken gemiddeld een leeftijd tussen 77 en 80 jaar, vrouwen tussen 82 en 85 jaar. Oost-Europeanen worden minder oud, maar ook bij hen gaat de levensverwachting sinds de val van het communisme nu twintig jaar geleden gestaag omhoog.
In de Europese Unie was de levensverwachting bij geboorte in 2016 gemiddeld 81,0 jaar. Spanje (83,5 jaar) en Italië (83,4 jaar) kennen binnen de EU-28 de hoogste levensverwachting. Inwoners van Bulgarije, Letland en Litouwen zitten met 74,9 jaar zes jaar onder het EU-gemiddelde.
Grotere kans om 80 te worden
Dankzij de lagere sterfterisico's in 2010 bedroeg deze kans voor mannen dat jaar 63 procent. Tien jaar eerder was dat maar 52 procent. Bij vrouwen was de toename minder sterk, maar hun kans om 80 te worden is nog beduidend groter dan die van mannen.
Er wordt aangenomen dat de gemiddelde leeftijd van de middeleeuwse mens rond de 35 jaar lag. Dat leidt vaak ook tot het idee dat je als je begin dertig was, al erg 'oud' was en het einde van je leven al in zicht kwam. Dit is echter niet helemaal waar.
Elders in Nederland lag de gemiddelde sterfteleeftijd namelijk vier tot acht jaar hoger. De onderzochte mannen uit de zeventiende en achttiende eeuw werden gemiddeld iets ouder, namelijk 43 jaar, al stierf het merendeel van deze mannen ook in deze periode vóór het 29ste levensjaar.
Op basis van die gegevens was de gemiddelde levensduur 25 jaar. Maar dat werd beinvloed door 2 pestepidemie en natuurlijk door de relatief hoge kindersterfte in die tijd.
Volgens TUIK leeft de Turkse man gemiddeld 75,3 jaar, de Turkse vrouw 80,7 jaar. In het rapport staat ook dat 15-jarigen gemiddeld nog 64,2 jaar te leven hebben: mannen leven nog 61,6 jaar en vrouwen nog 66,9 jaar. Turken die 30 jaar oud zijn, zien zichzelf nog gemiddeld 49,7 jaar in het leven.
Russische mannen worden gemiddeld 64,3 jaar oud, vrouwen 76,1 jaar. Nergens anders in de wereld is dit sekseverschil in levensverwachting groter dan in Rusland.
Wereldwijd is de gemiddelde levensverwachting in dit Europese ministaatje het hoogst: 90 jaar. Het kortste leven staat mensen in Tsjaad te wachten (49).
Er zijn 2 618 874 mensen van 65 tot 80 jaar, en 838 661 80-plussers. Vrouwen worden gemiddeld ouder dan mannen, in de hoogste leeftijdsgroepen zijn ze dan ook oververtegenwoordigd. Zo zijn er 93 943 vrouwen en 37 786 mannen van 90 jaar of ouder.
levensverwachting in observatiejaren
Mannen werden in de jaren 1827–1828 gemiddeld 36,6 jaar, vrouwen 39,5 jaar; in 1840–1851 respectievelijk 36,1 en 38,5 jaar.
Het is ook een groot verschil met de levensverwachting in het verleden. Rond 1900 ligt de gemiddelde levensverwachting rond de 44 jaar, in de Middeleeuwen rond de 30 jaar. Dat laatste getal betekent trouwens allerminst dat de meeste mensen duizend jaar geleden rond hun dertigste sterven.
In de prehistorie gingen mensen schrikbarend vroeg dood. Tot ongeveer 30.000 jaar terug. Toen werd vermoedelijk een deel van de mensheid vijftig jaar oud en was er zelfs een groep die de tachtig of negentig haalde. Hoe de mensheid die sprong vooruit maakte, is nog niet helemaal duidelijk.
Naast brood en pap aten mensen in de middeleeuwen veel bonen en peulvruchten. Van melk maakten ze de 'luxeproducten' boter en kaas. Om eten langer te bewaren, werd het gedroogd, gerookt, gezouten, gezoet, bewaard onder vet of werd er zuur en zwavel aan toegevoegd.
Eén van de misverstanden die er over de oudheid bestaan, is dat mensen in de Griekse en de Romeinse wereld niet ouder konden worden dan pakweg 30 à 40 jaar, wat volgens veel geschiedenisboekjes de gemiddelde levensverwachting was.
De levensverwachting stijgt van 81,5 jaar in 2015 naar bijna 86 jaar in 2040. De kans om heel oud te worden neemt flink toe. Het aantal mensen van 100 jaar en ouder zal tussen nu en 2040 bijna verviervoudigen.
Nu blijkt dus echter dat de gemiddelde lengte van mannen in ieder geval in Noordwest-Europa in de eerste helft van de Middeleeuwen maar liefst 173,4 centimeter was - met een record van 176 centimeter in Zweden. Daarna trad krimp op.
In 1956 werden gemiddeld 4 van elke 1000 mannen honderd jaar oud. 12 vrouwen wisten toen die leeftijd al te halen. Nu, in 2016 worden 30 van de 1000 mannen honderd jaar. Bij de vrouwen mogen er zelfs 60 per 1000 honderd kaarsjes uitblazen op de verjaardagstaart.
Begin dit jaar telde Nederland bijna 2600 honderdplussers, wat neerkomt op een stijging van bijna twintig procent ten opzichte van vijf jaar geleden.
Bij de 50-plusser (51-70 jaar) beginnen de jaren toch echt zichtbaar te worden. Veel mensen zijn al volledig grijs en ook zijn de rimpels een feit. De kinderen gaan (of zijn al) vaak de deur uit. De 50-plusser heeft over het algemeen wat meer beschikking over geld en vrije tijd dan de leeftijdscategorieën daarvoor.